ICMR on Antibiotics : रोगापासून झटपट आराम देणारी अँटीबायोटिक्सने औषधे आता उपचारात अपयशी ठरत आहेत. 25 टक्के CCU आणि व्हेंटिलेटर रुग्णांमध्ये सामान्य अँटीबायोटिक्स कुचकामी ठरली आहेत. 2-5 टक्के जीवाणूंमध्ये अँटीबायोटिक्स काम करणे जवळजवळ थांबवतात. नुकत्याच इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च (ICMR) च्या अहवालात हे चिंताजनक चित्र समोर आले आहे. अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टन्स सर्व्हिलन्स नेटवर्कच्या या अहवालात, मूत्रमार्गात संसर्ग, न्यूमोनिया, टायफॉइड आणि रक्त संक्रमण यांसारख्या आजारांमध्ये ते कसे अप्रभावी ठरत आहेत हे सांगितले आहे.
दैनिक भास्करने दिल्ली एम्सच्या आपत्कालीन विभागाचे प्रमुख प्रा. राकेश यादव आणि मेडिसिन विभागाचे वरिष्ठ डॉक्टर नीरज निश्चल यांच्याकडून धोक्यांविषयी माहिती दिली आहे. प्रो. राकेश यादव म्हणाले की, अँटीबायोटिक्सच्या अकार्यक्षमतेमुळे रुग्णांना जास्त प्रमाणात अँटीबायोटिक्सने दिली जात आहेत. ते आठ ते दहापट महाग आहेतच, पण रूग्णांचे रूग्णालयात राहण्याचे प्रमाण वाढते, त्यामुळे उपचार खूप महाग होतात.
2050 पासून दरवर्षी एक कोटी मृत्यू होण्याची शक्यता
200 देशांमध्ये केलेल्या अभ्यासातून लॅन्सेटने नोंदवले आहे की जर अँटिबायोटिक्सवर नियंत्रण ठेवले नाही, तर 2050 पासून अँटिबायोटिक्स रेजिटन्समुळे दरवर्षी सुमारे 2 दशलक्ष लोकांचा मृत्यू होऊ शकतो.
सर्दी आणि खोकल्यासाठी देखील अँटिबायोटिक्स जे पूर्णपणे अनावश्यक
किरकोळ सर्दी, खोकला आणि फ्लूमध्येही प्रतिजैविके दिली जातात, या आजारांमध्ये सहसा त्याची गरज नसते. अँटिबायोटिक्स पूर्ण डोस न घेतल्यानेही रेजिस्टन्स होण्याचा धोका निर्माण होऊ शकतो. अँटिबायोटिक्स कालबाह्य होऊन उघड्यावर फेकून दिल्यास, वातावरणातील जीवाणूंविरुद्ध शरीरात रेजिस्टेन्स निर्माण होण्याचा धोका असतो. त्यामुळे अँटिबायोटिक्स वापराबरोबरच त्याची विल्हेवाट लावण्यासाठी सरकारला स्पष्ट धोरण आखावे लागणार आहे. सध्या, आपल्या देशात विल्हेवाट लावण्यासाठी कोणतीही कठोर मार्गदर्शक तत्त्वे नाहीत.
नवीन अँटिबायोटिक्स 5-10 वर्षांत तरुण लोकांवर कुचकामी ठरतील
डॉ. नीरज निश्चल म्हणतात, जेवढी अँटिबायोटिक्स कुचकामी ठरत आहेत, त्या तुलनेत फारच कमी नवीन अँटिबायोटिक्स येत आहेत. वास्तविक, मानव आणि जीवाणू या दोघांमध्ये जगण्याची लढाई आहे. अशा परिस्थितीत, जेव्हा तुम्ही अनावश्यक अँटिबायोटिक्स सेवन करता तेव्हा शरीरात असलेले बॅक्टेरिया स्वतःमध्ये बदल करतात आणि त्या अँटिबायोटिक्सविरुद्ध रेजिस्ट होतात. अशा परिस्थितीत, जेव्हा तुमच्या शरीरात त्या जीवाणूंचा संसर्ग होतो आणि तुम्ही त्यासाठी प्रतिजैविक देतात तेव्हा ते कुचकामी ठरते.
तर येणाऱ्या काळात अशा रुग्णांची संख्या लाखोंच्या घरात जाईल
प्रो. राकेश यादव म्हणतात की, जर नवीन अँटीबायोटिक्स लहान वयातच द्यायला सुरुवात केली तर येत्या पाच ते दहा वर्षात ती त्यांच्यावर कुचकामी होऊ लागतील आणि ही भयानक परिस्थिती असेल. अँटिबायोटिक्स वापर आणि विल्हेवाट याबाबतचे कठोर धोरण वेळीच आखले नाही, तर येणाऱ्या काळात अशा रुग्णांची संख्या लाखोंच्या घरात जाईल आणि त्यांचे आजार असाध्य होऊ शकतात.
इतर महत्वाच्या बातम्या