Param 8000 is India First Supercomputer : आता अमेरिकेच्या एआयला चीनचे चॅलेंज, पण तेव्हा अमेरिकेनं भारताला ठेंगा दाखवताच राजीव गांधी जिद्दीला पेटले; देशाच्या पहिल्या सुपर काॅम्प्युटरची 'परम' कहाणी!

Param 8000 is India First Supercomputer : तत्कालिन पीएम राजीव गांधी यांनी शास्त्रज्ञांची बैठक बोलावून त्यांना विचारले की आपण सुपर कॉम्प्युटर बनवू शकत नाही का? तेव्हा भटकर म्हणाले, का नाही!

Param 8000 India First Supercomputer Success Story

Source : PTI

Param 8000 is India First Supercomputer : आतापर्यंत एआयच्या जगात अमेरिकेचा दबदबा होता, मात्र चीनच्या प्रवेशामुळे अमेरिकन कंपन्यांसमोर मोठे आव्हान उभे राहिले आहे. DeepSeek R1 च्या एंट्रीने अमेरिकन मार्केटमधून लाखो कोटींची उधळपट्टी झाली आहे. DeepSeek-R1 हे अमेरिकन एआय कंपन्यांसाठी आव्हान असणार आहे. DeepSeek सह सुरू झालेला चीनी AI युग आता Kimi k1.5 मध्ये दाखल झाला आहे. हे AI प्लॅटफॉर्म अनेक बाबतीत OpenAI च्या GPT-4o आणि Claude 3.5 Sonnet च्या पुढे आहे. या AI प्लॅटफॉर्मची खास वैशिष्ट्ये जाणून घेऊया.

किमी k1.5 म्हणजे काय?

बीजिंग-आधारित स्टार्टअप मूनशॉट AI चे नवीनतम मॉडेल, किमी k1.5, अधिक लोकप्रिय होत आहे. हे प्लॅटफॉर्म नुकतेच रिलीज करण्यात आले आहे, जे OpenAI-o1 शी स्पर्धा करत आहे. GPT-o1 कोणत्याही प्रश्नाचे उत्तर देण्यापूर्वी विचार करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. दुसरीकडे, माहिती तंत्रज्ञानाच्या क्रांतीच्या या युगात भारत देशाने सुद्धा खूप प्रगती केली आहे. केवळ शहरेच नाही तर खेड्यापाड्यातील लोकही वेगाने डिजिटल होत आहेत. विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात अमेरिका, ब्रिटन, रशिया यांसारख्या देशांच्या बरोबरीने आघाडीवर आहोत. पण एक काळ असा होता जेव्हा आपण तंत्रज्ञानात विकसित देशांच्या मागे पडत होतो. ही त्या काळची गोष्ट आहे जेव्हा अमेरिकेने सुपर कॉम्प्युटर तयार केले होते. भारत सरकारला पैसे देऊन अमेरिकन कंपनी विकत घ्यायची होती. पण अमेरिकेच्या धोरणामुळे ते होऊ शकले नाही. आणि मग भारतीय शास्त्रज्ञांनी स्वतः एक महान सुपर कॉम्प्युटर तयार केला. यामध्ये सुद्धा मराठी माणसाचा हात आहे. 

इंटरनेटवर फक्त एका क्लिकवर मोबाईल फोनवर आज किती उपलब्ध आहे याची कल्पना करा, पण एक काळ असा होता की जगाला संगणकाचीही माहिती नव्हती. ब्रिटीश गणितज्ञ आणि शोधक चार्ल्स बॅबेज यांनी 1830 मध्ये जगातील पहिल्या स्वयंचलित डिजिटल संगणकाचा शोध लावला. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे आज आम्ही संगणकाची अत्याधुनिक आवृत्ती वापरत आहोत.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by ABPmajha (@abpmajhatv)

आणि जगातील पहिला सुपर कॉम्प्युटर CDC 6600 समोर आला 

चार्ल्स बॅबेजने संगणकाचा शोध लावून जगामध्ये क्रांती घडवली. यानंतर संगणकात बदल होत गेले आणि त्याच्या सुधारित आवृत्त्या येत राहिल्या. मग शास्त्रज्ञांनी सुपर कॉम्प्युटर तयार करण्यास सुरुवात केली. इंडिया टुडेच्या रिपोर्टनुसार, शेवटी 1964 मध्ये अमेरिकन इलेक्ट्रिकल इंजिनियर सेमोर क्रे यांना यश मिळाले आणि जगातील पहिला सुपर कॉम्प्युटर CDC 6600 समोर आला. सुपर कॉम्प्युटरला कोणत्याही देशासाठी खूप महत्त्व आहे. याचा वापर हवामान आणि हवामानविषयक माहिती आणि संशोधनापासून ते लष्करी शस्त्रे बनवण्यापर्यंत सर्व गोष्टींसाठी केला जातो.

अमेरिकेने पहिला सुपर कॉम्प्युटर तयार केला

'सुपर कॉम्प्युटर' बनवणारा अमेरिका हा जगातील पहिला देश होता. त्यावेळी भारतालाही सुपर कॉम्प्युटरची गरज होती. 1988 च्या आसपास भारताने ते विकत घेण्याचा निर्णय घेतला. सुपर कॉम्प्युटरची किंमत सुमारे 70 कोटी रुपये होती. त्यावेळी 70 कोटी रुपये खूप होते. असे असूनही भारताने निश्चितच सुपर कॉम्प्युटर खरेदी करण्याचा निर्णय घेतला. यासाठी भारताने अमेरिकेशी चर्चा केली.

जेव्हा अमेरिकेने सुपर कॉम्प्युटर देण्यास नकार दिला होता

सुपर कॉम्प्युटर खरेदी करण्यासाठी भारताने अमेरिकन कंपनी क्रेशी संपर्क साधला. तेव्हा अमेरिकेचे धोरण कठोर होते. कोणत्याही अमेरिकन कंपनीला परदेशात आपला माल विकण्यासाठी अमेरिकन सरकारची परवानगी घ्यावी लागत असे. कंपनीने भारताला 'सुपर कॉम्प्युटर' विकण्यापूर्वी अमेरिकन सरकारची परवानगी मागितली असता, सरकारने नकार दिला. भारत त्याचा वापर संशोधनासाठी नव्हे तर लष्करी कारणांसाठी करेल, असा अमेरिकन सरकारचा विश्वास होता. आणि अशा परिस्थितीत शेवटी भारताला त्यावेळी 'सुपर कॉम्प्युटर' मिळू शकला नाही. यानंतर तत्कालिन पंतप्रधान राजीव गांधी यांनी अमेरिकेच्या नकारघंट्याला भीक न घालता जिद्दीला पेटले.

तत्कालीन पंतप्रधान राजीव गांधी यांनी बैठक बोलावली 

भारताला सुपर कॉम्प्युटरची गरज होती. त्यामुळे यासंदर्भात तत्कालीन पंतप्रधान राजीव गांधी यांनी देशातील आघाडीच्या शास्त्रज्ञांची बैठक बोलावून त्यांना विचारले की आपण सुपर कॉम्प्युटर बनवू शकत नाही का? तेव्हा ज्येष्ठ मराठी शास्त्रज्ञ विजय पी भटकर म्हणाले, का नाही! आपले शास्त्रज्ञही तेवढेच सक्षम आहेत. जेव्हा पंतप्रधानांनी वेळ आणि खर्चाबद्दल विचारले तेव्हा भटकर म्हणाले की आम्ही अमेरिकेपेक्षा कमी वेळेत सुपर कॉम्प्युटर बनवू शकतो आणि आमचे शास्त्रज्ञ ते अमेरिकेकडून विकत घेण्यास तयार आहेत.

..आणि भारतीय शास्त्रज्ञांनी चमत्कार केला, परमची निर्मिती झाली 

शास्त्रज्ञांसोबतच्या बैठकीत विजय पी भाटकर यांच्या बोलण्याने तत्कालीन पंतप्रधान राजीव गांधी खूप प्रभावित झाले आणि सरकारने 'सुपर कॉम्प्युटर' तयार करण्यास परवानगी दिली. शास्त्रज्ञांनी या प्रकल्पाला C-DAC असे नाव दिले. अवघ्या 3 वर्षात, 1991 मध्ये भारताने पहिला सुपर कॉम्प्युटर बनवला. शास्त्रज्ञांनी या सुपर कॉम्प्युटरला ‘परम’ असे नाव दिले आहे. भारताने सुपर कॉम्प्युटर तयार करून अमेरिकेसह जगभरातील देशांना चकित केले होते. अमेरिकेला हे पचवता आले नाही आणि त्यांनी भारतीय सुपर कॉम्प्युटरच्या कमकुवतपणाबद्दल अफवा पसरवली. मात्र, आंतरराष्ट्रीय प्रदर्शनात भारताने आपला सुपर कॉम्प्युटर 'परम' दाखवून अमेरिकेसह जगाला सिद्ध केले. ‘परम’ हा जगातील दुसरा सर्वात वेगवान ‘सुपर कॉम्प्युटर’ ठरला.

अमेरिकन सुपर कॉम्प्युटर 'CDC 6600' साठी भारत 70 कोटी रुपये देण्यास तयार होता, तर 'परम' ची किंमत फक्त 3 कोटी रुपये होती. कमी किमतीमुळे ब्रिटन, जर्मनी, कॅनडासह अनेक देशांनी भारताकडून सुपर कॉम्प्युटर खरेदी केले.

इतर महत्वाच्या बातम्या