Gold Smuggling : समुद्राऐवजी हवाई मार्गाने सोन्याच्या तस्करीत वाढ, तस्करीसाठी 'या' गोष्टी वापरल्या जातात

सूत्रांनी दिलेल्या आकडेवारीनुसार एप्रिल 2022 ते फेब्रुवारी 2023 या कालावधीत मुंबई विमानतळावर सुमारे 604 किलो, दिल्ली विमानतळावर 374 किलो सोनं जप्त करण्यात आलं आहे. 

Gold Smuggling

मुंबई: सत्तर आणि ऐंशीच्या दशकात सोन्याच्या तस्करीसाठी अंडरवर्ल्ड सक्रिय आणि प्रसिद्ध होते.  मुख्यतः सोन्यावरील कर वाचवण्यासाठी समुद्रमार्गे विविध देशांतून भारतात सोन्याची तस्करी व्हायची.  मात्र आता हा मार्ग सागरी मार्गावरून हवाई मार्गात बदलला आहे.  गेल्या काही वर्षांत सोन्याच्या आयात शुल्कात वाढ झाल्याने विमानतळ मार्गावरून सोन्याची तस्करी वाढली आहे.

अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या आकडेवारीनुसार, गेल्या 10 महिन्यांतील सोन्याच्या तस्करीत मुंबई विमानतळ पहिल्या क्रमांकावर आहे.  दिल्ली, कोलकाता आणि चेन्नई विमानतळ हे देखील तस्करांकडून सोन्याची तस्करी करण्यासाठी वापरण्यात येणारे सर्वात श्रेयस्कर मार्ग आहेत.

सूत्रांनी सांगितले की, विमानतळ मार्गांवरून तस्करी वाढली असली तरी त्याला आळा घालण्याचं काम केलं जातंय.  परंतु प्रामुख्याने सीमाशुल्क आणि डीआरआय सक्रिय झाले आणि त्यांनी सतर्कता वाढवली जेणेकरून परदेशी आणि भारतीयांसह अधिकाधिक तस्करांना सोन्यासह रंगेहात पकडले गेले.  वेगवेगळ्या मार्गांनी तस्करी करणे आणि नवनवीन कल्पना आणि पद्धती वापरणे हे तस्कर नेहमीच निवडतात.  पण ते कसे फोडायचे आणि रॅकेट कसे उद्ध्वस्त करायचे हे एजन्सीचे काम आहे.

सूत्रांनी दिलेल्या आकडेवारीनुसार एप्रिल 2022 ते फेब्रुवारी 2023 या कालावधीत मुंबई विमानतळावर सुमारे 604 किलो, दिल्ली विमानतळावर 374 किलो, चेन्नई विमानतळावर 304 आणि कोझिकोड विमानतळावर 91 किलो सोने जप्त करण्यात आले.

2019-2020 या वर्षात दिल्ली विमानतळावर 494 किलो, मुंबई 403 किलो आणि चेन्नईत 392 किलो सोने जप्त करण्यात आले होते. 

2020-2021 मध्ये कोविड नंतर पहिल्या वर्षी सोन्याची तस्करी कमी झाली होती आणि चेन्नई विमानतळावर 150 किलो, कोझिकोड विमानतळावर 146 आणि दिल्ली येथे 88 किलो आणि मुंबई विमानतळावर 87 किलो सोन्याची तस्करी करणाऱ्या रॅकेटचा पर्दाफाश करण्यात आला.

विमानतळ मार्गावरून प्रवास करणारे तस्कर हे बहुतांश भारतीय असतात. पण गेल्या काही ऑपरेशन्समध्ये त्यात बदल झाला आहे. महिलांसह काही नायजेरियन, सुदानीज आणि यूएई नागरिकांना तपास यंत्रणांनी पकडले.

सोन्याच्या तस्करीमुळे ते स्वस्त दरात मिळण्यास मदत होते.  2022 मध्ये, सरकारने वाढत्या आयातीला आळा घालण्यासाठी सोन्यावरील आयात शुल्क 7.5 टक्क्या वरून 12.5%  टक्के केले.  अतिरिक्त 3 टक्के GST सह, ग्राहक शुद्ध सोन्यावर 18.45 टक्के कर भरतात.

तस्करीसाठी वापरली जाणारी सर्वात सामान्य पद्धत,

- खेळणी, शूज, मशीनचे भाग, सामानाचे अस्तर, ट्रॉली बॅगची खोटी पोकळी, शूज आणि खास डिझाईन केलेले बेल्ट, कॉम्प्युटर आणि मोबाईल फोन, फ्लाइट वॉशरूममध्ये, सीटखालील आणि अगदी शरीरातील खड्डे यामध्ये सोने लपवलेले आहे.

- सोन्याची धूळ किंवा द्रव स्वरूपात सोन्याची तस्करी केली जाते. लोह आणि पोटॅशियम मिश्रित सोने पावडर म्हणून

- अनेक तरुणांना 10,000 आणि परदेशी सहली आणि लहान शॉपिंग व्हाउचरसह प्रतिबंधित वस्तू घेऊन जाण्याचे आमिष दाखवले जाते, असे कस्टम अधिकाऱ्यांनी सांगितले

- परदेशात प्रायोजित सहलीवर जाणारे पल्सेंजर सामानात सोने लपवतात आणि वजन 1kg ते 5kg पर्यंत असते.

- मार्च 2023 मध्ये सीबीआयने 6 कस्टम अधिकाऱ्यांवर भ्रष्टाचाराच्या आरोपाखाली गुन्हा दाखल केला.  या सर्वांना 2020 आणि 2021 दरम्यान न्हावा शेवाच्या अनपेक्षित बॅगेज सेंटरमध्ये प्रतिबंधात्मक अधिकारी, कस्टम म्हणून नियुक्त करण्यात आले होते.

- या वर्षातील आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या जप्तींपैकी एक म्हणजे 23 जानेवारी रोजी डीआरआयने 22 कोटी रुपयांचे 37 किलो सोने जप्त केले आणि 2.32 कोटी रुपयांच्या रोख रकमेसह काळबादेवी ज्वेलर्सकडून जप्त केले ज्याने मालाच्या आत मौल्यवान धातू मशीन मोटर्सल मध्ये लपवून ठेवला होता. गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये एअर इंटेलिजन्स युनिटने विमानतळावर 28 कोटी रुपयांच्या 53 किलो सोन्याच्या तस्करीचा तपास केला आणि निरज कुमार याला अटक केली.

काही तरुण किंवा गरजू महिलांना तस्करीसाठी काही रक्कम दिली जाते आणि त्यांना प्रवास करण्यास सांगितले जाते.  एजन्सी नागरिकांना आवाहन करतात की अशी काम करू नका, ज्यामुळे तुम्हाला तुरुंगात जावे लागेल. विविध देशांतून कार्यरत असलेल्या किंगपिनच्या सिंडिकेटचा भांडाफोड करणे हे आमचे मुख्य लक्ष्य आहे.