Chandrayaan 3 Moon Landing: भारताच्या चांद्रयान 3 मिशनने (Chandrayaan-3) चंद्रावर पाऊल ठेवलं आणि देशभरात एकच जल्लोष सुरू झाला. चांद्रयान 2 चे अपयश धुऊन निघालं आणि भारताने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर तिरंगा फडकावला. या मागे इस्त्रोची (ISRO) गेल्या कित्येक महिन्यांची मेहनत आहे. चांद्रयान-3 च्या यशामागे इस्रोचे अनेक अभियंते आणि शास्त्रज्ञांनी परिश्रम घेतलं, या नायकांबद्दल फार कमी लोकांना माहिती आहे. चांद्रयान-3 ची मोहीम पार पाडणाऱ्या या पडद्यामागच्या हिरोंनी भारतीयांची जगात मान उंच केली.
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) चे शास्त्रज्ञ गेल्या चार वर्षांपासून चांद्रयान-3 उपग्रहावर काम करत होते. ज्या वेळी कोविड-19 महामारी देशात पसरत होती, त्या वेळी ISRO टीम भारताच्या मिशन मूनच्या तयारीत व्यस्त होती. इस्रोचे अध्यक्ष एस सोमनाथ म्हणतात की सुमारे 1,000 अभियंते आणि शास्त्रज्ञांनी सुमारे 700 कोटी रुपये खर्च करून मिशन सुरू करण्यासाठी काम केले.
या लोकांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली
चांद्रयान-३ पूर्ण करण्यात महिला शास्त्रज्ञ आणि अभियंत्यांनीही महत्त्वाची भूमिका बजावली. चांद्रयान-3 यशस्वी करण्यासाठी एस सोमनाथ यांच्या व्यतिरिक्त प्रकल्प संचालक पी वीरमुथुवेल, मिशन डायरेक्टर मोहना कुमार, विक्रम साराभाई स्पेस सेंटरचे (व्हीएसएससी) संचालक एस उन्नीकृष्णन नायर, यूआर राव सॅटेलाइट सेंटर (यूआरएससी) संचालक एम शंकरन आणि लॉन्च ऑथोरायझेशन बोर्ड यांचा मोलाचा वाटा होता. (LAB) प्रमुख ए राजराजन यांनीही महत्त्वाची भूमिका बजावली.
एस सोमनाथ, इस्रोचे अध्यक्ष एस
व्हेईकल मार्क-3 च्या मदतीने चांद्रयान-3 कक्षेत पोहोचू शकले. एरोस्पेस अभियंता एस सोमनाथ (S. Somanath) यांनी चांद्रयानच्या व्हेईकल मार्क-III किंवा बाहुबली रॉकेटच्या डिझाइनमध्ये मदत केली होती. ते बंगलोरमधील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्सचे माजी विद्यार्थी आहेत आणि संस्कृत बोलू शकतात आणि यानाम नावाच्या संस्कृत चित्रपटात त्यांनी काम केले आहे.
वीरमुथुवेल, चांद्रयान-3 मिशनचे प्रकल्प संचालक
चांद्रयान-३ मिशनचे प्रकल्प संचालक वीरमुथुवेल (P Veeramuthuvel) यांनी चेन्नई येथून मास्टर ऑफ टेक्नॉलॉजीचे शिक्षण घेतले आहे. ते चांद्रयान-2 आणि मंगळयान मोहिमेशी संबंधित होते. रामुथुवेल यांनी त्यांच्या अनुभवाने चांद्रयान-३ मोहिमेला बळकट करण्यात मदत केली.
मिशन डायरेक्टर मोहना कुमार
एस मोहना कुमार हे चांद्रयान-3 चे मिशन डायरेक्टर आहेत. ते विक्रम साराभाई स्पेस सेंटरचे ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ आहेत. चांद्रयान-3 च्या आधी ते LVM3-M3 मिशनवर वन वेब इंडिया 2 उपग्रहाचे संचालक होते.
व्हीएसएससीचे संचालक एस उन्नीकृष्णन नायर
एस उन्नीकृष्णन नायर आणि त्यांची टीम विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (VSSC) मधील चांद्रयान-3 च्या प्रत्येक गंभीर पैलूवर देखरेख करतात. नायर यांनी जिओसिंक्रोनस सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (JSLV) मार्क-III विकसित केले आहे. तो एरोस्पेस अभियंता आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्समधून त्यांनी शिक्षण घेतले.
एम शंकरन, यूआर राव उपग्रह केंद्राचे संचालक
एम शंकरन हे इस्रोचे पॉवर हाऊस मानले जातात. नवीन उर्जा प्रणाली आणि उर्जा उपग्रहांकडे नेणारे सौर अॅरे तयार करण्यात ते माहिर आहेत. त्यांना उपग्रह बनवण्याचा तीन दशकांहून अधिक अनुभव आहे. एम शंकरन चांद्रयान-1, मंगळयान आणि चांद्रयान-2 उपग्रहांचा देखील भाग होता.
लाँच ऑथोरायझेशन बोर्ड (LAB) चे प्रमुख ए राजराजन
ए राजराजन हे एक प्रतिष्ठित शास्त्रज्ञ आहेत आणि सध्या श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्र SHAR चे संचालक आहेत. त्याने चांद्रयान-3 कक्षेत ठेवले. राजराजन हे कंपोझिट क्षेत्रातील तज्ज्ञ आहेत.
यूआर राव सॅटेलाइट डेप्युटी प्रोजेक्टरच्या संचालक कल्पना
कोविड महामारीच्या अडचणी असतानाही कल्पना के यांनी चांद्रयान-3 टीमसोबत काम केले. अभियंता म्हणून त्यांनी आपले आयुष्य भारताचे उपग्रह बनवण्यासाठी समर्पित केले आहे. चांद्रयान-2 आणि मंगळयान या दोन्ही मोहिमांमध्ये तिचा सहभाग होता.
रितू करिधल श्रीवास्तव
रितू करिधल श्रीवास्तव ISRO मधील वरिष्ठ शास्त्रज्ञ आहेत आणि भारताच्या मार्स ऑर्बिटर मिशन (MOM) च्या उप ऑपरेशन डायरेक्टर आहेत. त्यांचा जन्म लखनौमध्ये झाला आणि त्यांनी 1996 मध्ये लखनौ विद्यापीठातून भौतिकशास्त्रात एमएससी केले. बंगळुरू येथील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (IIMC) मधील एरोस्पेस अभियांत्रिकी विभागातून त्यांनी एमटेक देखील केले.
ही बातमी वाचा: