National Nutrition Week 2023 : सध्या जगभरात 'राष्ट्रीय पोषण सप्ताह 2023' सुरु आहे. आठवडाभर चालणाऱ्या या कार्यक्रमाचा उद्देश लोकांना खाण्याच्या योग्य सवयी आणि पोषणाबाबत जागरूक करणे हा आहे. भारत सरकार योग्य पोषणाबाबत जागरूकता निर्माण करण्यासाठी 'राष्ट्रीय पोषण सप्ताह' दरम्यान चर्चासत्रे, शिबिरे आणि विविध कार्यक्रमांचं आयोजन करतात. याचा संबंध गरोदरपणाशीही आहे. खरंतर, गरोदरपणात आई जो आहार घेते त्या आहारावर बाळाची वाढ आणि पोषण महत्त्वाचं असतं. त्यामुळे आईने निरोगी आणि पोषक आहार घेणं गरजेचं आहे. गरोदरपणात आहारात कोणत्या गोष्टींचा समावेश करावा आणि आजच्या काळात पोषणाचे महत्त्व काय आहे? याच संदर्भात अधिक माहिती जाणून घेऊयात.
गरोदरपणात बहुतेक महिलांच्या आहारात पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे शरीरात लोह आणि कॅल्शियमची मोठी कमतरता असते, जी आई आणि बाळ दोघांसाठीही हानिकारक असते. अशा परिस्थितीत गरोदरपणाच्या संपूर्ण 9 महिन्यांत खनिजे, जीवनसत्त्वे आणि प्रथिने असलेल्या गोष्टींचे सेवन करणे आवश्यक आहे. असे केल्याने आई निरोगी राहते, तसेच मूलही जन्माच्या वेळी निरोगी असते. त्याचा शारीरिक आणि मानसिक विकासही योग्य प्रकारे होईल. जर गर्भवती महिलेच्या आहारात आवश्यक खनिजे, जीवनसत्त्वे, प्रथिने यांची कमतरता असेल तर आईसह बाळ देखील अशक्त होते.
गरोदरपणात पोषणाचे महत्त्व
प्रत्येक स्त्रीने गरोदरपणात पोषणयुक्त आहार घेणं गरजेचं आहे. असा आहार घेतल्याने गर्भातील बाळाचा योग्य विकास होतो. गरोदरपणाच्या सर्व त्रैमासिकांमध्ये जड किंवा जास्त अन्न खाण्याची गरज नाही, तर पोषक तत्वे संतुलित प्रमाणात घेणे आवश्यक आहे. गरोदरपणात लोहयुक्त पदार्थ खाणे फार महत्वाचे आहे. रक्त पातळ झाल्याने हिमोग्लोबिनचे प्रमाणही थोडे कमी होते. अशा परिस्थितीत लोह आणि फॉलिक अॅसिडने समृद्ध असलेल्या गोष्टींचे सेवन करणे अधिक फायदेशीर ठरू शकते.
'या' पौष्टिक पदार्थांचा आहारात समावेश करा
गर्भधारणा ही प्रत्येक स्त्रीसाठी जितकी सुखद अनुभूती असते, तितकीच आरोग्याविषयी जागरूकताही तितकीच महत्त्वाची असते. यावेळी घेतलेल्या आहाराचा थेट परिणाम तुमच्या पोटात वाढणाऱ्या मुलाच्या आरोग्यावर होतो. अशा परिस्थितीत, जर तुम्हाला गर्भधारणेचे संपूर्ण 9 महिने निरोगी राहायचे असेल, तर कॅल्शियम, लोह, फोलेट, जीवनसत्त्वे सी, व्हिटॅमिन बी 12, प्रथिने, ओमेगा 3 फॅटी ऍसिड इत्यादी भरपूर प्रमाणात असलेले पदार्थ समाविष्ट करा. आपल्या आहारात समाविष्ट करणे आवश्यक आहे.
गरोदरपणात काय खावं?
गरोदरपणात ताजी फळे, हिरव्या पालेभाज्या आणि ताजे घरी शिजवलेले अन्न खा. याशिवाय लोह देखील खूप महत्वाचे आहे. कारण यावेळी बहुतांश महिलांच्या शरीरात लोहाची कमतरता असते, जी त्यांच्यासाठी तसेच बाळासाठीही घातक ठरू शकते. ही कमतरता पूर्ण करण्यासाठी तुम्ही हिरव्या पालेभाज्या जसे की पालक, बीटरूट, डाळिंब, ड्रायफ्रुट्स, धान्य, अंडी, लाल मांस, पेरू इत्यादी खाऊ शकता. त्याचबरोबर काही महिलांना बद्धकोष्ठतेचा त्रासही होतो. यासाठी संत्री, लिंबू, नाशपाती, स्ट्रॉबेरी, अंजीर, पेरू, संपूर्ण धान्य इत्यादी फायबरयुक्त पदार्थ खा. ताज्या फळांपासून तयार केलेला रस प्या. स्वतःला हायड्रेट ठेवण्यासाठी, जास्त पाणी प्या, तसेच लिंबू पाणी आणि नारळपाणी प्यायल्याने तुम्हाला अनेक प्रकारचे पौष्टिक घटक मिळतील.
'या' गोष्टी खाणे टाळा
गरोदरपणात सकस आहार घेतल्याने तुमच्या मुलाचा शारीरिक आणि मानसिक विकास निरोगी राहतो. पण, अशा वेळी काही गोष्टींपासून अंतर राखणे खूप गरजेचे असते. गरोदरपणात तेलकट पदार्थ, प्रक्रिया केलेले पदार्थ, जंक फूड, पॅकबंद पदार्थ, अल्कोहोल, लाल मांस, जास्त फॅटी आणि कॅलरीयुक्त पदार्थ, रस्त्याच्या कडेला असलेले अन्न, सोडा, कोल्ड्रिंक्स इत्यादींचे सेवन टाळावे. याशिवाय गरोदरपणात कच्ची पपई आणि अननस खाऊ नका.