Bankim Chandra Chatterjee Birth Anniversary : बंकिम चंद्र चटर्जी (चट्टोपाध्याय) (Bankim Chandra Chatterjee) हे भारतीय कादंबरीकार, कवी आणि पत्रकार होते. ते 1882 च्या बंगाली भाषेतील आनंदमठ या कादंबरीचे लेखक होते. ही कादंबरी आधुनिक बंगाली आणि भारतीय साहित्यातील एक महत्त्वाची खूण आहे. ते वंदे मातरमचे संगीतकार होते. मूळतः संस्कृतमध्ये, भारताला मातृदेवता म्हणून दर्शवणारे आणि भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीदरम्यान प्रेरणादायी कार्यकर्ते होते. चट्टोपाध्याय यांनी बंगाली भाषेत 14 कादंबऱ्या आणि अनेक गंभीर, सिरिओ-कॉमिक, उपहासात्मक, वैज्ञानिक ग्रंथ लिहिले. बंगालीमध्ये त्यांना साहित्य सम्राट म्हणून ओळखले जाते. त्यांच्या जयंतीनिमित्त जाणून घेऊयात त्यांच्या कार्याचा आढावा.
बंकिम चंद्र चटर्जी यांचा जन्म 27 जून 1838 रोजी बंगालच्या 24 परगणा जिल्ह्यातील कांतलपारा गावात झाला. बंकिमचंद्र चटर्जी हे साहित्यिक प्रतिभावंत बंगाली नवजागरणाचा चेहरा मानले जातात.
बंकिमचंद्रांचे लेखन प्रभावी असले तरी त्यांची एक कादंबरी ही इतरांपेक्षा वेगळी ठरते. ती कादंबरी म्हणजे 'आनंदमठ'. 18व्या शतकाच्या उत्तरार्धाच्या संन्यासी बंडाच्या पार्श्वभूमीवर, जेव्हा बंगाललाही दुष्काळाचा सामना करावा लागत होता, तेव्हा आनंदमठ हा ब्रिटिशांपासून भारताच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्याचा समानार्थी शब्द बनला. अपेक्षित धर्तीवर या पुस्तकावर ब्रिटिशांनी बंदी घातली होती. आनंदमठातूनच भारताला 'वंदे मातरम' हे राष्ट्रीय गीत मिळाले.
आनंदमठ ही संन्यासी किंवा भिक्षूंच्या एका गटाची कथा होती, ज्यांनी इंग्रजांशी लढा दिला. ही कादंबरी नंतर इंग्रजीत ‘द अॅबे ऑफ ब्लिस’ या नावाने प्रकाशित झाली.
आनंदमठातील काही प्रसिद्ध कोट :
1. “...हा देश आपला आहे. ही आपली मातृभूमी आहे. आम्ही या मातीची लेकरे आहोत. आम्हाला तुमच्या इंग्लंडवर राज्य करण्याचा अधिकार या देशावर राज्य करण्याचा अधिक नैतिक किंवा कायदेशीर अधिकार नाही.”
2. “आमच्या कामात आम्ही हिंदू किंवा मुस्लिम, बौद्ध किंवा शीख, पारसी असा भेद करत नाही. आम्ही सर्व येथे भाऊ आहोत - सर्व एकाच भारत मातेची मुले आहोत.
3. “कारण इंग्रजांनी तलवारीच्या जोरावर भारताला अधीन केले. आणि ती तलवारीनेच मुक्त होऊ शकते. भारताचे स्वातंत्र्य शांततेच्या मार्गाने मिळवण्याची चर्चा करणारे ब्रिटिशांना ओळखत नाहीत, मला खात्री आहे. कृपया वंदे मातरम् म्हणा.
4. “मातृभूमी ही आपली एकमेव आई आहे. आपली मातृभूमी स्वर्गापेक्षा उंच आहे. भारत माता ही आपली माता आहे. आम्हाला दुसरी आई नाही. आम्हाला वडील नाहीत, भाऊ नाही, बहीण नाही, पत्नी नाही, मुले नाहीत, घर नाही, चूल नाही - आमच्याकडे फक्त आई आहे.
5. "जर मृत्यूने युद्धात विजय मिळवता आला तर मी मरेन. शूरांनी व्यर्थ मरू नये".
महत्वाच्या बातम्या :