Maharashtra Health Survey : महाराष्ट्रातील 25 टक्के लोकसंख्या स्थूल; शहरी महिलांमध्ये स्तनाच्या कर्करोगाचा वाढता धोका

National Family Health Survey : भारतातील महिलांमध्ये आढळणाऱ्या एकूण कर्करोगांपैकी जवळपास 30 टक्के स्तनाचा कर्करोग आहे, जो महिलांमध्ये सर्वाधिक सामान्य कर्करोग असल्याचं सर्वेमधून समोर आलं आहे.

Breast Cancer

Source : Breast Cancer

मुंबई : अलीकडील आरोग्य सर्वेक्षणाने (Health Survey) महाराष्ट्रात चिंताजनक प्रवृत्ती उघड केली आहे. 15 ते 49 वयोगटातील प्रत्येक चौथा व्यक्ती स्थूल (Obese) आहे. राष्ट्रीय कुटुंब आरोग्य सर्वेक्षण-5 (NFHS-5, 2019–2021) मधील आकडेवारीवर आधारित आणि नीती आयोगाच्या अहवालात उल्लेख केलेल्या या निष्कर्षांनी राज्यात तसेच देशभरात वाढत्या सार्वजनिक आरोग्याच्या समस्येकडे लक्ष वेधले आहे.

NFHS-5 च्या आकडेवारीनुसार, महाराष्ट्रातील सुमारे 25 टक्के लोकसंख्या या वयोगटात स्थूल श्रेणीत मोडते. तज्ज्ञांचा इशारा आहे की स्थूलतेच्या वाढत्या प्रमाणामुळे हृदयरोग, मधुमेह, चरबीयुक्त यकृत (fatty liver) आणि काही प्रकारच्या कर्करोगांसारख्या दीर्घकालीन आजारांचे प्रमाण झपाट्याने वाढू शकते. विशेषतः शहरी महिलांमध्ये स्थूलतेचे प्रमाण जास्त असून, त्यांच्यात स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका देखील अधिक असल्याचे दिसून येते.

स्थूलता ही केवळ वजन वाढण्याची समस्या नाही. ती शरीरातील चयापचय (metabolic) आणि हार्मोनल बदलांना कारणीभूत ठरते, ज्याचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात, असं मत डॉ. देवेंद्र पाल, वरिष्ठ ऑन्कॉलॉजिस्ट, MOC कॅन्सर सेंटर यांनी सांगितले. स्थूलतेमुळे इन्सुलिन प्रतिकार (insulin resistance), दीर्घकालीन दाह (chronic inflammation) आणि इस्ट्रोजेनचे वाढलेले प्रमाण निर्माण होते, ज्यामुळे स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढतो.

Breast Cancer : महिलांमध्ये स्तनाच्या कर्करोगात वाढ

राष्ट्रीय कर्करोग नोंदणी कार्यक्रम (ICMR) च्या आकडेवारीनुसार, भारतातील महिलांमध्ये आढळणाऱ्या एकूण कर्करोगांपैकी जवळपास 30 टक्के स्तनाचा कर्करोग आहे, जो महिलांमध्ये सर्वाधिक सामान्य कर्करोग आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की शहरी महिलांमधील स्थूलतेच्या वाढीसोबत जीवनशैलीतील बदल जसे की उशिरा मातृत्व, कमी प्रसूती, बसून राहण्याच्या सवयी आणि असंतुलित आहार हे घटक देखील स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका वाढवतात.

Obesity Problem : स्थूलता ही मोठी समस्या

महाराष्ट्रातील वाढती स्थूलता ही देशव्यापी प्रवृत्तीचे प्रतिबिंब आहे. भारतभर स्थूलतेचे प्रमाण शहरीकरण, आहारातील बदल आणि शारीरिक क्रियाशीलतेतील घट यामुळे सतत वाढत आहे. साखर, मीठ आणि अनारोग्यदायी चरबीने समृद्ध प्रक्रिया केलेल्या अन्नाचे वाढते सेवन आणि बाह्य शारीरिक क्रियांचा अभाव या समस्येला अधिक गंभीर बनवत आहेत.

आरोग्य तज्ज्ञांनी जागरूकता मोहिमा, सार्वजनिक आरोग्य उपक्रम आणि जीवनशैलीत बदल यांद्वारे तातडीने हस्तक्षेप करण्याचे आवाहन केले आहे. संतुलित आहार घेणे, नियमित व्यायाम करणे, निरोगी वजन राखणे आणि वेळोवेळी वैद्यकीय तपासणी करणे हे उपाय स्थूलतेशी संबंधित आजारांसह स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका मोठ्या प्रमाणात कमी करू शकतात.

Woman Health Education : महिलांच्या आरोग्य शिक्षणाकडे लक्ष देण्याची गरज

सार्वजनिक आरोग्य तज्ज्ञांचे मत आहे की सरकार आणि समुदाय-आधारित कार्यक्रमांनी विशेषतः शहरी महिलांसाठी प्रतिबंधात्मक आरोग्य शिक्षणावर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे. आरोग्यदायी आहाराचे प्रोत्साहन, फिटनेस उपक्रम आणि स्थूलता तसेच संबंधित आजारांचे नियमित तपासणी कार्यक्रम या प्रवृत्तीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतात.

महाराष्ट्रात तसेच देशभरात स्थूलता ही एक गंभीर आरोग्य समस्या म्हणून उदयास येत असताना, समाज पातळीवर आरोग्यदायी सवयी रुजवणे अत्यावश्यक आहे. स्थूलतेवर मात करण्यासाठी वैयक्तिक जबाबदारीसोबतच सामाजिक पाठबळ आणि आरोग्यदायी जीवनशैली सर्वांसाठी सुलभ व शाश्वत करण्यासाठी प्रभावी सरकारी धोरणांची गरज आहे. स्थूलता ही केवळ बाह्य रूपातील समस्या नाही, ती एक गंभीर वैद्यकीय अवस्था आहे जी संपूर्ण आरोग्यावर परिणाम करते. यावर लवकर लक्ष दिल्यास जीव वाचू शकतात आणि लाखो लोकांचे आरोग्य सुधारू शकते.

ही बातमी वाचा: