Lifestyle : वेद, योग आणि विज्ञान यांचा संगम: पतंजली गुरुकुलमधून प्राचीन भारतीय शिक्षणाची सजीवता

Lifestyle : गुरुकुल भारतीय संस्कृती नव्या पिढीपर्यंत पोहोचवते. आधुनिक सुविधा आणि प्राचीन परंपरा जोडणे सोपे नाही, तरी हा उपक्रम कौतुकास्पद आहे.

पतंजली गुरुकुलच्या माध्यमातून भारतीय संस्कृती नव्या पिढीपर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न केला जातो.

आजच्या वेगवान जगात शिक्षणाचे स्वरूप बदलले आहे. पुस्तकी ज्ञान आणि नोकरीच्या शर्यतीमुळे नैतिकता आणि मूल्ये मागे राहू लागले आहेत.

याच पार्श्वभूमीवर उत्तराखंडमधील हरिद्वार येथील पतंजली गुरुकुलम हा बदल थांबवण्याचा प्रयत्न करत आहे.

इथे मुलांना फक्त पदवी नव्हे, तर जीवनातील खरी मूल्ये शिकवण्यावर भर दिला जातो.

निसर्गाच्या सानिध्यात योग,ध्यान आणि सेवा करून त्यांचे चारित्र्य मजबूत केले जातं. पण इंग्रजांच्या काळात इंग्रजी शिक्षणामुळे ही परंपरा कमी झाली.

पतंजली गुरुकुलने ही जुनी परंपरा पुन्हा जिवंत केली . देवप्रयाग, योगग्राम आणि पतंजली योगपीठ या तीन केंद्रांमध्ये सुमारे 250 विद्यार्थी शिक्षण घेतात.

सकाळी योग, प्राणायाम आणि संस्कृत शिकवले जाते, दुपारी गणित, विज्ञान, संगणक यांसारखे आधुनिक विषय, तर सायंकाळी वेदमंत्रांचा जप आणि सेवा कार्याचा समावेश असतो.

हिंदी, संस्कृत व्यतिरिक्त इंग्रजी, जर्मन, फ्रेंच अशा परदेशी भाषाही इथे शिकवल्या जातात. पण मुख्य भर भारतीय संस्कृतीवर आहे.

स्वामी रामदेव म्हणतात की, ही शिक्षण व्यवस्था मुलांना पाश्चिमात्य भौतिकवादापासून वाचवेल आणि त्यांना खरे भारतीय बनवेल.

आधुनिक शिक्षण बाजाराभिमुख झाले आहे, तर गुरुकुल मूल्यकेंद्रित आहे, असे संस्थेचे मत आहे. येथे विद्यार्थ्यांना आत्मभान, नम्रता आणि सत्य शिकवले जाते.

पतंजली योगपीठाचे प्रमुख आचार्य बालकृष्ण म्हणतात, हा प्रयत्न राष्ट्र उभारणीचा एक भाग आहे. गुरुकुलमध्ये विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी आवश्यक असलेल्या कला, हस्तकला आणि खेळांचाही समावेश आहे.

पतंजलींचा असा प्रयत्न फक्त शिक्षणापुरता मर्यादित नाही. गुरुकुलम भारतीय संस्कृती नव्या पिढीपर्यंत पोहोचवते.आधुनिक सुविधा आणि प्राचीन परंपरा जोडणे सोपे नाही, तरी हा उपक्रम कौतुकास्पद आहे.

गुरुकुलचा विस्तार होत असल्यामुळे भारतीय शिक्षण आपल्या मुळाशी पुन्हा जोडले जाईल. हे केवळ विद्यार्थ्यांसाठीच नाही तर संपूर्ण समाजासाठी आशेचा किरण आहे.

(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही).