Women Health : आजकालच्या धावपळीच्या युगात महिला सुद्धा घर-कुटुंब सांभाळून पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावत नोकरी करत आहे. अशात त्यांची रोज तारेवरची कसरत असते, घर, कुटुंब, मुलं की नोकरी हे सगळं सांभाळण्यात काही महिलांची अक्षरश: तारांबळ उडते, ज्यामुळे बऱ्याच महिला तणावाखाली येतात, अनेक गोष्टींचे त्यांना टेन्शन येते, ज्यामुळे त्यांना अस्वस्थ वाटू लागते, ज्याचा परिणाम त्यांच्या शरीरावर होताना दिसतो. एका सर्वेक्षणात असं समोर आलंय की, जर महिला सतत तणावाखाली असतील तर त्यांच्या पोटाची चरबी वाढू लागते. याची नेमकी काय कारणं आहेत? वाढलेले पोट कसे कमी करू शकतो? तज्ज्ञ काय सांगतात? जाणून घ्या..
ज्यामुळे महिलांच्या पोटावर चरबी जमा होऊ लागते...
एका सर्वेक्षणातून मिळालेल्या माहितीनुसार, पोटाची चरबी वाढण्यास अनेक घटक कारणीभूत असतात. खाण्याच्या वाईट सवयींव्यतिरिक्त आणखी एक गोष्ट आहे, ज्यामुळे पोटाची चरबी वाढते. तणावाच्या वेळी महिलांच्या शरीरात कॉर्टिसोल हा हार्मोन सोडला जातो. कोर्टिसोलची उच्च पातळी आणि कमी पातळी दोन्ही अनेक आरोग्य समस्यांना जन्म देतात. कोर्टिसोलच्या उच्च पातळीमुळे पोटावर चरबी जमा होऊ लागते. आजकाल कोर्टिसोल पोटाच्या चरबीच्या रूपात खूप ट्रेंड करत आहे. जर तुम्ही सतत तणावाखाली असाल तर कोर्टिसोलमुळे पोटाची चरबी कमी करणे कठीण होते. तज्ज्ञांनी सुचवलेल्या उपायांनी (कॉर्टिसॉल बेली) ते कमी करता येते.
कोर्टिसोल बेली फॅट म्हणजे काय?
एका वृत्तसंस्थेने घेतलेल्या मुलाखतीनुसार बंगळुरूच्या वरिष्ठ मानसशास्त्रज्ञ नेहा कडबम म्हणतात, 'कॉर्टिसॉल बेली फॅटला स्ट्रेस बेली असेही म्हणतात. सततच्या उच्च पातळीच्या तणावामुळे शरीराच्या मध्यभागी चरबी जमा होते. ही स्थिती मुख्यतः कॉर्टिसॉल हार्मोनच्या वाढीमुळे उद्भवते, जे तणावाच्या काळात अधिवृक्क ग्रंथींमधून स्रावित होते.
स्टिरॉइडचा वापर कोर्टिसोल वाढवू शकतो
कोर्टिसोलच्या उच्च पातळीच्या सतत संपर्कामुळे पोटावर चरबी जमा होते. कॉर्टिसॉल शरीराला ताणतणावांना प्रतिसाद देते, रक्तदाब, रक्तातील साखर आणि चयापचय नियंत्रित करण्यातही ते महत्त्वाची भूमिका बजावते. तणाव, स्टिरॉइडचा वापर आणि ट्यूमर देखील कोर्टिसोलची पातळी वाढवू शकतात. काही लोकांसाठी, कोर्टिसोलच्या उच्च पातळीमुळे जास्त खाणे आणि त्यानंतरचे वजन वाढू शकते. उच्च कोर्टिसोल पातळी व्यवस्थापित करणे महत्वाचे आहे.
