एक्स्प्लोर

सिंधुदुर्गातील दोडामार्ग हेवाळे गावातील 'मायरिस्टिका स्वॅम्प'चे दुर्मीळ जंगल 'जैविक वारसा स्थळ' म्हणून घोषित

मायरिस्टिका स्वॅम्प परिसंस्था अत्यंत दुर्मीळ असून अशा परिसंस्थांचे वय साधारण 140 दशलक्ष वर्षे इतके आहे.

सिंधुदुर्ग : सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील दोडामार्ग तालुक्यातील हेवाळे आणि बांबर्डे गावांच्या हद्दीत असलेल्या दुर्मीळ अशा 'मायरिस्टिका स्वॅम्प'चे जंगल जैविक वारसा स्थळ म्हणून राज्य सरकारने घोषित केले आहे. वन विभागाने जैविक विविधता कायद्याअंतर्गत या जंगलाला हा दर्जा दिला आहे. गेल्या अनेक वर्षांपासून स्थानिक ग्रामस्थांनी या मायरिस्टिका स्वॅम्पच्या देवराईचे संरक्षण केले आहे. महाराष्ट्र आढळणारे मायरिस्टिका स्वॅम्पचे हे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील दोडामार्गमधील तिलारी खोऱ्यातल एकमेव जंगल आहे.

मायरिस्टिका स्वॅम्प परिसंस्था अत्यंत दुर्मीळ असून अशा परिसंस्थांचे वय साधारण 140 दशलक्ष वर्षे इतके आहे. महाराष्ट्रातील आजवर माहित असलेला हा एकमेव गोड्या पाण्याच्या दलदलीचा अधिवास असून यातून बारमाही जिवंत झरे वाहतात. पश्चिम घाट या जैवविविधते समृद्ध पट्ट्यात ही राई सर्वात उत्तरेकडील राई आहे.

भारतात केवळ तीन राज्यांमध्ये मायरिस्टिका स्वॅम्प ही वनस्पती आढळून येते. 'मायरिस्टिका स्वॅम्प'' ही गोड्या पाण्यातील दलदलीच्या वनस्पती परिसंस्था महाराष्ट्र केवळ सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात अस्त्तिवात आहे. गेल्या अनेक वर्षांपासून या जंगलाचे जतन स्थानिकांनी देवराईच्या स्वरुपात केले आहे. हेवाळे-बांबर्डे या गावांच्या हद्दीत असलेल्या या वनस्पतीना कान्हळाची राई म्हटले जात.

सिंधुदुर्गातील दोडामार्ग हेवाळे गावातील 'मायरिस्टिका स्वॅम्प'चे दुर्मीळ जंगल 'जैविक वारसा स्थळ' म्हणून घोषित

कान्हाळाची राई ही हेवाळे बांबर्डे परिसरातील स्थानिकांनी वर्षानुवर्षे राखलेली देवराई आहे. या परिसंस्थेत सापडणारी एकमेवाद्वितीय वृक्ष आणि प्राणी संपदा वाचविण्याच्या दृष्टीने 'जैविक वारसा स्थळ' म्हणून मानांकन होणे ही फार महत्वाची उपलब्धी आहे. या परिसरातील गावांच्या संवर्धनांकार्याचा गौरव आहे. या मानांकनामुळे गावकऱ्यांच्या पारंपरिक हक्कावर गदा येणार नाही. तसेच संवर्धनासाठी गावकरी, अभ्यासक आणि महाराष्ट्र वन विभाग यांच्या मधील समन्वयाने काम करण्यात येईल. वन विभागाने जैविक विविधता कायदा, 2002 मधील कलम 32 चा वापर करुन या जंगलाला जैविक वारसा स्थळाचा दर्जा दिला आहे. महाराष्ट्रामधील हे चौथे जैविक वारसा स्थळ असून यापूर्वी गडचिरोलीमधील ग्लोरी ऑफ अल्लापल्ली, लँडोरखोरी रिझर्व फॉरेस्ट, जळगाव आणि गणेशखिंड गार्डन, पुणे यांना हा दर्जा देण्यात आला आहे.

सिंधुदुर्गातील दोडामार्ग हेवाळे गावातील 'मायरिस्टिका स्वॅम्प'चे दुर्मीळ जंगल 'जैविक वारसा स्थळ' म्हणून घोषित

'मायरिस्टिका स्वॅम्प' विषयी उष्णकटिबंधीय क्षेत्रात गोड्या पाण्याच्या दलदलीच्या परिसरात 'मायरिस्टिका' प्रजातीच्या वृक्षांचे जंगल आढळते. पृथ्वीवरील सर्वात प्राचीन फुलझाडांमध्ये या वनस्पतीचा समावेश होतो. जायफळाच्या जातीमध्ये 'मायरिस्टिका' वृक्षांचा समावेश होत असून त्यांना 'आययूसीएन' या आंतरराष्ट्रीय संस्थेने जगातील 'धोकाग्रस्त' वृक्षांच्या यादीत स्थान दिले आहे.

सिंधुदुर्गातील दोडामार्ग हेवाळे गावातील 'मायरिस्टिका स्वॅम्प'चे दुर्मीळ जंगल 'जैविक वारसा स्थळ' म्हणून घोषित

कांदळवनांसारखीच या वृक्षांची मुळे खोडापासून जमिनीच्या दिशेने विस्तारलेली असतात. सदाहरित असणाऱ्या या वृक्षांची घनदाट मुळे ओल्या गाळयुक्त काळ्या मातीत उभे राहण्याकरिता मदत करतात. 'मायरिस्टिका स्वॅम्प''ची ही परिसंस्था भारतात केवळ कनार्टकातील उत्तर कन्नडा जिल्ह्यात, केरळमधील दक्षिणेकडील भागात आणि गोव्यामध्ये काही ठिकाणी आढळून येते. त्यामुळे महाराष्ट्रात ही परिसंस्था आढळून येणे महत्त्वाचे असून तिचे संवर्धन करणे आवश्यक होते.

