V Narayanan : इस्रोचे नवे अध्यक्ष म्हणून व्ही नारायणन यांची नियुक्ती: रॉकेट आणि अंतराळ यानातील तज्ज्ञ; 14 जानेवारी रोजी एस सोमनाथ यांची जागा घेणार
सध्या ते वालियामाला येथील लिक्विड प्रोपल्शन सिस्टम सेंटरचे (LPSC) संचालक आहेत. ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ नारायणन यांना 40 वर्षांचा अनुभव आहे. रॉकेट आणि स्पेसक्राफ्ट ऑपरेशनमध्ये ते तज्ज्ञ आहेत.
V Narayanan : केंद्र सरकारने मंगळवारी अवकाश शास्त्रज्ञ व्ही. नारायणन यांची भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) चे नवे अध्यक्ष म्हणून नियुक्ती केली. त्यांना अंतराळ विभागाचे सचिवही करण्यात आले आहे. 14 जानेवारी रोजी त्यांनी इस्रोचे प्रमुख एस. सोमनाथ यांची जागा घेतील. नारायणन यांचा कार्यकाळ दोन वर्षांचा असेल. सध्या ते वालियामाला येथील लिक्विड प्रोपल्शन सिस्टम सेंटरचे (LPSC) संचालक आहेत. ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ नारायणन यांना 40 वर्षांचा अनुभव आहे. रॉकेट आणि स्पेसक्राफ्ट ऑपरेशनमध्ये ते तज्ज्ञ आहेत.
व्ही नारायणन यांची उपलब्धी...
- व्ही नारायणन 1984 मध्ये इस्रोमध्ये रुजू झाले. पहिली साडेचार वर्षे त्यांनी विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (VSSC) येथे काम केले. येथे त्यांनी साउंडिंग रॉकेट, ऑगमेंटेड सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (एएसएलव्ही), पोलर सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (पीएसएलव्ही) वर काम केले.
- 1989 मध्ये IIT खरगपूरमधून क्रायोजेनिक इंजिनिअरिंगमध्ये M.Tech पूर्ण केले. मग LPSC मध्ये काम करायला सुरुवात केली. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, LPSC ने ISRO च्या विविध मोहिमांसाठी 183 LPS आणि कंट्रोल पॉवर प्लांट्स वितरित केले.
- ते GSLV Mk III वाहनाच्या C25 क्रायोजेनिक प्रकल्पाचे संचालक होते. त्याच्या नेतृत्वाखाली संघाने C25 स्टेज विकसित केला.
- त्यांनी PSLV च्या दुसऱ्या आणि चौथ्या टप्प्याच्या कामावर देखरेख केली आणि PSLV C57 साठी कंट्रोल पॉवर प्लांट्सची रचना देखील केली.
- आदित्य स्पेसक्राफ्टने GSLV Mk-III मिशन, चांद्रयान-2 आणि चांद्रयान-3 साठी प्रोपल्शन सिस्टममध्ये देखील योगदान दिले.
- नारायणन यांना अनेक पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले आहेत. यामध्ये आयआयटी खरगपूरचे रौप्य पदक, ॲस्ट्रोनॉटिकल सोसायटी ऑफ इंडिया (एएसआय) कडून सुवर्ण पदक आणि एनडीआरएफकडून राष्ट्रीय डिझाइन पुरस्कार यांचा समावेश आहे.
एस. सोमनाथ यांची 14 जानेवारीला सेवानिवृत्ती
इस्रोचे विद्यमान अध्यक्ष एस. सोमनाथ यांनी 14 जानेवारी 2022 रोजी इस्रोचे अध्यक्षपद स्वीकारले. ३ वर्षांच्या कार्यकाळानंतर ते निवृत्त होत आहेत. इस्रोने त्यांच्या कार्यकाळात इतिहास रचला. भारतीय अंतराळ संस्थेने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर केवळ चांद्रयान-3 उतरवले नाही तर पृथ्वीपासून 15 लाख किमी वर असलेल्या लॅग्रेंज पॉईंटवर सूर्याचा अभ्यास करण्यासाठी आदित्य-एल1 देखील प्रक्षेपित केले.
अवकाशात पाठवलेली चवळी चार दिवसांत उगवली
दरम्यान, इस्रोने 30 डिसेंबर रोजी श्रीहरिकोटा येथून SpaDeX म्हणजेच अंतराळ डॉकिंग प्रयोग मोहीम सुरू केली होती. या अंतर्गत PSLV-C60 रॉकेटच्या साह्याने पृथ्वीपासून ४७० किमी वर दोन अंतराळ यान तैनात करण्यात आले. POEM-4 (PSLV ऑर्बिटल एक्सपेरिमेंटल मॉड्युल) वर क्रॉप्स (कॉम्पॅक्ट रिसर्च मॉड्यूल फॉर ऑर्बिटल प्लांट स्टडीज) सोबत पाठवलेले अंतराळात प्रथमच जीवसृष्टीला अंकुरित करण्यात यश आले आहे. विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (VSSC) येथे तयार करण्यात आलेल्या CROPS ने केवळ 4 दिवसात सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचा वापर करून चवळीच्या बिया उगवल्या. पाने लवकर दिसणे अपेक्षित आहे.
प्रयोगासाठी फक्त चवळीच का निवडली?
प्रयोगासाठी चवळीचे बियाणे निवडले कारण ते लवकर उगवतात. त्यांच्याकडे खूप उच्च सहनशीलता देखील आहे. ही पौष्टिक मूल्य असलेली वनस्पती आहे. हा प्रयोग अंतराळात अन्न वाढवण्याच्या दिशेने एक मोठे पाऊल मानले जात आहे, जे भविष्यात चंद्र, मंगळ किंवा इतर ग्रहांवर मानवी उपस्थिती टिकवून ठेवण्यास मदत करेल. चेझर मॉड्यूलने अंतराळात इन-ऑर्बिट स्पेस सेल्फी व्हिडिओ रेकॉर्ड केला आहे. अंतराळातील अचूक डॉकिंगची पडताळणी करणे हा या मोहिमेचा मुख्य उद्देश आहे आणि मिशन योग्य दिशेने जात असल्याचा पुरावा हा व्हिडिओ आहे.
इतर महत्वाच्या बातम्या
महत्त्वाच्या बातम्या
