MPox : कोविड-19 विषाणूच्या धोक्यातून जग आता कुठे सावरत होतं, तोच आता आणखी एका विषाणूने भारतासह संपूर्ण जगाची चिंता वाढवली आहे. या विषाणूचे नाव Mpox आहे, ज्याच्या संदर्भात WHO ने जागतिक सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी घोषित केली आहे. आरोग्य एजन्सीने याचे वर्गीकरण 'ग्रेड 3 आणीबाणी' म्हणून केले आहे, याचा अर्थ याकडे त्वरित लक्ष देण्याची गरज आहे. जानेवारी 2023 पासून आतापर्यंत 27,000 हून अधिक रुग्णांची संख्या नोंदवली गेली आहेत आणि सुमारे 1100 मृत्यूची नोंद झाली आहे. हा विषाणू आता पूर्व काँगोपासून केनियामध्ये पसरला आहे. तर आता पाकिस्तानमध्ये सुद्धा MPox चे तीन रुग्ण आढळले आहेत. एमपॉक्सचा संसर्ग वेगाने पसरत आहे. भारतानेही या संसर्गाबाबत सावध राहण्याची गरज आहे? जाणून घ्या...
सातत्याने वाढतेय Mpox संसर्ग झालेल्यांची रुग्णसंख्या
आफ्रिकन खंडाबाहेर स्वीडनमध्ये प्रथमच Mpox विषाणू आढळून आला आहे. ज्यानंतर WHO ने याबाबत जागतिक सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी देखील घोषित केली आहे. त्यानंतर आता पाकिस्तानमध्ये MPox चे तीन रुग्ण नोंदवले गेले आहेत. उत्तर खैबर पख्तूनख्वा प्रांताच्या आरोग्य विभागाने शुक्रवारी सांगितले की, पाकिस्तानमध्ये एमपीक्स विषाणूने ग्रस्त तीन रुग्ण आढळले आहेत. आफ्रिकेच्या सर्वोच्च सार्वजनिक आरोग्य संस्थेने मंगळवारी सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी घोषित केली. mpox विषाणूची लागण झालेल्या लोकांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. एमपॉक्सचा संसर्ग चिंताजनक वेगाने पसरत आहे. भारतानेही या संसर्गाबाबत सावध राहण्याची गरज आहे, अवघ्या जगाची झोप उडविणाऱ्या MPOX म्हणजे काय, त्याचा प्रसार कसा होतो, त्याची लक्षणे काय आहेत याबद्दल आपण जाणून घेऊ.
पाकिस्तानमध्ये एमपॉक्सचे तीन रुग्ण आढळले
उत्तर खैबर पख्तुनख्वा प्रांताच्या आरोग्य विभागाने शुक्रवारी सांगितले की, पाकिस्तानमध्ये एमपॉक्स विषाणूचे तीन रुग्ण आढळले आहेत. यूएईहून आल्यावर रुग्णांमध्ये व्हायरल इन्फेक्शन आढळून आल्याचे विभागाने सांगितले. जागतिक आरोग्य संघटनेने या विषाणूला सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी घोषित केले आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार, तीन रुग्णांमध्ये Mpox चा नेमका कोणता प्रकार आढळला हे लगेच स्पष्ट झाले नाही. खैबर पख्तूनख्वाचे आरोग्य सेवा महासंचालक सलीम खान म्हणाले, इथल्या दोन रुग्णांना MPox असल्याची पुष्टी झाली आहे. तिसऱ्या रुग्णाचे नमुने पुष्टीकरणासाठी राजधानी इस्लामाबादमधील नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थला पाठवण्यात आले. तिन्ही रुग्णांना वेगळे ठेवण्यात येत असल्याचे त्यांनी सांगितले. पाकिस्तानच्या राष्ट्रीय आरोग्य मंत्रालयाच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, पाकिस्तानला एमपॉक्सचा एक संशयित रुग्ण आढळला आहे. जागतिक आरोग्य अधिकाऱ्यांनी गुरुवारी स्वीडनमध्ये एमपॉक्स विषाणूच्या नवीन स्ट्रेनच्या संसर्गाची पुष्टी केली.
भारतासाठीही धोक्याची घंटा?
