Legal Rights Of Women : जगभरातील महिलांना समानतेचा अधिकार मिळावा यासाठी दरवर्षी 26 ऑगस्ट हा महिला समानता दिन म्हणजेच लैंगिक समानता दिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी महिला सक्षमीकरणाबाबत लोकांमध्ये जनजागृती केली जाते. महिलांना त्यांच्या हक्कांची जाणीव करून दिली जाते. महिला समानता दिन साजरा करण्याची सुरुवात जरी अमेरिकेतून झाली असली तरी आता अमेरिकेपासून भारतापर्यंत महिलांची स्थिती बरी आहे. विशेषत: भारताबद्दल बोलायचे झाले तर येथील महिलांना शिक्षण, नोकरी आणि सैन्यात भरती होण्यापर्यंत अनेक क्षेत्रात समानतेचा अधिकार मिळाला आहे. चला जाणून घेऊया भारतात महिलांना कोणते अधिकार मिळाले आहेत ज्यामुळे त्यांना सक्षम बनवा.
1- प्लांटेशन लेबर अ‍ॅक्ट : 1951 च्या प्लांटेशन लेबर अॅक्टनुसार जर एखाद्या महिला कर्मचाऱ्याची प्रकृती बिघडली असेल किंवा ती प्रसूती अवस्थेत असेल तर कंपनीच्या मालकाला तिला सुट्टी द्यावी लागेल. या कायद्यांतर्गत महिलांना कामाचे उत्तम ठिकाण आणि वातावरण उपलब्ध करून देण्याची जबाबदारी कंपनीला देण्यात आली आहे.
2- विशेष विवाह कायदा : विशेष विवाह कायदा 1954 साली भारतात लागू करण्यात आला. हा कायदा मंजूर झाल्यानंतर कोणत्याही धर्माच्या व्यक्तीला इतर कोणत्याही धर्मात लग्न करण्याचा अधिकार आहे.
3- मातृत्व लाभ कायदा : हा कायदा नोकरदार महिलांसाठी खूप फायदेशीर आहे. 1961 मध्ये लागू झालेल्या या कायद्यानुसार आता कोणतीही महिला आई झाल्यास 6 महिन्यांची रजा उपलब्ध आहे. या दरम्यान कंपनी महिला कर्मचाऱ्याला पगार देते आणि तिची नोकरी सुरूच राहील.
4- हुंडाविरोधी कायदा : हुंडाबंदी कायद्यानंतर महिलांच्या आयुष्यात अनेक बदल झाले आहेत. हुंडा बंदी कायदा 1961 अन्वये हुंडा घेणे आणि देणे या दोन्ही गोष्टी गुन्ह्याच्या श्रेणीत येतात.
5- गर्भपात कायदा : 1971 पासून कोणत्याही कारणास्तव महिलेचा गर्भपात हा कायदेशीर गुन्हा मानला जातो. एप्रिल 1972 मध्ये कायद्यात काही बदल करण्यात आले आणि ते मेडिकल टर्मिनेशन ऑफ प्रेग्नन्सी ऍक्ट 1972 या नावाने लागू करण्यात आले.
6- कौटुंबिक हिंसाचार : भारतातील महिलांना घरगुती हिंसाचाराच्या विरोधात आवाज उठवण्याचा अधिकार आहे.
7- मालमत्तेचा अधिकार : हिंदू उत्तराधिकार कायद्यांतर्गत नवीन नियम असा आहे की वडिलांच्या किंवा वडिलोपार्जित मालमत्तेवर स्त्री आणि पुरुष दोघांना समान हक्क आहेत.
8- समान वेतनाचा अधिकार : महिलांना समान वेतनाचा अधिकार मिळाला. येथे लिंगाच्या आधारावर कोणाशीही भेदभाव केला जाऊ शकत नाही. जर असे होत असेल तर आपण त्याबद्दल तक्रार करू शकता.
...म्हणून महिला समानता दिवस साजरा केला जातो
सध्याच्या काळात घटनेने महिलांना समान अधिकार (Equality) दिले असले तरी खऱ्या अर्थाने त्याची अंमलबजावणी होत नाही. महिलांना अजूनही त्यांच्या अधिकारासाठी लढावं लागतंय. पण ही आपल्याच देशाची अवस्था आहे असं नाही. जगातल्या सर्वात जुन्या लोकशाही देशातही महिलांची अशीच अवस्था आहे. एक काळ असा होता की त्या देशात महिलांना संपत्तीचा आणि मतदानाचा अधिकार नाकारला गेला होता. त्याविरोधात महिलांनी मोठी चळवळ उभी केली आणि सरकारला ते अधिकार देण्यात भाग पाडलं. 26 ऑगस्ट 1920 साली महिलांना पहिल्यांदा मतदानाचा अधिकार मिळाला. याच दिवसाच्या स्मरणार्थ जगभरात 26 ऑगस्ट या दिवशी महिला समानता दिवस (Women's Equality Day) साजरा केला जातो.
संबंधित बातम्या
Womens Equality Day 2022 : पुरुषांप्रमाणे महिलांनाही असावी कामाच्या ठिकाणी समानता; 'या' गोष्टींची काळजी नक्की घ्या