BLOG : नवरात्री विशेष | भाग 8 | नीरजाचे धाडस आणि समयसूचकता

BLOG : नवरात्री हा काळ स्त्रीशक्तीचा गौरव करण्याचा. या मालिकेत आपण नऊ प्रेरणादायी स्त्रियांच्या कथा मांडतो आहोत. आजची कथा आहे — नीरजा भानोत, एक तरुण मुलगी जिच्या धाडसाने, समयसूचकतेने आणि त्यागाने शेकडो लोकांचे प्राण वाचले.
बालपण आणि शिक्षण
नीरजाचा जन्म 7 सप्टेंबर 1963 रोजी चंदीगड येथे झाला. त्यांचे वडील हरिश भानोत पत्रकार होते आणि आई रमा भानोत गृहिणी. शिक्षण मुंबईत झालं. नीरजा लहानपणापासूनच उत्साही, आत्मविश्वासी आणि मदतीला तत्पर होती. त्यांनी मुंबईतील सेंट झेवियर्स कॉलेज मध्ये शिक्षण घेतलं. नंतर त्यांनी मॉडेलिंगमध्ये पाऊल टाकलं. साबण, कॉस्मेटिक्स, कपडे अशा जाहिरातींमध्ये त्या दिसू लागल्या. परंतु त्यांना केवळ झगमगाट नको होता, तर काहीतरी वेगळं करण्याची जिद्द होती.
एअर होस्टेस बनण्याचा निर्णय
नीरजाने पॅन ऍम एअरलाइन्स मध्ये एअर होस्टेस म्हणून अर्ज केला आणि अत्यंत कमी वयात त्यांची निवड झाली. ही नोकरी त्यांच्या आत्मविश्वासाला आणि जबाबदारीच्या भावनेला आणखी धार देणारी ठरली. त्यांच्या सौजन्यपूर्ण वागणुकीमुळे आणि प्रवाशांची काळजी घेण्याच्या वृत्तीमुळे त्या लवकरच सर्वांच्या आवडत्या बनल्या.
पॅन ऍम फ्लाईट 73 – 5 सप्टेंबर 1986
ही तारीख इतिहासात कायमची कोरली गेली. पॅन ऍम फ्लाईट 73 कराची विमानतळावर उभी असताना दहशतवाद्यांनी तिला हायजॅक केलं. विमानात 379 प्रवासी होते. त्या वेळी केवळ 23 वर्षांच्या नीरजा चीफ पर्सर म्हणून ड्युटीवर होत्या. परिस्थिती अत्यंत गंभीर होती. प्रवासी घाबरले होते, दहशतवादी सशस्त्र होते. अशा वेळी नीरजाने दाखवलेली समयसूचकता आजही दंतकथा वाटावी अशी आहे.
समयसूचक निर्णय
दहशतवादी विमानात घुसताच नीरजाने कॉकपिट क्रूला सुटण्याचा इशारा दिला. त्यामुळे पायलट, को-पायलट आणि इंजिनियर बाहेर पडले. यामुळे विमान दहशतवाद्यांच्या ताब्यात गेलं असलं, तरी ते उडवण्याची शक्यता टळली. हा तिचा निर्णय हजारो जीव वाचवणारा ठरला.
17 तासांचं धैर्य
या दीर्घ काळात नीरजा सतत प्रवाशांच्या सेवेत होती. तिने प्रवाशांना पाणी दिलं, मुलांना समजावलं आणि वातावरण शांत ठेवण्याचा प्रयत्न केला. जेव्हा दहशतवाद्यांनी प्रवाशांचे पासपोर्ट जमा करण्यास सांगितले, तेव्हा नीरजाने भारतीय प्रवाशांचे पासपोर्ट लपवले. अन्यथा भारतीय प्रवासी विशेषतः लक्ष्य ठरले असते. हा निर्णयही तिच्या धाडसाचं दर्शन घडवतो.
अंतिम बलिदान
संध्याकाळी जेव्हा विमानात अंधार झाला आणि दहशतवाद्यांनी गोळीबार सुरू केला, तेव्हा नीरजाने आपत्कालीन दरवाजे उघडले आणि प्रवाशांना बाहेर जाण्यास सांगितलं. मुलांवर गोळी झाडली जाणार हे दिसताच तिने स्वतःला आडवं केलं आणि मुलांचा जीव वाचवला. त्या गोळीबारात नीरजाला प्राण गमवावा लागला.
नंतरचा गौरव
नीरजा भानोत या केवळ 23 व्या वर्षी शहीद झाल्या, पण त्यांचा पराक्रम जगभर नोंदला गेला. त्यांना मरणोत्तर अनेक सन्मान मिळाले अशोक चक्र या भारताचं सर्वोच्च शौर्यपदक नागरी पुरस्काराने त्यांना गौरवलं गेलं. त्या सर्वात तरुण अशोक चक्र विजेत्या ठरल्या. याशिवाय टॅम्पा (USA), अनेक शाळा, संस्था आणि पुरस्कार त्यांचं नाव घेऊन सुरू झाले.
प्रेरणादायी संदेश
नीरजा भानोत यांचं आयुष्य सांगतं की, भीती असली तरी योग्य वेळी योग्य निर्णय घेणं हेच खऱ्या धाडसाचं लक्षण आहे. इतरांच्या प्राणासाठी स्वतःचं बलिदान देणं हेच खरी कर्तव्यपरायणता आहे.
वाचा हा संबंधित ब्लॉग :

























