19 October In History : औरंगजेबाने रायगड किल्ला ताब्यात घेतला, सुपरसॉनिक लढाऊ विमान मिग-21 भारतीय वायुसेनाकडे सुपूर्द
On This Day In History : देशाच्या आणि जगाच्या इतिहासात 19 ऑक्टोबर या तारखेला ऐतिहासिक महत्त्व आहे. 19 ऑक्टोबर 1689 रोजी औरंगजेबचा सरदार झुल्फिखार खानने रायगड काबीज केला आणि औरंगजेबाने त्याचे नाव बदलून इस्लामगड ठेवले.
मुंबई : देशाच्या आणि जगाच्या इतिहासात 19 ऑक्टोबर या तारखेला ऐतिहासिक महत्त्व आहे. आजच्या दिवशी म्हणजेच 19 ऑक्टोबर 1689 रोजी औरंगजेबचा सरदार झुल्फिखार खानने रायगड काबीज केला आणि औरंगजेबाने त्याचे नाव बदलून इस्लामगड ठेवले. रायगड किल्ला छत्रपती शिवाजी महाराजांनी 1656 मध्ये जावलीचे राजा चंद्ररावजी मोरे यांच्याकडून घेतला. शिवाजी महाराजांनी किल्ला ताब्यात घेतल्यानंतर त्याचा मोठ्या प्रमाणात विस्तार केला आणि त्याला रायगड असे नाव दिले. पुढे तोच स्वराज्याच्या विस्तारित मराठा साम्राज्याची राजधानी बनला. रायगडवाडी आणि पाचाड गावे किल्ल्याच्या पायथ्याशी वसलेली आहेत. रायगड किल्ल्यावर मराठा राजवटीत ही गावे महत्वाची होती. किल्ल्याच्या माथ्यापर्यंत चढणे अगदी पाचाडपासून सुरू होते. शिवाजी महाराजांच्या राजवटीत, पाचाड गावात 10,000-मजबूत घोडदळ विभाग नेहमी पहारा देत असे. 19 ऑक्टोबर 1689 रोजी औरंगजेबचा सरदार झुल्फिखार खानने रायगड काबीज केला आणि औरंगजेबाने त्याचे नाव बदलून इस्लामगड ठेवले. याबरोबरच आजच्या दिवशी म्हणजेच 19 ऑक्टोबर 1970 रोजी भारतात बनवलेले पहिले रशियन सुपरसॉनिक लढाऊ विमान मिग-21 भारतीय वायुसेनाकडे 19 ऑक्टोबर 1970 रोजी सुपूर्द करण्यात आले. शिवाय बर्लिन ऑलिम्पिक खेळांच्या आयोजन समितीने 19 ऑक्टोबर 1933 रोजी पहिल्यांदा बास्केटबॉलचा ऑलिम्पिक खेळांमध्ये समावेश करण्याची घोषणा केली.
1689 : औरंगजेबाने रायगड किल्ला ताब्यात घेतला
रायगड किल्ला छत्रपती शिवाजी महाराजांनी 1656 मध्ये जावलीचे राजा चंद्ररावजी मोरे यांच्याकडून घेतला. शिवाजी महाराजांनी किल्ला ताब्यात घेतल्यानंतर त्याचा मोठ्या प्रमाणात विस्तार केला आणि त्याला रायगड असे नाव दिले. पुढे तोच स्वराज्याच्या विस्तारित मराठा साम्राज्याची राजधानी बनला. रायगडवाडी आणि पाचाड गावे किल्ल्याच्या पायथ्याशी वसलेली आहेत. रायगड किल्ल्यावर मराठा राजवटीत ही गावे महत्वाची होती. किल्ल्याच्या माथ्यापर्यंत चढणे अगदी पाचाडपासून सुरू होते. शिवाजी महाराजांच्या राजवटीत, पाचाड गावात 10,000-मजबूत घोडदळ विभाग नेहमी पहारा देत असे. 19 ऑक्टोबर 1689 रोजी औरंगजेबचा सरदार झुल्फिखार खानने रायगड काबीज केला आणि औरंगजेबाने त्याचे नाव बदलून इस्लामगड ठेवले. सिद्दी फतेकानने 1707 मध्ये किल्ला ताब्यात घेतला आणि 1733 पर्यंत तो आपल्या ताब्यात ठेवला. या कालावधीनंतर मराठ्यांनी पुन्हा एकदा रायगड किल्ला काबीज केला आणि 1818 पर्यंत आपल्या ताब्यात ठेवला. किल्ला सध्याच्या सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात वसलेला असून ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने त्याला लक्ष्य केले एक प्रमुख राजकीय केंद्र म्हणून कालकाईच्या टेकडीवरील तोफांनी 1818 मध्ये रायगड किल्ला उद्ध्वस्त केला. 9 मे 1818 रोजी एक करार झाला आणि ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने त्यावर नियंत्रण मिळवले.
