Health : जर तुमच्या घरी ज्येष्ठ नागरिक असेल, किंवा एखादी आजारी व्यक्ती असेल तर त्याची काळजी घेणे हा मानवतेचा धर्म आहे, तसेच कर्तव्य म्हणून मानले जाते. ही काळजी घेताना मात्र तुम्ही मानसिकदृष्ट्या निरोगी असणं आवश्यक आहे. कारण कधी कधी असे होते, घरातील आजारी वृद्ध व्यक्तीची काळजी घेताना माणूस इतका थकतो आणि चिंताग्रस्त होतो की, तो त्याच्या आरोग्याकडे आणि गरजांकडे लक्ष देऊ शकत नाही, ज्यामुळे तो हळूहळू तणावाचा बळी बनतो. तणावाच्या लक्षणांकडे दीर्घकाळ दुर्लक्ष करण्याची चूक भविष्यात इतर अनेक समस्यांना कारणीभूत ठरू शकते.
आरोग्यावर आणि मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम
घरी ज्येष्ठ नागरिक किंवा आजारी व्यक्तीची काळजी घेणे हे एक महत्त्वाचे, चांगले आणि सन्माननीय काम आहे, परंतु काहीवेळा त्याची काळजी घेणारी व्यक्ती बर्नआउट म्हणजेच तणावाची शिकार देखील होऊ शकते. दीर्घ आजार, अपंगत्व किंवा वृद्धत्वाशी संबंधित आजाराने ग्रस्त असलेल्या कुटुंबातील सदस्याची काळजी घेणाऱ्या लोकांमध्ये बर्नआउट होणं सामान्य बाब आहे. या बर्नआउटकडे दीर्घकाळ दुर्लक्ष केल्यास काळजी घेणाऱ्या व्यक्तीच्या आरोग्यावर आणि मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. म्हणून, अशा तणावाची लक्षणे ओळखणे आणि त्यावर उपाय करणे महत्वाचे आहे. जेणेकरुन काळजी घेणारे स्वत: ला दीर्घकाळ थकवा/तणावांपासून मुक्त ठेवू शकतील.
तणावाशी संबंधित लक्षणे
बर्नआउटची स्थिती एका दिवसात दिसून येत नाही, ही एक मंद प्रक्रिया आहे जी दिसण्यासाठी आठवडे, महिने किंवा वर्षे लागू शकतात. मात्र, त्याची सुरूवातीची चिन्हे समजून घेतल्यास ते लवकर आणि चांगले रोखण्यात मदत होऊ शकते.
शारीरिक लक्षणे
सतत थकवा, डोकेदुखी, वारंवार आजारपण आणि झोपण्याच्या पद्धतींमध्ये बदल ही बर्नआउटची सामान्य शारीरिक लक्षणे आहेत. काळजी घेणाऱ्यांना वजन वाढणे किंवा कमी होणे, तसेच उच्च रक्तदाब आणि नैराश्य यासारख्या आरोग्य समस्या देखील येऊ शकतात.
वर्तन सुधारणा
सामाजिक उपक्रमांपासून दूर राहणे, एखाद्याचे काम पूर्ण करण्यात उशीर होणे आणि व्यावसायिक जबाबदाऱ्या वेळेवर पूर्ण न करणे, ही सर्व बर्नआउटची लक्षणे असू शकतात. अनेक वेळा व्यक्ती हा ताण कमी करण्यासाठी औषधांचा अवलंब करतात.
भावनिक संकेत
काही काळजी घेणाऱ्या व्यक्ती या अस्वस्थ, चिंताग्रस्त किंवा उदास वाटू शकतात. त्यांना मूड बदलणे आणि चिडचिड होऊ शकते.
लक्षणे कशी हाताळायची?
स्वत:ची काळजी घेण्यासाठी वेळ काढा
इतरांची काळजी घेण्याबरोबरच स्वतःसाठीही वेळ काढा. सकस आहारासोबतच नियमित व्यायाम, पुरेशी झोप या सर्व गोष्टींकडे लक्ष द्या. तुम्हाला आनंद देणाऱ्या गोष्टी करण्यासाठी वेळ काढा.
मर्यादा निश्चित करा
बर्नआउट टाळण्यासाठी मर्यादा निश्चित करणे देखील महत्त्वाचे आहे. स्वतःची काळजी घेण्यात इतके व्यस्त होऊ नका की, तुम्ही स्वतःची काळजी घेऊ शकत नाही. 'नाही' म्हणायला शिकणे आणि काही कामे इतरांना सोपवणे कधीकधी आवश्यक असते.
मदत घेण्यास अजिबात संकोच करू नका
कुटुंबातील इतर सदस्यांचा पाठिंबा घेण्यास अजिबात संकोच करू नका, यामुळे तुमचे ओझे बऱ्याच प्रमाणात कमी होऊ शकते. काहीवेळा कुटुंबातील सदस्य किंवा मित्रांकडून मदत किंवा सल्ला घेणे तुमचे काम सोपे करेल. या गोष्टींच्या मदतीने तुम्ही स्वतःला बऱ्याच प्रमाणात तणावमुक्त ठेवू शकता.
हेही वाचा>>>
Women Health : महिलांनो सतर्क राहा! Breast Cancer चे विविध टप्पे माहित आहेत? ते कशाप्रकारे शरीरात पसरतात? लक्षणं जाणून घ्या
(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. )