एक्स्प्लोर

एक्झिट पोल 2024

(Source:  Poll of Polls)

बेळगावमध्ये का साजरा केला जातो हुतात्मा दिन? 17 जानेवारी 1956 ला नेमकं काय घडलं होतं? 

सीमालढ्याच्या इतिहासात 17 जानेवारी 1956 रोजी एक महत्त्वाची घटना घडली होती. याच दिवशी केंद्र सरकारच्या निर्णयाला विरोध करण्यासाठी जनता रस्त्यावर उतरली आणि.....

बेळगाव : गेल्या 65 वर्षांपासून सुरु असलेल्या सीमालढ्याच्या इतिहासात 17 जानेवारी या दिवसाला महत्व आहे. 17 जानेवारी 1956 रोजी बेळगावमध्ये सीमालढ्यासाठी आंदोलन करणाऱ्या पाच आंदोलक पोलिसांच्या गोळीबारात हुतात्मे झाले. त्यामुळे आजचा दिवस हा सीमाभागात हुतात्मा दिवस साजरा केला जातो. 

हुतात्मा दिनाचा इतिहास काय आहे? 
मुंबईसह संयुक्त महाराष्ट्राची निर्मीती झाली खरं, पण याच वेळी बेळगाव, कारवार, बिदर सह मराठी भाषकांचा सीमाभाग हा कर्नाटकाला जोडण्यात आला. सुरुवातीपासून संयुक्त महाराष्ट्राच्या लढ्यामध्ये अग्रेसर असलेल्या बेळगावातील जनतेला आजही त्यांच्या हक्कांसाठी, मागणीसाठी लढा द्यावा लागत आहे. बेळगावसह सीमाभाग हा तत्कालीन म्हैसूर प्रांताला जोडण्यात आल्यानंतर बेळगावात या विरोधात मोठं आंदोलन झालं. या आदोलनाच्या वेळी 17 जानेवारी 1956 रोजी चार आणि दुसऱ्या दिवशी एक अशा पाच हुतात्म्यांना पोलिसांच्या गोळीबाराला बळी पडावं लागलं होतं. 

भाषावार प्रांतरचनेचा इतिहास काय आहे? 
भारतात भाषावार प्रांतरचनेचा इतिहास हा स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून आहे. 1920 साली नागपुरात झालेल्या काँग्रेसच्या विशेष आंदोलनामध्ये महात्मा गांधींनी भाषावार प्रांतरचनेचा मुद्दा मांडला होता आणि तो मान्य करुन घेतला होता. 

स्वातंत्र्यानंतर भाषावार राज्यांची मागणी होऊ लागली. यामध्ये सर्वप्रथम 1953 साली आंध्र प्रदेशची निर्मिती झाली. याच धर्तीवर संपूर्ण मराठी राज्याची निर्मिती करावी अशी मागणी महाराष्ट्रातून होत होती. अशीच मागणी देशातील इतरही भागांतून होत होती. त्यामुळे 1953 साली तत्कालीन पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरु यांनी फाजल अली यांच्या अध्यक्षतेखाली राज्य पुनर्रचना आयोगाची निर्मिती केली. या आयोगात फाजल अली, हृदयनाथ कुंजरू आणि एम. के. पणिकर असे तिघेजण होते.

भाषावार प्रांतरचना करण्यासाठी नेमण्यात आलेल्या राज्य पुनर्रचना आयोगाचा अहवाल स्वीकारण्याचा निर्णय 16 जानेवारी 1956 रोजी तत्कालीन पंतप्रधान पंडित नेहरूंनी जाहीर केलं. या आयोगाने केलेल्या सूचनेमध्ये मुंबई द्वैभाषिक राज्य करण्याची सूचना होती. तर  बेळगावसह संपूर्ण सीमाभाग त्या वेळच्या म्हैसूर म्हणजे आताच्या कर्नाटकला जोडण्याचा निर्णय घेण्यात आला.

केंद्र सरकारच्या या निर्णयाच्या विरोधात सीमाभागातील मराठी जनतेमध्ये मोठा रोष निर्माण झाला. त्याचे पडसाद हे बेळगावमध्ये उमटू लागले. 17 जानेवारी 1956 रोजी सकाळपासूनच व्यापारी पेठा ठप्प झाल्या. ठिकठिकाणी लोक रस्त्यावर येऊ लागले आणि बेळगाव, कारवार, निपाणी, बिदर, भालकी सह संयुक्त महाराष्ट्र झालाच पाहिजे अशा घोषणा देऊ लागले. 

रस्त्यावर उतरलेला जमाव केंद्र सरकारच्या विरोधात जास्तच आक्रमक झाला होता. त्यामुळे या जमावाला पांगवण्यासाठी म्हैसूर प्रांतातील पोलिसांना गोळीबाराचे आदेश देण्यात आले. पोलिसांच्या या गोळीबारात चार जण आंदोलक हुतात्मे झाले. तर दुसऱ्या दिवशी निपाणीत एक महिला पोलिसांच्या गोळीबारात शहीद झाली.

संयुक्त महाराष्ट्राच्या लढ्यात जे 107 हुतात्मे झाले त्यापैकी पाच हुतात्मे हे बेळगाव जिल्ह्यातील या घटनेमधील आहेत. तेव्हापासून 17 जानेवारी हा दिवस सीमाभागात हुतात्मा दिवस म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी सीमालढ्यामध्ये शहीद झालेल्या सर्व हुतात्म्यांना आदरांजली वाहिली जाते. 

