एक्स्प्लोर

INSAT-3DS : इस्रोचा INSAT-3DS उपग्रह प्रक्षेपित; तब्बल10 वर्षांच्या हवामानाची अचूक माहिती देणार!

INSAT 3DS : GSLV F14 रॉकेटमधून हा उपग्रह सोडण्यात आला. हे जिओसिंक्रोनस ट्रान्सफर ऑर्बिट (GTO) म्हणजेच पृथ्वीच्या वरच्या कक्षेत 37000 किलोमीटर उंचीवर 19 मिनिटे 13 सेकंदात पोहोचले.

By : एबीपी माझा वेब टीम | Edited By: परशराम पाटील | Updated at : 17 Feb 2024 07:44 PM (IST)

INSAT-3DS

INSAT-3DS : इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO) ने आज (17 फेब्रुवारी) 10 वर्षांसाठी हवामानाची अचूक माहिती देणारा INSAT-3DS हा उपग्रह प्रक्षेपित केला. श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून सायंकाळी 5:35 वाजता प्रक्षेपित करण्यात आले. GSLV F14 रॉकेटमधून हा उपग्रह सोडण्यात आला. हे जिओसिंक्रोनस ट्रान्सफर ऑर्बिट (GTO) म्हणजेच पृथ्वीच्या वरच्या कक्षेत 37000 किलोमीटर उंचीवर 19 मिनिटे 13 सेकंदात पोहोचले.

1 जानेवारी 2024 रोजी PSLV-C58/EXPOSAT मिशनच्या प्रक्षेपणानंतर 2024 ची ही इस्रोची दुसरी मोहीम आहे. इनसॅट-3डी मालिकेतील हे 7 वे उड्डाण आहे. या मालिकेतील शेवटचा उपग्रह, INSAT-3DR, 8 सप्टेंबर 2016 रोजी प्रक्षेपित करण्यात आला होता. ISRO चे अध्यक्ष एस. सोमनाथ यांच्या म्हणण्यानुसार, 10 नोव्हेंबर 2023 पासून INSAT-3DS च्या कंपन चाचण्या सुरू झाल्या होत्या. हे 6-चॅनेल इमेजर आणि 19-चॅनेल साउंडरद्वारे हवामानाशी संबंधित माहिती प्रदान करेल. हे शोध आणि बचावासाठी ग्राउंड डेटा आणि संदेश देखील रिले करेल.

INSAT-3DS काय करेल?

2274 किलो वजनाचा उपग्रह, एकदा कार्यान्वित झाल्यानंतर, पृथ्वी विज्ञान, हवामानशास्त्र विभाग (IMD), नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओशन टेक्नॉलॉजी (NIOT), हवामान अंदाज केंद्र आणि भारतीय राष्ट्रीय केंद्र अंतर्गत विविध विभागांना सेवा देईल.
51.7 मीटर लांबीच्या रॉकेटमध्ये इमेजर पेलोड, साउंडर पेलोड, डेटा रिले ट्रान्सपॉन्डर आणि सॅटेलाइट अॅडेड सर्च आणि रेस्क्यू ट्रान्सपॉन्डर असेल. ज्याचा उपयोग ढग, धुके, पाऊस, बर्फ आणि त्याची खोली, आग, धूर, जमीन आणि महासागर यांचा अभ्यास करण्यासाठी केला जाईल.

insat मालिका काय आहे?

भारताच्या दळणवळण, प्रक्षेपण, हवामानशास्त्र आणि शोध आणि बचाव गरजा पूर्ण करण्यासाठी ISRO द्वारे INSAT किंवा भारतीय राष्ट्रीय उपग्रह प्रणाली तयार केली गेली आहे. ही जिओ स्थिर उपग्रहांची मालिका आहे. याची सुरुवात 1983 मध्ये झाली. इन्सॅट ही आशिया पॅसिफिक प्रदेशातील सर्वात मोठी स्थानिक संपर्क यंत्रणा आहे.

कर्नाटकातील हसन आणि मध्य प्रदेशातील भोपाळ येथील मुख्य नियंत्रण केंद्रांवरून उपग्रहांचे निरीक्षण आणि नियंत्रण केले जाते. या मालिकेतील सहा उपग्रह आतापर्यंत प्रक्षेपित करण्यात आले आहेत. शेवटचा उपग्रह इनसॅट-३डीआर आहे. ते अजूनही कार्यरत आहे.

इनसॅट- 3 डीआर

इनसॅट मालिकेतील शेवटचा उपग्रह इनसॅट-३डीआर होता. हे 2016 मध्ये लाँच करण्यात आले होते. या मोहिमेचा मुख्य उद्देश जीव आणि मालमत्तेच्या सुरक्षेसाठी कार्यरत वातावरण आणि चक्रीवादळ इशारा प्रणाली प्रदान करणे आहे. हा उपग्रह सध्या पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरून आणि समुद्रावरून होणाऱ्या प्रक्षेपणांवर नजर ठेवत आहे. हे डेटा टेलिकास्ट सेवा देखील प्रदान करते. अहमदाबादमध्ये डेटा प्रोसेसिंगची सुविधा उभारण्यात आली आहे.

परदेशी संस्थांवरील अवलंबित्व कमी केलं

INSAT-3DR हवामानाचा अचूक अंदाज बांधण्यात मदत करत आहे. हा उपग्रह 36,000 किलोमीटर उंचीवरून दर 26 मिनिटांनी पृथ्वीची छायाचित्रे घेत आहे. हे रेडिएशन, समुद्राच्या पृष्ठभागाचे तापमान, बर्फाचा पृष्ठभाग आणि धुके याबद्दल माहिती देते. हे जमिनीपासून 70 किमी उंचीपर्यंतचे तापमान मोजत आहे. यामुळे भारतीय हवामान खात्याचे परदेशी संस्थांवरील अवलंबित्व कमी झाले आहे.

इतर महत्वाच्या बातम्या