Pakistan vs Afghanistan War : तालिबानचा पाकिस्तानमध्ये एअर स्ट्राईक! दोन्ही देशांची सीमारेषा असलेल्या ड्युरंड लाईनवर युद्धसदृश परिस्थिती
पाकिस्तानी लष्कर आणि तालिबान यांच्यातील ही चकमक शनिवारी रात्रीपर्यंत सुरू होती. सध्या दोघांमध्ये बंदुका शांत आहेत पण तणाव कायम आहे. हजारो अफगाण नागरिकांना सीमावर्ती भागातून स्थलांतर करावे लागले आहे.
Pakistan vs Afghanistan War : पाकिस्तान आणि अफगाणिस्तानमधील सीमारेषा असलेल्या ड्युरंड रेषेवर युद्धसदृश परिस्थिती आहे. टीटीपीच्या दहशतवाद्यांनी पाकिस्तानी लष्कराच्या 16 सैनिकांना ठार केल्यानंतर, पाकिस्तानी हवाई दलाने अफगाणिस्तानच्या पक्तिका आणि खोस्त प्रांतात 4 ठिकाणी हवाई हल्ले केले, ज्यात 50 लोक ठार झाले. पाकिस्तानचे म्हणणे आहे की हे टीटीपीचे दहशतवादी होते जे तिथे जमले होते. यामुळे संतप्त झालेल्या तालिबानी सैनिकांनी ड्युरंड रेषेवरील पाकिस्तानी सैन्याच्या चौक्यांवर जोरदार हल्ला केला आणि 19 पाकिस्तानी सैनिकांना ठार केल्याचा दावा केला. तसेच 2 पाकिस्तानी लष्करी चौक्या ताब्यात घेण्याचा दावा केला आहे. तालिबाननेही आपण ड्युरंड रेषा ओळखत नसल्याचे म्हटले आहे. आता पाकिस्तानने दावा केला आहे की त्यांच्या प्रत्युत्तरादाखल हल्ल्यात अफगाणिस्तानमधील किमान 8 लोक मारले गेले आहेत. पाकिस्तान आणि तालिबान यांच्यातील या ताज्या लढाईमुळे इंग्रजांनी आखलेल्या ड्युरंड रेषेचा मुद्दा पुन्हा एकदा तापला आहे. चला संपूर्ण प्रकरण समजून घेऊया.
पाकिस्तानी लष्कर आणि तालिबान यांच्यातील ही चकमक शनिवारी रात्रीपर्यंत सुरू होती. सध्या दोघांमध्ये बंदुका शांत आहेत पण तणाव कायम आहे. हजारो अफगाण नागरिकांना सीमावर्ती भागातून स्थलांतर करावे लागले आहे. अफगाणिस्तानच्या संरक्षण मंत्रालयाने एका निवेदनात ड्युरंड लाइनला काल्पनिक रेषा म्हटले असून नाव लिहिण्याचेही टाळले आहे. अफगाणिस्तानच्या संरक्षण मंत्रालयाने सांगितले की, 28 डिसेंबरला हा हल्ला अफगाणिस्तानच्या भूमीवर हल्ले झालेल्या भागात करण्यात आला. अफगाण सैन्याने पाकिस्तानी सैन्याच्या अनेक चौक्या जाळल्या.
तालिबानने जाहीर केले, ड्युरंड लाइन मान्य नाही
पाकिस्तानी लष्करानेही अनेक ठिकाणी चकमक झाल्याचे मान्य केले असून केवळ 1 जवान शहीद झाल्याचे मान्य केले आहे. पाकिस्तान आणि अफगाणिस्तान यांच्यात ड्युरंड रेषेवरून अनेक दशकांपासून वाद सुरू आहे. ब्रिटिशांनी आखलेली ही सीमारेषा अफगाण सरकारांनी कधीच मान्य केलेली नाही. ते त्याला काल्पनिक रेषा म्हणतात. जेव्हा तालिबानच्या संरक्षण मंत्रालयाच्या प्रवक्त्याला वारंवार विचारण्यात आले की त्यांचे विधान पाकिस्तानसाठी आहे का, तेव्हा ते म्हणाले की हा पाकिस्तानचा प्रदेश आहे यावर आमचा विश्वास नाही. त्यांनी याला केवळ काल्पनिक ओळ म्हटले.
1947 मध्ये पाकिस्तानची निर्मिती झाल्यापासून अफगाणिस्तानने ड्युरंड रेषेला कधीही सीमारेषा मानली नाही. आधीचे हमीद करझाई सरकार असो किंवा सध्याचे तालिबान असो, कोणीही ड्युरंड लाइन पाळत नाही. एवढेच नाही तर तालिबान पाकिस्तानातील पेशावर शहराला आपले क्षेत्र मानतात. 2021 मध्ये तालिबान सत्तेवर आल्यानंतर पाकिस्तानला आशा होती की ते दहशतवाद्यांना हे मान्य करतील पण तसे झाले नाही. आतापर्यंत तालिबान आणि पाकिस्तानमध्ये ड्युरंड लॉनवर कुंपण घालण्यावरून अनेक संघर्ष झाले आहेत.
इंग्रजांनी ड्युरंड रेषा आखली होती
ड्युरंड रेषा ही वसाहतीच्या काळातील आहे. हे 1893 मध्ये ब्रिटिश भारत आणि अफगाणिस्तानच्या अमीरात दरम्यान काढले गेले. सर हेन्री मॉर्टिमर ड्युरंड यांच्या नावावरून हे नाव देण्यात आले. ड्युरंड हे वसाहतीच्या काळात परराष्ट्र सचिव होते. तालिबानच्या संरक्षण मंत्रालयाने पुन्हा एकदा स्पष्ट केले आहे की ते ड्युरंड लाइनला मान्यता देत नाहीत. यावरून भविष्यातही ड्युरंड लाईनवर दोघांमध्ये तणाव निर्माण होणार हे निश्चित आहे. तालिबानने असेही म्हटले आहे की पाकिस्तान आपल्या भागात आयएसकेपी दहशतवाद्यांचे पालनपोषण करत आहे, जे त्यांचे कट्टर शत्रू आहेत.
ब्रिटिश काळात अफगाणिस्तान हे ग्रेट गेमचे केंद्र होते. ब्रिटिश सरकारने अफगाणिस्तानला बफर स्टेट बनवण्याचा प्रयत्न केला जेणेकरून सोव्हिएत युनियनला या क्षेत्रापासून दूर ठेवता येईल. इंग्रजांनीही आपला प्रभाव वाढवण्यासाठी अफगाणिस्तानात दोनदा हल्ले केले. यामध्ये एकदा पश्तूनांनी ब्रिटीश सैन्याचा पराभव केला, तर दुसऱ्या वर्षी 1878 मध्ये ब्रिटिश सैन्याने युद्ध जिंकले. ब्रिटनने आपला नवीन अमीर नियुक्त केला. या नवीन अमीर अब्दुर रहमान खानने 1893 मध्ये सर हेन्री मॉर्टिमर ड्युरंड यांचा आंतरराष्ट्रीय सीमारेषेचा प्रस्ताव स्वीकारला. मात्र, अफगाण जनतेने ते कधीच मान्य केले नाही. ड्युरंड लाइन सुमारे 2600 किमी लांब आहे. ती लाईन पश्तूनांच्या बालेकिल्ल्यातून जाते.
इतर महत्वाच्या बातम्या