अधिक पाहा..
Advertisement
Advertisement
Advertisement

महत्त्वाच्या बातम्या

मुंडे भगिनींनी जमीन लाटल्याप्रकरणात नवा ट्विस्ट; महाजनांचे आरोप फेटाळले, मध्यस्थीच आला समोर
मुंडे भगिनींनी जमीन लाटल्याप्रकरणात नवा ट्विस्ट; महाजनांचे आरोप फेटाळले, मध्यस्थीच आला समोर
Video: तुम्ही माझ्या नादी लागू नका, फडणवीसांचं ऐकून ह्या लफड्यात पडू नका; जरांगेंचा राज ठाकरेंवर हल्लाबोल
Video: तुम्ही माझ्या नादी लागू नका, फडणवीसांचं ऐकून ह्या लफड्यात पडू नका; जरांगेंचा राज ठाकरेंवर हल्लाबोल
पैजेचा विडा... अब्दुल सत्तारांच्या मतदारसंघात लागली शर्यत, 500 च्या बाँण्डवर लेखी; जिंकणाऱ्याला बुलेट मिळणार
पैजेचा विडा... अब्दुल सत्तारांच्या मतदारसंघात लागली शर्यत, 500 च्या बाँण्डवर लेखी; जिंकणाऱ्याला बुलेट मिळणार
एकदा राज ठाकरेला संधी द्या,अपयशी ठरलो तर दुकान बंद करून टाकेन; मनसे अध्यक्षांचं भावनिक आवाहन
एकदा राज ठाकरेला संधी द्या,अपयशी ठरलो तर दुकान बंद करून टाकेन; मनसे अध्यक्षांचं भावनिक आवाहन
Advertisement
ABP Premium

व्हिडीओ

Sadabhau Khot Vs Sharad Pawar | सदाभाऊ आधी बरळले, आज दिलगिरीची भाषा Special ReportBharat Jodo Yatra Congress | भारत जोडो अभियानात 197 संघटना असल्याची माहिती Special ReportDonald Trump |  ट्रम्पचा विजय, भारतासाठी अच्छे दिन? Special ReportShah Rukh Khan Threat | आधी भाईजान आणि आता किंग खान, शाहरूख खानला जीवे मारण्याची धमकी Special Report

फोटो गॅलरी

पर्सनल कॉर्नर

टॉप आर्टिकल
टॉप रील्स
मुंडे भगिनींनी जमीन लाटल्याप्रकरणात नवा ट्विस्ट; महाजनांचे आरोप फेटाळले, मध्यस्थीच आला समोर
मुंडे भगिनींनी जमीन लाटल्याप्रकरणात नवा ट्विस्ट; महाजनांचे आरोप फेटाळले, मध्यस्थीच आला समोर
Video: तुम्ही माझ्या नादी लागू नका, फडणवीसांचं ऐकून ह्या लफड्यात पडू नका; जरांगेंचा राज ठाकरेंवर हल्लाबोल
Video: तुम्ही माझ्या नादी लागू नका, फडणवीसांचं ऐकून ह्या लफड्यात पडू नका; जरांगेंचा राज ठाकरेंवर हल्लाबोल
पैजेचा विडा... अब्दुल सत्तारांच्या मतदारसंघात लागली शर्यत, 500 च्या बाँण्डवर लेखी; जिंकणाऱ्याला बुलेट मिळणार
पैजेचा विडा... अब्दुल सत्तारांच्या मतदारसंघात लागली शर्यत, 500 च्या बाँण्डवर लेखी; जिंकणाऱ्याला बुलेट मिळणार
एकदा राज ठाकरेला संधी द्या,अपयशी ठरलो तर दुकान बंद करून टाकेन; मनसे अध्यक्षांचं भावनिक आवाहन
एकदा राज ठाकरेला संधी द्या,अपयशी ठरलो तर दुकान बंद करून टाकेन; मनसे अध्यक्षांचं भावनिक आवाहन
मविआच्या जाहिरातीमधून अजित पवारांची बदनामी, खोटं वृत्त; राष्ट्रवादीच पोलीस आयुक्तांकडे तक्रार
मविआच्या जाहिरातीमधून अजित पवारांची बदनामी, खोटं वृत्त; राष्ट्रवादीच पोलीस आयुक्तांकडे तक्रार
Ajit Pawar: अजित पवारांनी घेतली प्रकाश आंबेडकरांची भेट; कारणही सांगितलं, नेमकं काय म्हणाले?
अजित पवारांनी घेतली प्रकाश आंबेडकरांची भेट; कारणही सांगितलं, नेमकं काय म्हणाले?
मोठं घबाड जप्त, साडे तीन कोटींसह ATM व्हॅन पोलिसांच्या ताब्यात; पैशांच्या भरलेल्या बॅगा ठाण्यात
मोठं घबाड जप्त, साडे तीन कोटींसह ATM व्हॅन पोलिसांच्या ताब्यात; पैशांच्या भरलेल्या बॅगा ठाण्यात
Supreme Court on Government JOB : भरतीचे नियम मध्येच बदलता येणार नाहीत, सरकारी नोकऱ्यांबाबत सर्वोच्च न्यायालयाचा महत्त्वपूर्ण निर्णय
भरतीचे नियम मध्येच बदलता येणार नाहीत, सरकारी नोकऱ्यांबाबत सर्वोच्च न्यायालयाचा महत्त्वपूर्ण निर्णय
Embed widget