Sunita Williams : अंतराळात अडकलेल्या सुनीता विल्यम्स यांच्या घरवापसीला मुहूर्त अखेर मिळाला, पण धोका कायम; चालायला विसरल्या, आठवण्यास किती महिने लागणार?
2 मार्च रोजी त्यांना पृथ्वीवर आणण्यात येणार आहे. मोहिमेतील धोके काय आहेत आणि अवकाशात 280 दिवस घालवल्यानंतर सुनीता यांच्या आयुष्यात काय बदल घडतील, अशी चर्चा रंगली आहे.
Sunita Williams : 8 दिवस अंतराळात गेलेल्या सुनीता विल्यम्स 8 महिन्यांपासून आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात अडकल्या आहेत. त्यांची सुकलेली त्वचा आणि कमकुवत शरीर पाहून डॉक्टरांनीही चिंता व्यक्त केली आहे. अध्यक्ष बनताच डोनाल्ड ट्रम्प यांनी एलॉन मस्क यांना बिडेन यांनी अवकाशात सोडलेल्या धाडसी अंतराळवीरांना परत आणण्यास सांगितले. अखेर 12 फेब्रुवारीला सुनीताच्या परतण्याचा प्लॅन निश्चित झाला आहे. 12 मार्च रोजी त्यांना पृथ्वीवर आणण्यात येणार आहे. सुनीता विल्यम्स यांना अंतराळातून कसे आणले जाईल, या मोहिमेतील धोके काय आहेत आणि अवकाशात 280 दिवस घालवल्यानंतर सुनीता यांच्या आयुष्यात काय बदल घडतील, अशी चर्चा रंगली आहे.
कॅप्सूलमधून पृथ्वीवर परत आणले जाईल
अमेरिकन अंतराळ संस्था NASA ने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म X वर एक पोस्ट शेअर करताना सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांना पृथ्वीवर परत आणण्याची घोषणा केली. एलोन मस्क यांची कंपनी स्पेसएक्सच्या सहकार्याने नासा हे मिशन पूर्ण करणार आहे. यासाठी जुन्या स्पेसएक्स ड्रॅगन कॅप्सूलचा वापर करण्यात येणार आहे. अलीकडेच सुनीता यांना उचलण्यासाठी नवीन कॅप्सूल बनवण्यात येत असल्याच्या बातम्या आल्या, पण उशीर झाल्यामुळे जुन्या कॅप्सूलनेच मिशन पूर्ण करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. 12 मार्च रोजी, नासा स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन कॅप्सूलमधून क्रू-10 आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर (ISS) पाठवेल. त्यात अंतराळवीर ॲन मॅक्क्लेन, निकोल आयर्स, ताकुया ओनिशी आणि रोसकॉसमॉस हे सहभागी होणार आहेत. त्यानंतर सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांना या कॅप्सूलमधून पृथ्वीवर परत आणले जाईल.
सुनीता आणि बुच यांना पृथ्वीवर परत कसे आणले जाईल?
ISS मध्ये अमेरिकन स्पेसक्राफ्ट पार्किंगसाठी सध्या फक्त 2 स्पॉट्स आहेत. ड्रॅगन स्पेसक्राफ्ट एका जागी सतत पार्क केले जाते जेणेकरुन अंतराळवीर स्पेस स्टेशनमध्ये आग लागण्यासारख्या आपत्कालीन परिस्थितीत त्यात चढू शकतील. हे लाईफ बोटीसारखे आहे. अंतराळयान इतर ठिकाणी येत-जातात. येथेच SpaceX चे ड्रॅगन स्पेसक्राफ्ट कॅप्सूल क्रू-10 सोबत पोहोचेल. यानंतर, सुनीता आणि बुच या कॅप्सूलमध्ये बसतील आणि अनडॉकिंग प्रक्रिया सुरू होईल.
ISS ते पृथ्वीवर परतीच्या प्रवासात कोणते धोके आहेत?
ISS पासून पृथ्वीचे अंतर 400 किमी आहे. पृथ्वीचे वातावरण पृथ्वीपासून आकाशाच्या दिशेने 100 किमी अंतरावर आहे. ISS वरून पृथ्वीवर पोहोचण्यासाठी सुमारे 3 तास लागतात. ISS मधून बाहेर पडल्यानंतर सुनीता आणि बुच यांचे अंतराळयान पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करेल, ज्याला 'रीएंट्री' म्हणतात. ही प्रक्रिया सर्वात धोकादायक आणि घातक ठरू शकते.
सुनीता विल्यम्स यांना पृथ्वीवर कोणत्या अडचणी येतील?
पृथ्वीवर चालणे, धावणे, उठणे आणि बसणे हे आपल्या दैनंदिन जीवनातील क्रिया आहेत. जर आपण विज्ञानाच्या भाषेत समजले तर, आपले स्नायू नेहमी गुरुत्वाकर्षणाच्या विरूद्ध कार्य करतात. पण अंतराळात गुरुत्वाकर्षण नसल्याने काम करण्यासाठी स्नायूंची गरज भासत नाही. एक प्रकारे, अंतराळवीर तेथे उडत राहतात. अशा स्थितीत दीर्घकाळ अंतराळात राहिल्याने स्नायू कमकुवत होणे म्हणजेच स्नायू कमकुवत होऊ लागतात. त्याच वेळी, हाडांची घनता दरमहा 1 टक्के कमी होते. याचा विशेषतः पाय, पाठ आणि मान यांच्या स्नायूंवर परिणाम होतो. यामुळे अंतराळवीरांना पृथ्वीवर परतल्यानंतर बराच काळ चालण्यात अडचण येते.
पूर्णपणे सावरायला किती वेळ लागेल?
पृथ्वीवर परतल्यानंतर, अंतराळवीरासाठी शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या सामान्य जीवनात परतणे हे सर्वात मोठे आव्हान आहे. अहवालानुसार, कोणत्याही अंतराळवीराला सामान्य होण्यासाठी साधारणपणे 45 दिवस ते काही महिने किंवा कधी कधी एक वर्षही लागते. ते अंतराळात किती काळ होते यावर अवलंबून आहे. नासाचे अंतराळवीर डग्लस एच. व्हीलॉकने 179 दिवस अंतराळात घालवले. ते स्पष्ट करतात की जेव्हा आपण अंतराळात दीर्घकाळ राहतो तेव्हा शरीरात अनेक शारीरिक बदल होतात. शून्य-गुरुत्वाकर्षणामुळे, आपल्याला पायांची गरज नाही असे वाटू लागते. अशा परिस्थितीत पृथ्वीच्या वातावरणाशी जुळवून घेणे आणि परत येणे आव्हानात्मक आहे. यासाठी डॉक्टर आणि शारीरिक तज्ज्ञांकडून रिकव्हरी ट्रेनिंग घ्यावी लागते. स्नायू आणि हाडे सावरण्यासाठी अनेक महिने व्यायाम करावा लागला.
इतर महत्वाच्या बातम्या
महत्त्वाच्या बातम्या
