Fraud Marriage : आपल्या आयुष्यात लग्न म्हणजे सर्वात मोठा आणि महत्त्वाचा टप्पा असतो. कारण हा निर्णय एकदा चुकला किंवा जोडीदाराची निवड चुकली तर संपूर्ण आयुष्य उद्ध्वस्त होते असे म्हणतात. अशात आपल्या भारतात फसवणून करून लग्न केलेल्यांची देखील काही कमी नाही, कोणी संपत्तीच्या नावाखाली, कोणी नोकरी निमित्त, कोणी वय लपवंत तर कोणी अफेअर, असे विविध प्रकरणं आहेत. मग जर समोरच्या व्यक्तीला असं वाटलं की आपली फसवणूक झाली किंवा होतेय तर त्यावेळी काय करायचं असा प्रश्न आपल्याला पडतो. आम्ही तुम्हाला आज भारतीय कायद्यानुसार काय पावलं उचलावीत? तसेच याबाबत भारतीय कायदा काय सांगतो ते जाणून घेणार आहोत. एका वृत्तवाहिनीने घेतलेल्या मुलाखतीनुसार कायदेतज्ज्ञ अलाहाबाद उच्च न्यायालयाचे वकील पंकज शुक्ला यांनी याबाबत माहिती दिली आहे. जाणून घ्या..
भारतात 'अशा' लग्नाला गंभीर गुन्हा मानला जातो
भारतीय कायद्यानुसार फसवून केलेल्या लग्नाला गंभीर गुन्हा मानला जातो. या लग्नाला "फ्रॉड मॅरेज" असेही म्हणतात. या विवाहाचा अर्थ असा आहे की विवाहित व्यक्तीने लग्नाबद्दल खोटे बोलले किंवा फसवले, जसे की त्याची ओळख खोटी दाखवणे, कौटुंबिक पार्श्वभूमी, विवाहित असल्याचा दावा करणे इत्यादी असू शकते. विवाह कायद्यानुसार (Hindu Marriage Act, 1955, Special Marriage Act, 1954) फसव्या विवाह विरोधात बेकायदेशीर घोषित केले जाऊ शकते आणि त्याच्या नैतिक आणि कायदेशीर संरक्षणासाठी कारवाई केली जाऊ शकते (SMA), 1954 हे एक भारतीय कायदा आहे विविध धर्माच्या किंवा जातींच्या लोकांच्या लग्नाला कायदेशीर संरक्षण देणारा कायदा असून, जिथे राज्य कुठलाही धर्म किंवा जात असली तरी लग्नाला मान्यता देते.
तुमची फसवणूक झाल्याचे वाटत असेल तर...हिंदू विवाह कायदा काय सांगतो?
जर एखाद्या व्यक्तीला आपली फसवणूक झाल्याचे वाटत असेल तर ते कायद्याची मदत घेऊ शकतात. पीडीत व्यक्ती पोलिस ठाण्यात तक्रार नोंदवू शकतो आणि तपास प्रक्रियेची मागणी करू शकतो. त्याचवेळी, तपास प्रक्रियेनंतर विवाहादरम्यान फसवणूक झाल्याचे सिद्ध झाल्यास, त्याच्यावर कायदेशीर कारवाई होऊ शकते. यामध्ये हा विवाह बेकायदेशीर ठरवून दोषींवर कायदेशीर कारवाई केली जाऊ शकते. त्याचप्रमाणे फसव्या लग्नाबाबत अलाहाबाद उच्च न्यायालयाचे वकील पंकज शुक्ला म्हणतात की, फसवून केलेला विवाह म्हणजेच फ्रॉड मॅरेज हा भारतात गुन्हा आहे. वेगवेगळे कायदे या गुन्ह्याची व्याख्या करतात आणि त्यासाठी शिक्षेची तरतूदही आहे
फसवून केलेल्या लग्नाबद्दल भारतात कायदा काय म्हणतो?
भारतीय दंड संहिता (IPC) च्या कलम 494 नुसार फसवणूक करून एखाद्या व्यक्तीशी लग्न करणे हा गुन्हा आहे. जर एखाद्या व्यक्तीने फसवणूक, फसवणूक किंवा बळाचा वापर करून दुसऱ्या व्यक्तीशी लग्न केले तर त्याला 7 वर्षांपर्यंत कारावास आणि दंड होऊ शकतो. त्याचवेळी कलम 495 नुसार जर एखाद्या व्यक्तीने आधीच विवाहित असूनही दुसऱ्या व्यक्तीशी लग्न केले तर त्याला 10 वर्षांपर्यंत कारावास आणि दंडाची शिक्षा होऊ शकते. हिंदू विवाह कायदा, 1955 च्या कलम 12(1)(c) नुसार, जर एखाद्या व्यक्तीने फसवणूक किंवा फसवणूक करून विवाह केला तर तो विवाह रद्द केला जाऊ शकतो. तर कलम 12(1)(d) अन्वये, जर एखाद्या व्यक्तीने आधीच विवाहित असूनही दुसऱ्या व्यक्तीशी विवाह केला तर तो विवाह रद्द ठरवला जाऊ शकतो. अशा परिस्थितीत, हिंदू विवाह कायदा 1955 च्या कलम 12 नुसार, हिंदू पुरुषाला हा अधिकार देण्यात आला आहे की जर त्याची पत्नी लग्नापूर्वी दुसऱ्या पुरुषाकडून गर्भवती असेल, तर अशा परिस्थितीत विवाह रद्द ठरवला जाऊ शकतो.
मुस्लिम कायदा काय सांगतो?
मुस्लिम वैयक्तिक कायद्यानुसार, फसवून केलेला विवाह हे "तलाक-ए-तफवीज" चे कारण असू शकतात. म्हणजे फसवणूक करून लग्न केलेल्या व्यक्तीला घटस्फोट मिळू शकतो आणि लग्नादरम्यान खर्च केलेले पैसे परत मिळू शकतात.
फ्रॉड मॅरेजची काही उदाहरणे
तुम्ही आधीच लग्न केलेले असताना तुम्ही अविवाहित आहात असे कोणाला सांगून लग्न करणे.
तुम्ही विशिष्ट धर्माचे किंवा जातीचे आहात असे खोटे सांगून एखाद्या व्यक्तीशी लग्न करणे.
जर तुम्हाला मुलं होऊ नाही आणि तुम्हाला मुले होऊ शकतात असे सांगून लग्न करणे.
फ्रॉड मॅरेजसाठी कायदेशीर कारवाई
फसव्या पद्धतीने विवाह करणाऱ्या व्यक्तीला कारावास आणि दंडासह कायदेशीर कारवाईला सामोरे जावे लागू शकते.
फसव्या पद्धतीने लग्न करणाऱ्या व्यक्तीचे लग्न रद्द ठरू शकते.
ज्या व्यक्तीचे फसवून लग्न झाले आहे तो घटस्फोट घेऊ शकतो, तसेच लग्नादरम्यान खर्च केलेले पैसे परत मिळवू शकतो.
हेही वाचा>>>
Relationship Tips : पती-पत्नीच्या नात्यात विष पसरायला वेळ लागणार नाही, नातेवाईकांच्या 'या' 5 सल्ल्यांपासून सावधान! मानसशास्त्रज्ञ काय म्हणतात
टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. )