1774 : इंग्लंडच्या सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीश आणि नवीन कौन्सिल सदस्यांची एक टीम भारतात आली
1773 पर्यंत ईस्ट इंडिया कंपनी मोठ्या आर्थिक ताणाखाली होती. कंपनी ब्रिटीश साम्राज्यासाठी महत्त्वाची होती कारण ती भारत आणि पूर्वेकडील भाग होती. अनेक प्रभावशाली लोक कंपनीकडे होते. भारतातील कारभारावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणि ईस्ट इंडिया कंपनीद्वारे चालवल्या जाणार्‍या भारतातील कारभारात सुधारणा करण्यासाठी इंग्लंडच्या सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीश आणि नवीन कौन्सिल सदस्यांची एक टीम कलकत्ता येथे आली.
1781 : ब्रिटनच्या लॉर्ड कॉर्नवॉलिसने जॉर्ज वॉशिंग्टनसमोर शरणागती पत्करली
जॉर्ज वॉशिंग्टन हे अमेरिकेचे पहिले राष्ट्राध्यक्ष होते. अमेरिकन क्रांती (1775-1783) मध्ये त्यांनी अमेरिकन सैन्याला ब्रिटनवर विजय मिळवून दिला. 1789 मध्ये ते अमेरिकेचे पहिले राष्ट्राध्यक्ष म्हणून निवडले गेले. त्याआधी ब्रिटनच्या लॉर्ड कॉर्नवॉलिसने यॉर्कटाउन व्हर्जिनिया येथे अमेरिकन जनरल जॉर्ज वॉशिंग्टनसमोर शरणागती पत्करली. त्यामुळे अमेरिकन क्रांती संपवली आणि देशाच्या स्वातंत्र्याचा मार्ग मोकळा झाला.
1812 : नेपोलियन बोनापार्टच्या फ्रेंच सैन्याने रशियातून माघार घेण्यास सुरुवात केली
नेपोलियन बोनापार्ट सत्तेवर असेपर्यंत युरोपला अडचणीत होता. 1803 ते 1815 पर्यंत त्याने सुमारे साठ युद्धे केली होती, त्यापैकी सात युद्धात त्याचा पराभव झाला होता. या युद्धांमुळे युरोपीय सैन्यात क्रांतिकारक बदल झाले. ही युद्धे पारंपारिकपणे 1972 मध्ये फ्रेंच राज्यक्रांतीच्या वेळी सुरू झालेल्या क्रांतिकारक युद्धांप्रमाणेच आहेत. सुरुवातीच्या काळात फ्रान्सची शक्ती झपाट्याने वाढली आणि नेपोलियनने युरोपचा बहुतांश भाग ताब्यात घेतला. 1812 मध्ये रशियाच्या आक्रमणानंतर फ्रान्स माघार घेतली.
1933 : बास्केटबॉलचा ऑलिम्पिक खेळांमध्ये समावेश करण्याची घोषणा
बर्लिन ऑलिम्पिक खेळांच्या आयोजन समितीने 19 ऑक्टोबर 1933 रोजी पहिल्यांदा बास्केटबॉलचा ऑलिम्पिक खेळांमध्ये समावेश करण्याची घोषणा केली. बास्केटबॉलची उत्पत्ती कॅनडामध्ये 1891 मध्ये झाली आणि 1933 च्या ऑलिम्पिक खेळांमध्ये बास्केटबॉलचा समावेश करण्यात आला. तर महिलांच्या बास्केटबॉलची सुरुवात 1976 च्या ऑलिम्पिकपासून झाली.
1970 : भारतात बनवलेले पहिले रशियन सुपरसॉनिक लढाऊ विमान मिग-21 भारतीय वायुसेनाकडे सुपूर्द
1959 मध्ये मिग-21 हे पहिले सुपरसॉनिक लढाऊ विमान बनवण्यात आले. त्याच्या वेगामुळे अमेरिकेलाही तत्कालीन सोव्हिएत युनियनच्या या लढाऊ विमानाची भीती वाटत होती. हे एकमेव विमान आहे जे जगभरातील सुमारे 60 देशांनी वापरले आहे. मिग-21 सध्या भारतासह अनेक देशांच्या हवाई दलात कार्यरत आहे. मिग-21 हे विमान वाहतुकीच्या इतिहासातील आतापर्यंतचे सर्वात मोठे सुपरसॉनिक फायटर जेट आहे. भारतात बनवलेले पहिले रशियन सुपरसॉनिक लढाऊ विमान मिग-21 भारतीय वायुसेनाकडे 19 ऑक्टोबर 1970 रोजी सुपूर्द करण्यात आले.
