एक्स्प्लोर

New T+1 Settlement Process : 19 वर्षानंतर शेअर बाजारात मोठे बदल; T+1 सेटलमेंट नियम होणार लागू

New T+1 Settlement Process: बाजार नियामक सेबीने जवळपास 19 वर्षांनंतर शेअर बाजारात मोठे बदल मंजूर केले आहेत. आजपासून लागू होणार आहेत.

By : दीपक पळसुले, एबीपी माझा | Edited By: श्रद्धा भालेराव | Updated at : 25 Feb 2022 10:48 AM (IST)

New T+1 Settlement Process

New T+1 Settlement Process : बाजार नियामक सेबीने (SEBI) जवळपास 19 वर्षांनंतर शेअर बाजारात मोठे बदल मंजूर केले आहेत. हे बदल आजपासून म्हणजेच, 25 फेब्रुवारी 2022 पासून लागू होणार आहेत. T+1 म्हणून नवीन सेटलमेंट लागू झाल्यानंतर, जो गुंतवणूकदार शेअर्स खरेदी करतो किंवा विकतो त्याला एक दिवसाच्या आत आत पैसे दिले जातील.

शेअर बाजारातील प्रचंड चढउतारांदरम्यान शुक्रवारपासून T+1 सेटलमेंटचा नवीन नियम लागू होणार आहे. नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) आणि बॉम्बे स्टॉक एक्स्चेंज (BSE) या दोन्हींवर आता गुंतवणूकदारांना शेअर्स आणि पैशांचे हस्तांतरण एका दिवसात केलं जाईल.

सरकार आणि सेबी दीर्घकाळापासून T+1 सेटलमेंट नियम लागू करण्याचा विचार करत होते. परंतु परदेशी गुंतवणूकदारांनी त्याला आक्षेप घेतला. सध्या, T+2 सेटलमेंट सिस्टम दोन्ही एक्सचेंजवर लागू आहे, जी 2003 मध्ये सुरू करण्यात आली होती. या नियमानुसार, शेअर्स आणि पैसे हस्तांतरित करण्यासाठी दोन दिवस लागतात. पूर्वी T+3 प्रणाली होती, ज्याला तीन दिवस लागायचे.

हा फॉर्मुला नेमका काय?

सेटलमेंट सिस्टम म्हणजे, शेअर्सच्या खरेदी आणि विक्रीवर तुमच्या खात्यात स्टॉक किंवा पैसे हस्तांतरित करणं. सध्या, एक्सचेंजेस T+2 प्रणालीचं अनुसरण करतात. याचा अर्थ पैसे किंवा शेअर्स तुमच्या ऑर्डर प्लेसमेंट खात्यात येण्यासाठी दोन दिवस लागतील. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही सोमवारी शेअर विकला तर दोन दिवसांनी तुमच्या डिमॅट खात्यात पैसे येतील. त्याचप्रमाणे तुम्ही शेअर्स खरेदी केले असतील तर दोन दिवसांनी तुम्हाला शेअर्स मिळतील.

आता काय बदलेल?

शुक्रवारपासून बाजारात T+1 सेटलमेंट प्रणाली लागू केल्यामुळे, तुम्ही शेअर्स खरेदी किंवा विक्री कराल त्या दिवशीच्या दुसऱ्या व्यावसायिक दिवशी तुमच्या खात्यात पैसे किंवा स्टॉक ट्रान्सफर केले जातील. सुरुवातीला, बाजार मूल्यांकनानुसार तळाशी ठेवलेले 100 शेअर्स T+1 मध्ये समाविष्ट केले जातील. त्यानंतर प्रत्येक महिन्याच्या शेवटच्या शुक्रवारी 500 नवीन स्टॉक जोडले जातील जोपर्यंत सर्व समाविष्ट होत नाहीत.

...म्हणून नव्या यंत्रणेची गरज

सेबीने गेल्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये या प्रणालीचा प्रस्ताव मांडताना सांगितले होते की, सेटलमेंट वेळ कमी करून गुंतवणूकदारांना शेअर्स आणि पैसे लवकर भरता येतील. यामुळे गुंतवणूकदारांच्या ट्रेडिंग खात्यातील मार्जिन केवळ एका दिवसासाठी ब्लॉक होईल आणि इक्विटी मार्केटमध्ये किरकोळ गुंतवणूकदारांची संख्या वाढण्यास मदत होईल. सेबीने सांगितले की, ही प्रणाली सर्व प्रकारच्या सुरक्षा व्यवहारांमध्ये केली जाईल.

महत्त्वाच्या इतर बातम्या :