Lok Sabha Election 2024 : 18व्या लोकसभेसाठी 102 जागांवर झालेल्या कमी मतदानामुळे राजकीय वर्तुळात अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत. गेल्या 10 वर्षात प्रथमच 4 टक्के कमी मतदान झाले आहे. आयोगाच्या म्हणण्यानुसार, यावेळी सुमारे 62 टक्के लोकांनी मतदान केले आहे.सत्ताधारी एनडीए आणि विरोधी भारतीय आघाडी आपापल्या बाजूने मतदानात झालेल्या घसरणीचे भांडवल करण्याचा प्रयत्न करत आहेत. शुक्रवारी मतदान संपल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी एनडीएला मोठा विजय मिळेल, असा दावा केला. इंडिया आघाडीही विजयाचा दावा करत आहे. सपा सुप्रीमो अखिलेश यादव मतदानानंतर म्हणाले की, भाजपचा पहिला दिवस, फर्स्ट शो फ्लॉप झाला आहे. दाव्यांच्या व्यतिरिक्त, या 4 आकड्यांमधून जाणून घ्या मतदानाची टक्केवारी कमी झाल्यामुळे कोणाला फायदा आणि कोणाला नुकसान होऊ शकते?
कुठे किती टक्के मतदान झाले?
लोकसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यात 62 टक्के मतदान झाल्याची माहिती निवडणूक आयोगाने दिली आहे. लक्षद्वीप (83.88 टक्के), त्रिपुरा (81.62 टक्के) आणि पश्चिम बंगाल (80.55 टक्के) येथे सर्वाधिक मतदान झाले. मोठ्या राज्यांबद्दल बोलायचे झाल्यास, तामिळनाडूमध्ये 69.46 टक्के, उत्तर प्रदेशमध्ये 60.25 टक्के, महाराष्ट्रात 61.87 टक्के, राजस्थानमध्ये 57.26 टक्के आणि बिहारमध्ये 48.88 टक्के मतदान झाले. मध्य प्रदेशात 67.08 टक्के तर आसाममध्ये 75.95 टक्के मतदान झाले. 2019 च्या निवडणुकीत पहिल्या टप्प्यात 66 टक्के मतदान झाले होते. न्यूज एजन्सी IANS नुसार, पहिल्या टप्प्यात ज्या 102 जागांसाठी मतदान झाले होते, त्यापैकी 2019 मध्ये एनडीएने 51 जागा जिंकल्या होत्या, त्यापैकी भाजपने 40 जागा जिंकल्या होत्या.
मतदान कमी झाले, रेड सिग्नल कोणासाठी?
सामान्यत: मतदान वाढले तर ते सत्ताधारी पक्षाचे नुकसान मानले जाते, तर मतदानाचा टक्का कमी झाल्यास तो विरोधकांसाठी धोक्याचा इशारा मानला जातो, परंतु गेल्या काही वर्षांतील बदलत्या ट्रेंडने हा समज मोडीत काढला आहे. अशा परिस्थितीत या 4 आकडेवारीवरून तपशीलवार समजून घ्या की कमी मतदान टक्केवारी कोणासाठी धोकादायक आहे?
बिहारमध्ये मते कमी झाली तर सत्ता गमावली
पहिल्या टप्प्यात बिहारमधील लोकसभेच्या 4 जागांसाठी मतदान झाले. औरंगाबाद, नवादा, गया आणि जमुई या जागांवर मतदान झाले. गयामध्ये 4 टक्के, औरंगाबादमध्ये 3 टक्के, नवाडामध्ये 8 टक्के आणि जमुईमध्ये 5 टक्के मतदान कमी झाले आहे. लोकसभेच्या या जागांवर जेव्हा-जेव्हा मतदानाची टक्केवारी कमी झाली तेव्हा सत्ताधारी पक्षांचे नुकसान झाले. 2009 मध्ये जमुईमध्ये सुमारे 51 टक्के मते पडली होती, जी 2014 मध्ये 50 टक्क्यांवर आली. इथं मते कमी झाल्याने जेडीयूचे नुकसान झाले. 2014 मध्ये जमुईमध्ये एलजेपीचा विजय झाला होता. 2019 च्या निवडणुकीत जमुईमध्ये मतांची टक्केवारी वाढली आणि त्याचा फायदा सत्ताधारी एलजेपीला झाला.
