Woman Health : जन्म बाईचा...! मासिक पाळीपूर्वी तुम्हालाही झोपेचा त्रास होतो का? मासिक पाळी आणि झोप यांचा काय संबंध? जाणून घ्या

Woman Health : मासिक पाळीच्या आधी महिलांना झोपेच्या समस्या म्हणजेच निद्रानाशाचा त्रास सुरू होतो. याचे कारण जाणून घेऊया.

Woman Health : मासिक पाळी (Menstrual Cycle) येण्यापूर्वी महिलांमध्ये अनेक बदल दिसू लागतात, अनेक वेळेस महिला चिडचिड करताना दिसतात, या सोबतच अशीही काही लक्षणं आहेत, जी बऱ्याचदा दिसून येतात, यातील एक मुख्य लक्षण म्हणजे काही महिलांना या काळात झोपेच्या समस्या म्हणजेच निद्रानाशाचा त्रास सुरू होतो. याचे कारण जाणून घेऊया.

 

मासिक पाळी येण्यापूर्वी महिलांमध्ये अनेक बदल दिसतात

मासिक पाळी सुरू होण्याच्या काही दिवस आधी महिलांमध्ये साधारणत: भूक, मूड आणि स्नायूंशी संबंधित लक्षणं दिसू लागतात. मासिक पाळीचे शरीरावर अनेक परिणाम होतात. या दरम्यान अनेक लक्षणं दिसतात. त्याच्या लक्षणांपैकी एक म्हणजे झोपेचा त्रास किंवा झोप न येणे. काही अभ्यासांनी असे सुचवले आहे की मासिक पाळी दरम्यान झोपेची साखळी विस्कळीत होते. विशेषतः, मासिक पाळी सुरू होण्यापूर्वी कमी झोप असते. मासिक पाळी दरम्यान निद्रानाश दूर करण्यासाठी काही उपाय केले जाऊ शकतात.

मासिक पाळी आणि झोप यांचा काय संबंध?

निद्रानाश हा झोपेचा विकार आहे, ज्यामध्ये चांगली झोप घेणे कठीण होते. ही दीर्घकालीन समस्या असू शकते, काही वेळेस ही समस्या काही दिवस किंवा काही आठवडे टिकू शकते. झोपेची समस्या ही मासिक पाळीसाठी जबाबदार असलेल्या सर्वात सामान्य लक्षणांपैकी एक आहे, ज्याला प्रीमेन्स्ट्रुअल सिंड्रोम आणि PMDD किंवा प्रीमेनस्ट्रुअल डिसफोरिक डिसऑर्डर म्हणतात. जर एखाद्या महिलेला तिच्या मासिक पाळीच्या आधी झोपेची समस्या असेल तर तिने तिच्या डॉक्टरांशी बोलले पाहिजे. मासिक पाळीमुळे होणाऱ्या निद्रानाशासाठी डॉक्टरांकडून प्रभावी उपचार किंवा सल्ला दिला जातो.

निद्रानाशाची लक्षणे

मासिक पाळीत झोप न आल्यास दिवसा झोप लागणे, थकवा येणे, चिडचिड होणे, विसरणे, सकाळी डोकेदुखी, सेक्समध्ये रस कमी होणे, मूड बदलणे इत्यादी लक्षणे दिसू शकतात.

निद्रानाशासाठी ही 3 कारणे जबाबदार आहेत
 
हार्मोनल बदल

मासिक पाळीचे नियमन करणारे दोन मुख्य संप्रेरक म्हणजे इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन. मासिक पाळीच्या आधीच्या आठवड्यात प्रोजेस्टेरॉनची पातळी वाढते. शरीर संभाव्य गर्भधारणेसाठी स्वतःला तयार करते. गर्भवती नसताना प्रोजेस्टेरॉनची पातळी कमी होते. यामुळे गर्भाशयाचे अस्तर निखळल्याने मासिक पाळी सुरू होते. प्रोजेस्टेरॉन देखील झोपेसाठी जबाबदार आहे. मासिक पाळीच्या आधी प्रोजेस्टेरॉनच्या पातळीत तीव्र घट झाल्याने निद्रानाश होऊ शकतो. साहजिकच, झोपताना शरीराचे तापमान कमी होते

शरीराच्या तापमानात बदल

मासिक पाळी दरम्यान शरीराचे तापमान बदलत राहते. झोप आणि शरीराचे तापमान एकमेकांशी जोडलेले आहे. ओव्हुलेशननंतर ते सुमारे 0.3 डिग्री सेल्सिअस ते 0.7 डिग्री सेल्सिअस वाढते. पाळी सुरू होईपर्यंत ते जास्तच राहते. मासिक पाळीपूर्वी शरीराचे तापमान जास्त असते, त्यामुळे झोपेवर परिणाम होतो.

पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम

महिलांमध्ये पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम हा अनियमित मासिक पाळी, कमी प्रोजेस्टेरॉन पातळी आणि उच्च टेस्टोस्टेरॉन पातळी यामुळे असू शकतो. यामुळे झोपेत अडथळा निर्माण होऊ शकतो. या काळात स्लीप एपनियाचा धोकाही वाढू शकतो. जेव्हा एखादी व्यक्ती झोपेच्या वेळी थोड्या काळासाठी श्वास घेणे थांबवते तेव्हा असे होते. श्वासोच्छवासातील हे लहान विराम रात्री 400 वेळा येऊ शकतात. ही प्रक्रिया झोपेमध्ये देखील व्यत्यय आणू शकते.

मासिक पाळीच्या काळात चांगली झोप येण्यासाठी हे उपाय करता येतील

-दररोज अंदाजे एकाच वेळी झोपणे आणि जागे होणे.
-दिवसा डुलकी घेणे टाळा.
-अंथरुणावर 15 मिनिटांपेक्षा जास्त वेळ जागे राहू नका. जर तुम्हाला झोप येत नसेल, तोपर्यंत खुर्चीवर बसा किंवा उभे राहा.
-बेडवर टीव्ही पाहणे, वाचणे किंवा मोबाईल वापरणे टाळा.
-दिवसाच्या शेवटी कॅफिनयुक्त पेये टाळा.
-बेडरूममध्ये ताजी हवा आहे याची खात्री करणे. रात्रीच्या वेळी खिडक्या उघड्या ठेवता येतात. जर ते खूप थंड असेल तर तुम्ही झोपण्यापूर्वी किमान पाच मिनिटे ते उघडे ठेवू शकता.
- शयनकक्ष आरामदायक ठेवा, दिवे बंद ठेवा आणि गाद्या आरामदायक आहेत याची खात्री करा

मासिक पाळीच्या दरम्यान हार्मोनल चढउतारांमुळे, महिलेला चांगली झोप येत नाही. यावर इतर काही उपायही करता येतील

-मासिक पाळीच्या आधीच्या दिवसांत अधिक विश्रांती आणि झोपण्याचा प्रयत्न करा.
-आवश्यक व्यायाम करा.
-निरोगी आहार ठेवा.
-अल्कोहोल आणि कॅफिनचे सेवन कमी करा.
-मासिक पाळीच्या आधी आणि दरम्यान जास्त सूर्यप्रकाश वापरण्याचा प्रयत्न करा.
-कमी मीठ आणि साखर आणि जास्त कॅल्शियमयुक्त पदार्थ खा.
-मेलाटोनिन घेण्याबाबत तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.

 

(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. काहीही उपचार करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला अवश्य घ्या )

महत्त्वाच्या इतर बातम्या :