LAC And LOC : प्रत्येक देशाची (India) स्वतःची सीमा असते. या सीमा करण्यामागे काही इतिहास, काही युद्ध किंवा अन्य काही कारण असू शकते. अनेकदा हे सीमावाद (Border) युद्धाचेही कारण बनतात. तसेच त्यांचा हा वाद शतकानुशतके सुरू राहतो. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील सीमा विवाद खूप जुना आहे. अनेकदा पाकिस्तान (Pakistan) भारताच्या (India) सीमेवर घुसखोरी करण्याचा प्रयत्न करतो. LOC आणि LAC या दोन महत्त्वाच्या रेषा कोणत्या आहेत आणि या मागील कारण काय आहे?
LAC आणि LOC चा अर्थ काय आहे?
भारताचे शेजारी देश चीन आणि पाकिस्तानमध्ये अनेकदा सीमावाद होताना दिसतो. अनेकवेळा या सीमावादामुळे दोन्ही देशांमध्ये युद्धासारखी परिस्थिती निर्माण होताना दिसते. भारताचे नागरिक या नात्याने आपल्याला आपल्या देशाच्या सीमा माहित असायला हव्यात आणि शेजारी देशांशी वादाचे कारणही जाणून घेतले पाहिजे. अरुणाचल प्रदेशमध्ये भारतीय आणि चिनी सैनिकांमध्ये झालेल्या चकमकीनंतर LAC हा शब्द खूप चर्चेत आहे. या सारखाच दुसरा शब्द म्हणजे 'LOC'. आता प्रश्न असा होतो की LAC आणि LOC चा अर्थ काय आहे आणि त्यांचे पूर्ण रूप काय आहे?
नियंत्रण रेषा (LOC)
भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान काढलेल्या रेषेतील सर्वात महत्त्वाच्या रेषेला LOC किंवा नियंत्रण रेषा म्हणतात. LOC ही गोळीबार आणि समोरासमोर परस्परसंवादापर्यंतची थेट लाईन आहे आणि लष्कराने स्पष्टपणे सीमांकन केलेले आहे.
दोन्ही देशांमधील वादाचा मुद्दा
LOC नियंत्रण रेषा ही भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान आखलेली 740 किमी लांबीची सीमारेषा आहे. 1947 मध्ये काढलेली नियंत्रण रेषा गेल्या 50 वर्षांपासून दोन्ही देशांमधील वादाचा मुद्दा आहे. काश्मीरवर पाकिस्तानने आक्रमण केल्यावर भारतीय लष्कर काश्मीरच्या रक्षणासाठी पुढे आले आणि भारतीय लष्कराने पुढे जाऊन पाकिस्तानी लष्कराला कारगिल सेक्टरपासून श्रीनगर-लेह महामार्गापर्यंत मागे ढकलले. या पराभवाने व्यथित झालेल्या पाकिस्तानने 1965 मध्ये पुन्हा हल्ला केला आणि युद्धातील गतिरोधामुळे ही परिस्थिती 1971 पर्यंत कायम राहिली. LOC ची भारताची बाजू (दक्षिण आणि पूर्वेकडील भाग) जम्मू आणि काश्मीर म्हणून ओळखली जाते, जी काश्मीरचा 45 टक्के भाग व्यापते. जर आपण LOC बद्दल बोललो तर, काश्मीरचे तीन भाग (आझाद काश्मीर, गिलगिट आणि बालिस्तान) पाकिस्तानच्या ताब्यात आहेत आणि दोन तृतीयांश जम्मू, लडाख आणि काश्मीर खोरे भारताच्या ताब्यात आहेत.
वास्तविक नियंत्रण रेषा (LAC)
वास्तविक नियंत्रण रेषा ही भारत आणि चीन यांच्यातील वास्तविक नियंत्रण रेषा आहे. ही रेषा 4,057 किलोमीटर लांब आहे. ती जम्मू आणि काश्मीरमधील भारताच्या ताब्यातील भूभाग आणि चीनच्या ताब्यातील अक्साई चीनला वेगळे करते. ही रेषा देखील LOC प्रमाणेच एक प्रकारची युद्धविराम रेषा आहे. कारण 1962 च्या भारत-चीन युद्धानंतर, जिथे दोन्ही देशांचे सैन्य तैनात होते, ती वास्तविक नियंत्रण रेषा (LAC) मानली गेली. ही सीमारेषा जम्मू आणि काश्मीरमधील भारत-व्याप्त प्रदेश आणि अक्साई चीनचा चीन-व्याप्त प्रदेश वेगळे करते. ती लडाख, काश्मीर, उत्तराखंड, हिमाचल, सिक्कीम आणि अरुणाचल प्रदेशातून जाते. हा देखील एक प्रकारचा सीझ फायर एरिया आहे. भारत आणि चीनचे सैनिक जवळपास 50 ते 100 किलोमीटर अंतर ठेवून त्यावर लक्ष ठेवतात. चीन सरकारचा असा विश्वास आहे की, LAC अंदाजे 2,000 किमी आहे, तर भारत LAC अंदाजे 3,488 किमी लांब मानतो.
महत्वाच्या बातम्या :