त्यामुळे लठ्ठपणाचा धोका वाढतो
अतिरिक्त कॉर्टिसोल ग्लुकोजच्या उत्पादनास उत्तेजन देते. हे अतिरिक्त ग्लुकोज सहसा चरबीमध्ये रूपांतरित होते. ते शरीरात जमा होते. रक्ताभिसरण कर्टिसोलच्या सतत उच्च पातळीमुळे चरबीचा संचय वाढतो. त्यामुळे लठ्ठपणाचा धोका वाढतो. जेव्हा एड्रेनालाईन खूप जास्त असते तेव्हा चरबीच्या पेशी ऍड्रेनल उत्तेजनासाठी कमी प्रतिसाद देतात. त्यामुळे पोटावर चरबी वाढते. यामुळे मेटाबॉलिक सिंड्रोम, मधुमेह आणि हृदयविकाराचा धोका वाढतो.
तणावाव्यतिरिक्त, कोर्टिसोलच्या उच्च पातळीसाठी इतर काही घटक जबाबदार आहेत.
गर्भधारणा
तीव्र व्यायाम
गंभीर आजार
गरम आणि थंड तापमान
अकार्यक्षम थायरॉईड
लठ्ठपणा,
ट्यूमर
काही औषधे देखील याला कारणीभूत ठरतात
ते कमी करण्यासाठी काही खास उपाय आहेत
तणावावर नियंत्रण कसे ठेवाल?
डॉ कडबम सांगतात, 'जेव्हा जास्त ताण असतो, तेव्हा एखादी व्यक्ती जास्त खाऊ लागते. हे देखील लठ्ठपणाचे एक कारण असू शकते. जर तुम्ही सतत दीर्घकाळ तणावाखाली असाल तर पोटाची हट्टी चरबी कमी करणे सोपे जाणार नाही. त्यामुळे तणाव कमी करणे खूप गरजेचे आहे. ध्यान, योग आणि दीर्घ श्वासोच्छवासाची तंत्रे तणावाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतात. ही तंत्रे कोर्टिसोलची पातळी कमी करण्यास मदत करतात.
नियमित व्यायाम
सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे नियमित व्यायाम. विशेषतः वेगाने चालणे, धावणे किंवा पोहणे यासारख्या एरोबिक अॅक्टीव्हिटी करणे सुरू करा. हे तणाव कमी करण्यात आणि कोर्टिसोल पातळी सामान्य करण्यात मदत करू शकतात.
पौष्टिक आहार
ताजी फळे, भाज्या, पातळ प्रथिने आणि संपूर्ण धान्य यांचा समावेश असलेला संतुलित आहार घ्यावा. याच्या मदतीने कोर्टिसोलचे परिणाम कमी करता येतात. साधे कार्बोहायड्रेट्स पोटाची चरबी वाढवतात. साखर आणि प्रक्रिया केलेल्या पदार्थांचे सेवन कमी करणे देखील महत्त्वाचे आहे. फ्रुक्टोजयुक्त पेय टाळा.
पुरेशी झोप
डॉक्टरांच्या मते, 'चांगली झोप घेतल्याने शरीराला तणावातून सावरण्यास आणि हार्मोनल संतुलन राखण्यास मदत होते. प्रत्येक रात्री 7-9 तासांची झोप योग्य मानली जाते.
व्यावसायिक मदत
तुम्हाला ताण आणि वजन व्यवस्थापित करण्यात अडचण येत असल्यास, आरोग्यसेवा व्यावसायिकांची मदत घ्या. उपचार न केल्यास, कोर्टिसोल बेली फॅटमुळे हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक, पाय आणि फुफ्फुसांमध्ये रक्ताच्या गुठळ्या यासारख्या गंभीर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. यामुळे इन्फेक्शन, हाडांची झीज आणि फ्रॅक्चर होऊ शकतात. नैराश्य आणि मूड स्विंगसारख्या मानसिक आरोग्याच्या समस्या देखील उद्भवू शकतात.
हेही वाचा>>>
Relationship Tips : रोज-रोज कसरत तारेवरची..! आदर्श सुन 'या' गुणांमुळे सर्वांची आवडती बनते, जबाबदाऱ्या कशा पार पाडते? जाणून घ्या...
(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. )