Mahaparinirvan Din 2024: महापरिनिर्वाण दिन म्हणजे काय? काय आहे याचा इतिहास आणि महत्त्व?
Mahaparinirvan Din 2024: 6 डिसेंबर हा दिवस बाबासाहेबांचं समाजातील अतुलनीय योगदान आणि त्यांच्या कामगिरीच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो. या दिवशी मुंबईतील चैत्यभूमीवर लाखो लोक आणि अनुयायी जमतात.
Mahaparinirvan Din 2024: भारतीय घटनेचे शिल्पकार डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर (Dr Babasaheb Ambedkar) यांचे 6 डिसेंबर 1956 रोजी निधन झाले आणि त्यांना श्रद्धांजली अर्पण करण्यासाठी महापरिनिर्वाण दिवस आहे. 6 डिसेंबर 2024, भारतीय राज्यघटनेचे प्रमुख शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची 68 वी पुण्यतिथी आहे. समाजसुधारक, अर्थतज्ज्ञ, विचारवंत, राजकारणी आणि स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदा मंत्री भीमराव रामजी आंबेडकर यांनी अखेरचा श्वास घेतला आणि हा दिवस महापरिनिर्वाण दिवस म्हणून गणला जातो.
बाबासाहेब हे भारतीयांसाठी प्रेरणास्त्रोत
महापरिनिर्वाण दिवस हा भारतीय समाजासाठी, विशेषत: सामाजिक समता, न्याय आणि मानवी हक्कांसाठी लढणाऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचा दिवस आहे. 6 डिसेंबरच्या दिवशी भारतीय राज्यघटनेचे जनक आणि समाजसुधारक डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या स्मृतीस, त्यांच्या योगदानाला आणि जीवनातील आदर्शांना विनम्र अभिवादन केले जाते. डॉ. आंबेडकरांचे जीवन हे केवळ एक व्यक्ती नसून संपूर्ण भारतीय समाजासाठी प्रेरणास्त्रोत आहे.
समान, न्याय्य आणि प्रगतीशील राष्ट्राचा पाया
डॉ. आंबेडकरांनी आपले बहुतांश आयुष्य सामाजिक विषमता, जातीय भेदभाव आणि वंचित वर्गाच्या हक्कांसाठी लढण्यात घालवले. महापरिनिर्वाण दिनी आपण बाबासाहेबांना महान विचारवंत, समाजसुधारक आणि भारतीय संविधानाचे निर्माते म्हणून आदरांजली वाहतो. बाबासाहेब आंबेडकरांचे जीवन आणि त्यांची विचारधारा आजही समाजासाठी प्रेरणास्त्रोत आहे. त्यांनी केवळ दलित आणि मागासवर्गीयांसाठीच लढा दिला नाही तर संपूर्ण भारतीय समाजासाठी समान, न्याय्य आणि प्रगतीशील राष्ट्राचा पाया घातला.
भारतीय संविधानाची निर्मिती
आंबेडकरांनी त्यांच्या जीवनातील मूलभूत मंत्र म्हणून शिक्षण, समता आणि बौद्ध धर्म स्वीकारला. त्यांच्या नेतृत्वाखाली भारतीय संविधानाची निर्मिती झाली, ज्याने देशाला नवी दिशा दिली. यामध्ये सर्व नागरिकांना समान अधिकार देण्यात आले. डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर आज आपल्यात नसले तरी त्यांच्या मृत्यूनंतरही त्यांचे विचार समाजाच्या कानाकोपऱ्यात गुंजत आहेत. महापरिनिर्वाण दिनी त्यांचे स्मरण करणे, त्यांच्या योगदानाचे स्मरण करणे आणि त्यांनी दाखविलेल्या मार्गावर चालणे हीच त्यांना खरी श्रद्धांजली ठरेल.
महापरिनिर्वाण दिवस म्हणजे काय?
'परिनिर्वाण' या शब्दाचा बौद्ध परंपरेत खोल अर्थ आहे आणि ज्याने त्याच्या जीवनकाळात आणि मृत्यूनंतर निर्वाण प्राप्त केले आहे अशा व्यक्तीचा संदर्भ आहे. 6 डिसेंबर हा दिवस बाबासाहेबांचं समाजातील अतुलनीय योगदान आणि त्यांच्या कामगिरीच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो. या दिवशी मुंबईतील चैत्यभूमीवर लाखो लोक आणि अनुयायी जमतात. समाजातील मागासलेल्या घटकांच्या उत्थानासाठी आरक्षण व्यवस्था लागू करणे, दलितांच्या समान हक्कासाठी आवाज उठवणे, निर्देशक तत्त्वे तयार करणे, बाबासाहेबांच्या अथक प्रयत्नांमुळे त्यांना भारतीय राजकीय इतिहासात एक अपूरणीय स्थान मिळाले आहे. 1932 च्या ऐतिहासिक पूना करारावर त्यांनी स्वाक्षरी केली, ज्यामुळे दलितांना सर्वसाधारण मतदार यादीत स्थान मिळाले.
महापरिनिर्वाण दिनानिमित्त बाबासाहेबांना अभिवादन कसे केले जाते?
भारतीय राज्यघटनेचे महान शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना आदरांजली वाहण्यासाठी दादरच्या “चैत्यभूमी” (डॉ. आंबेडकरांचे स्मारक) येथे देशभरातून लोकांची मोठी गर्दी होते. चैत्यभूमीवर या दिवशी लोकांच्या सोयीसाठी शौचालये, पाण्याचे टँकर, वॉशिंग रूम, फायर स्टेशन, टेलिफोन सेंटर, आरोग्य सेवा केंद्र, आरक्षण काउंटर इत्यादी सर्व सुविधा उपलब्ध आहेत. 5 डिसेंबर रोजी मध्यरात्री त्यांना अभिवादन केले जाते. अभिवादन झाल्यानंतर त्यांच्या शिकवणीचे पारायण होते आणि त्यानंतर स्तूपाचे दरवाजे सर्वांसाठी खुले केले जातात.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याबद्दल...
14 एप्रिल 1891 रोजी मध्य प्रदेशात जन्मलेल्या आंबेडकरांनी बॉम्बे युनिव्हर्सिटी, कोलंबिया युनिव्हर्सिटी अंतर्गत एल्फिन्स्टन कॉलेजमधून शिक्षण पूर्ण केले आणि त्यानंतर लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समधून बार कोर्स पूर्ण केला.
एक क्रांतिकारी स्वातंत्र्यसैनिक, आंबेडकर यांनी जवाहरलाल नेहरू आणि गांधी यांच्यासमवेत आघाडीचे नेतृत्व केले आणि समाजातील गरीब आणि मागासलेल्या घटकांच्या उन्नतीसाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. आंबेडकरांनी दलित बौद्ध चळवळ, समान मानवी हक्क आणि या समाजाच्या भल्यासाठी अथक परिश्रम केले.
त्यामुळे अशा महान व्यक्तिमत्त्वाला त्यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त भावपूर्ण श्रद्धांजली अर्पण करणे अपरिहार्य ठरते. 1956 मध्ये त्यांनी एनिहिलेशन ऑफ कास्ट हे पुस्तक प्रकाशित केले, ज्यात अस्पृश्य आणि दलितांबद्दलच्या तत्कालीन प्रथा आणि कायद्यांवर टीका केली होती.
1990 मध्ये, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना मरणोत्तर भारतरत्न, भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात आला.
(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. )
महत्त्वाच्या बातम्या
ट्रेंडिंग न्यूज