2019 मध्ये जमुईमध्ये 55 टक्के मतदान झाले होते. असाच प्रकार नवाडा येथीलही आहे. 2004 मध्ये नवाडा येथे 70 टक्क्यांहून अधिक मतदान झाले होते. हा आकडा 2009 मध्ये घसरला आणि 45 टक्क्यांवर पोहोचला. 2004 मध्ये नवादामधून आरजेडीचे वीरचंद्र पासवान विजयी झाले होते. 2009 मध्ये भाजपचे भोला सिंह यांनी ही जागा आरजेडीकडून हिसकावून घेतली होती. 2014 मध्ये येथील मतांची टक्केवारी वाढली आणि भाजपची सत्ता कायम राहिली.
राजस्थानमध्ये 50-50 चान्स
2024 च्या निवडणुकीपूर्वी राजस्थानमध्ये मतांची टक्केवारी केवळ दोनदा कमी झाली आहे. पहिल्यांदा 2004 मध्ये आणि दुसऱ्यांदा 2009 मध्ये. 2004 मध्ये 1999 च्या तुलनेत 3 टक्के कमी मतदान झाले होते. 2009 मध्ये मतदानाची टक्केवारी 1 टक्क्यांनी कमी झाली होती. 2004 मध्ये मतांची टक्केवारी कमी झाली तेव्हा भाजपला 5 जागा मिळाल्या. 2009 मध्ये मतांमध्ये एक टक्का घट झाली तेव्हा काँग्रेसला 16 जागा मिळाल्या. यावेळी परिस्थिती पूर्णपणे गुंतागुंतीची आहे. निवडणूक आयोगाच्या म्हणण्यानुसार, राजस्थानच्या सर्व 12 जागांवर सरासरी 6 टक्के कमी मतदान झाले. जयपूरमध्ये 5.24 टक्के, जयपूर ग्रामीणमध्ये 8.42 टक्के, श्रीगंगानगरमध्ये 8.75 टक्के, बिकानेरमध्ये 5.28 टक्के आणि चुरूमध्ये 2.67 टक्के कमी मतदान झाले. याशिवाय झुंझुनूमध्ये 9.5 टक्के, सीकरमध्ये 7.48 टक्के, अलवरमध्ये 7.3, भरतपूरमध्ये 6.12, दौसामध्ये 5.99 आणि करौलीमध्ये 5.77 टक्के कमी मतदान झाले आहे.
2009 च्या आकडेवारीवर नजर टाकल्यास, बिकानेर, नागौर, सीकर आणि भरतपूरमध्ये कमी मतांच्या टक्केवारीमुळे सत्ताधारी पक्षांचे नुकसान झाले होते. यावेळी कमी मतांमुळे काँग्रेसला नागौर, चुरू, झुंझुनू आणि जयपूर ग्रामीणमध्ये चांगल्या निकालाची आशा आहे.
तामिळनाडू : मतं कमी झाल्यानं विरोधकांनी क्लीन स्वीप केलं होतं
तामिळनाडूमध्ये लोकसभेच्या 39 जागांवर पहिल्या टप्प्यात मतदान झाले. गेल्या वेळेच्या तुलनेत येथे 3 टक्के कमी मतदान झाल्याचे निवडणूक आयोगाने म्हटले आहे. यावेळी येथे 69.46 टक्के मतदान झाले. 2019 मध्ये 72.46 टक्के मतदान झाले होते. जे 2014 च्या तुलनेत 1.72 टक्के कमी होते. 2019 मध्ये मतदानाची टक्केवारी कमी झाल्याचा फायदा काँग्रेस आणि द्रमुक आघाडीला झाला. युतीने 38 पैकी 37 जागा जिंकल्या. वेल्लोर या एका जागेवर नंतर निवडणुका झाल्या, जिथे द्रमुकचा विजय झाला. विशेष म्हणजे 2019 मध्ये द्रमुक राज्यात सत्तेबाहेर होता. सध्या ते राज्य सरकारमध्ये आहेत.
उत्तर प्रदेश : मतदानाची टक्केवारी 3 वेळा घसरली, एकदा भाजपला फायदा झाला
1999 च्या लोकसभा निवडणुकीत उत्तर प्रदेशात 1998 च्या तुलनेत 1.2 टक्के कमी मतदान झाले होते. याचा फायदा भाजपला झाला आणि पक्षाला 85 पैकी 82 जागा जिंकता आल्या. त्यावेळी उत्तराखंड हा देखील यूपीचाच एक भाग होता. 2004 मध्ये यूपीमध्ये एकूण मतदान 5 टक्क्यांनी कमी झाले होते. त्यामुळे भाजपचे थेट नुकसान झाले. पक्षाच्या जागा 11 वर पोहोचल्या. सपा आणि बसपाला प्रचंड फायदा झाला.
इतर महत्वाच्या बातम्या