1983 : एस चंद्रशेखर यांना संयुक्तपणे भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले
सुब्रह्मण्यम् चन्द्रशेखर हे एक भारतीय व अमेरिकन शास्त्रज्ञ होते. आधुनिक खगोलशास्त्रात त्यांचे काम मुलभूत आणि महत्त्वाचे मानले जाते. ताऱ्यांची उत्पत्ती कशी होते ते चंद्रशेखर यांनी शोधून काढले. या कामासाठी त्यांना 1983 चे नोबेल पारितोषिक मिळाले. शिवाय त्यांना पद्मविभूषण, ब्रूस पदक, व इतर अनेक पारितोषिके मिळाली आहेत.
1993 : बेनझीर भुट्टो यांनी दुसऱ्यांदा पाकिस्तानच्या पंतप्रधानपदाची सूत्रे हाती घेतली
बेनझीर भुट्टो या मुस्लिम देशाचे नेतृत्व करणाऱ्या पहिल्या महिला पंप्रधान होत्या. बेनझीर भुट्टो दोन वेळा पाकिस्तानच्या पंतप्रधान झाल्या पण देशाच्या लष्कराने त्यांच्यावर विश्वास ठेवला नाही आणि भ्रष्टाचाराच्या आरोपांच्या मदतीने सरकारला सत्तेतून बाहेर फेकले. बेनझीर भुट्टो मृत्यूच्या वेळी तिसर्‍यांदा पंतप्रधान होण्यासाठी प्रचार करत होत्या. 27 डिसेंबर 2007 रोजी त्यांची हत्या झाली. त्यापूर्वी 19 ऑक्टोबर 1993 रोजी बेनझीर बुट्टो यांनी दुसऱ्यांना पाकिस्तानच्या पंतप्रदानपदाची सूत्रे हाती घेतली.
2003 : मदर तेरेसा यांना संत म्हणून घोषित केले
पोप जॉन पॉल द्वितीय यांनी मदर तेरेसा यांना संत म्हणून घोषित केले. जे त्यांच्या संत बनण्याच्या प्रवासातील पहिले पाऊल होते. मदर तेरेसा यांना 1979 मध्ये नोबेल शांतता पुरस्कार देण्यात आला आणि 2016 मध्ये त्यांच्या सेवाभावी कार्यासाठी त्यांना सन्मानित करण्यात आले.
2005 : मानवतेविरुद्ध गुन्ह्यांसाठी सद्दाम हुसेन याच्याविरुद्ध खटला सुरू झाला
इराकचे माजी राष्ट्राध्यक्ष सद्दाम हुसेन यांनी आपल्या दोन्ही जावयांची हत्या केल्याचा त्यांच्यावर आरोप होता. ते दोन वेळा इराकचे राष्ट्राध्यक्ष राहिले होत. 30 डिसेंबर 2006 रोजी उत्तर बगदाद येथे स्थानिक वेळेनुसार सकाळी सहा वाजता त्यांना फाशी देण्यात आली. सद्दाम हुसेन यांचा जन्म 28 एप्रिल 1937 रोजी बगदादमधील अल-ओजा गावात झाला. त्यांना लहानपणापासूनच निर्दयी बनवले. मुलांकडून मारहाण होईल या भीतीने लहाणपणी सद्दाम नेहमी आपल्याजवळ लोखंडी रॉड ठेवत असे. राष्ट्राध्यक्ष झाल्यानंतर त्यांनी 66 इराकी नागरिकांना ठार केले. 1982 मध्ये त्यांच्यावर एकदा हल्ला झाला होता. त्याला प्रत्युत्तर म्हणून तेथे त्यांनी 148 शिया लोकांना मारले. हाच निर्णय त्यांच्या फाशीचे कारण ठरला आणि 2006 मध्ये त्यांना फाशी देण्यात आली.
2011 : भारतीय लेखक कक्कणदन यांचे निधन
जॉर्ज वर्गीस कक्कनादन हे केरळ राज्यातील मल्याळम भाषेतील कथाकार, कादंबरीकार आणि लेखक होते. मल्याळम साहित्यात 'आधुनिकतावादी साहित्याचा' पाया रचण्याचे श्रेय त्यांना जाते. त्यांना साहित्य अकादमी पुरस्कार आणि केरळ साहित्य अकादमी पुरस्कार तसेच इतर अनेक महत्त्वपूर्ण पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले आहेत. 19 ऑक्टोबर 2011 रोजी त्यांचे निधन झाले.
महत्त्वाच्या बातम्या
ट्रेंडिंग न्यूज