बेळगावसह सीमाभागातील जनतेने हा सीमालढा गेल्या 65 वर्षांपासून धगधगता ठेवला आहे. आजही या भागातील जनता महाराष्ट्रात येण्यासाठी धडपडत आहे. 

अधिक पाहा..
Advertisement
Advertisement
Advertisement

महत्त्वाच्या बातम्या

CBSE Exam Datesheet 2025: CBSE कडून दहावी आणि बारावीच्या परीक्षेच्या तारखा जाहीर, विद्यार्थ्यांची प्रतीक्षा संपली 
CBSE कडून दहावी आणि बारावीच्या परीक्षेच्या तारखा जाहीर, विद्यार्थ्यांची प्रतीक्षा संपली 
मतदान संपताच संभाजीराजेंच्या उमेदवारास अटक, भाजपसोबतचा वाद भोवला; 307 चा गंभीर गुन्हा दाखल
मतदान संपताच संभाजीराजेंच्या उमेदवारास अटक, भाजपसोबतचा वाद भोवला; 307 चा गंभीर गुन्हा दाखल
Pune Election Reaction भाग 108 : मतदानानंतर बारामतीच्या पत्रकारांचा अंदाज काय?
Pune Election Reaction भाग 108 : मतदानानंतर बारामतीच्या पत्रकारांचा अंदाज काय?
Exit Poll: महा एक्झिट पोल, महायुतीला 139 ते 156 जागा; 10 पैकी 3 संस्थांच्या सर्व्हेत महाविकास आघाडीला बहुमताचा अंदाज
महा एक्झिट पोल, महायुतीला 139 ते 156 जागा; 10 पैकी 3 संस्थांच्या सर्व्हेत महाविकास आघाडीला बहुमताचा अंदाज
Advertisement
ABP Premium

व्हिडीओ

Mumbai Maharashtra Exit Poll 2024 | मुंबईत बिग फाईट, मविआला 18-19 तर महायुतीला 17-18 जागाMaharashtra Politics Rada | नेत्यांचे 'राडे' राजकीय संस्कृतीचे 'धिंडवडे' Special ReportBaramati Vidhan Sabha | विधानसभा निवडणुकीसाठी बारामतीत राजकारण आणि भावनांचा खेळ Special ReportDevendra Fadnavis : जेव्हा मतदानाचा टक्का वाढतो तेव्हा भाजपला फायदा होतो:फडणवीस ABP MAJHA

फोटो गॅलरी

पर्सनल कॉर्नर

टॉप आर्टिकल
टॉप रील्स
CBSE Exam Datesheet 2025: CBSE कडून दहावी आणि बारावीच्या परीक्षेच्या तारखा जाहीर, विद्यार्थ्यांची प्रतीक्षा संपली 
CBSE कडून दहावी आणि बारावीच्या परीक्षेच्या तारखा जाहीर, विद्यार्थ्यांची प्रतीक्षा संपली 
मतदान संपताच संभाजीराजेंच्या उमेदवारास अटक, भाजपसोबतचा वाद भोवला; 307 चा गंभीर गुन्हा दाखल
मतदान संपताच संभाजीराजेंच्या उमेदवारास अटक, भाजपसोबतचा वाद भोवला; 307 चा गंभीर गुन्हा दाखल
Pune Election Reaction भाग 108 : मतदानानंतर बारामतीच्या पत्रकारांचा अंदाज काय?
Pune Election Reaction भाग 108 : मतदानानंतर बारामतीच्या पत्रकारांचा अंदाज काय?
Exit Poll: महा एक्झिट पोल, महायुतीला 139 ते 156 जागा; 10 पैकी 3 संस्थांच्या सर्व्हेत महाविकास आघाडीला बहुमताचा अंदाज
महा एक्झिट पोल, महायुतीला 139 ते 156 जागा; 10 पैकी 3 संस्थांच्या सर्व्हेत महाविकास आघाडीला बहुमताचा अंदाज
Maharashtra Exit Polls Result 2024:  निवडणुकीत ठाकरे गटाचं काय झालं, एक्झिट पोलमध्ये उद्धव ठाकरेंना किती जागा?
मोठी बातमी: निवडणुकीत ठाकरे गटाचं काय झालं, एक्झिट पोलमध्ये उद्धव ठाकरेंना किती जागा?
Maharashtra Exit Polls Result 2024: कोकणचा गड कोण जिंकणार? कोणत्या पक्षाला किती जागा? एक्झिट पोलच्या आकड्यांनी उमेदवारांची धाकधूक वाढली
कोकणचा गड कोण जिंकणार? कोणत्या पक्षाला किती जागा? एक्झिट पोलच्या आकड्यांनी उमेदवारांची धाकधूक वाढली
Maharashtra Exit Polls Result 2024 : कोल्हापूर, सोलापूर, सांगली, सातारसह पश्चिम महाराष्ट्रात कोणाला किती जागा? एक्झिट पोलमधील आकडेवारी समोर!
कोल्हापूर, सोलापूर, सांगली, सातारसह पश्चिम महाराष्ट्रात कोणाला किती जागा? एक्झिट पोलमधील आकडेवारी समोर!
Exit Poll: मराठवाड्यात भाजपला फटका, जरांगे पॅटर्नमुळे महाविकास आघाडीचं पारडं जड; कोणाला किती जागा?
Exit Poll: मराठवाड्यात भाजपला फटका, जरांगे पॅटर्नमुळे महाविकास आघाडीचं पारडं जड; कोणाला किती जागा?
Embed widget