भारतात सध्या या रोगाचा प्रादुर्भाव काय आहे? असा प्रश्न प्रत्येकाच्या मनात येत आहे. WHO ने आपल्या ताज्या अपडेटमध्ये म्हटलंय की, भारतात जानेवारी 2022 ते जून 2024 दरम्यान MPOX ची 27 नोंदवली गेली आहेत. या विषाणूमुळे एका व्यक्तीचा मृत्यूही झाला आहे. तर आरोग्य तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, भारतात या प्रकारच्या विषाणूपासून कोणताही धोका होण्याची शक्यता नाही. त्यावर उपचार करू शकणाऱ्या काही लसी उपलब्ध आहेत. याशिवाय, आंतरराष्ट्रीय विमानतळांवर काटेकोर निरीक्षण करून आणि संक्रमित लोकांची वेळेवर ओळख करून व्हायरस नियंत्रित केला जाऊ शकतो.
MPOX म्हणजे काय?
मंकीपॉक्स हा मंकीपॉक्स विषाणूमुळे होणारा विषाणूजन्य रोग आहे, MPox पूर्वी मंकीपॉक्स म्हणून ओळखले जात होते. 1958 मध्ये माकडांमध्ये 'पॉक्स-सदृश' रोगाचा प्रादुर्भाव झाला तेव्हा शास्त्रज्ञांनी हा विषाणू पहिल्यांदा ओळखला होता. Mpox कांजण्या सारख्या विषाणूंप्रमाणेच आहे.
MPOX कसा पसरतो?
Mpox हा एक विषाणूजन्य संसर्ग आहे जो प्रामुख्याने संक्रमित व्यक्ती किंवा प्राणी यांच्या संपर्कातून पसरतो. Mpox संक्रमित त्वचेच्या थेट संपर्काद्वारे किंवा तोंड किंवा गुप्तांग यांसारख्या इतर जखमांमुळे एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरू शकतो. मध्य आणि पश्चिम आफ्रिकेतील बहुतेक प्रकरणे संक्रमित प्राण्यांच्या संपर्कात असलेल्या लोकांमध्ये दिसून आली आहेत.
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की कपडे किंवा तागाचे दूषित वस्तू, टॅटू शॉप, पार्लर किंवा इतर सार्वजनिक ठिकाणी वापरल्या जाणाऱ्या सामान्य वस्तूंच्या वापरामुळेही हा संसर्ग पसरू शकतो. संक्रमित प्राण्यांच्या चाव्याव्दारे, ओरखडे, खाणे किंवा इतर क्रियाकलापांद्वारे देखील हा विषाणू प्राण्यांपासून मानवांमध्ये पसरू शकतो.
MPOX ची लक्षणे काय आहेत?
- mpox ची लागण झालेल्या लोकांच्या शरीरावर अनेकदा पुरळ उठतात
- हात, पाय, छाती, चेहरा किंवा तोंडावर किंवा गुप्तांगांच्या आसपास दिसू शकतात.
- पूने भरलेले मोठे पांढरे किंवा पिवळे पुसटुल्स आणि बरे होण्याआधी स्कॅब बनतात.
- ताप, डोकेदुखी आणि स्नायू दुखणे यांचा समावेश होतो.
- विषाणूशी लढण्याचा प्रयत्न करताना लिम्फ नोड्स देखील फुगतात
- हा विषाणू प्राणघातक ठरू शकतो.
- याची लागण झालेली व्यक्ती सुरुवातीच्या लक्षणांपासून पुरळ उठेपर्यंत
- नंतर बरी होईपर्यंत अनेकांना संक्रमित करू शकते.
लक्षणे किती काळ टिकतात?
- सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन (CDC) नुसार,
- व्हायरसच्या संपर्कात आल्यानंतर 21 दिवसांच्या आत mpox ची लक्षणे दिसू लागतात.
- एमपॉक्सच्या संपर्कात येण्यापासून लक्षणे दिसू लागण्याचा कालावधी 3 ते 17 दिवसांचा असतो.
- या काळात व्यक्तीमध्ये कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत.
- पण ही वेळ संपल्यानंतर व्हायरसचा प्रभाव दिसू लागतो.
mpox साठी उपचार काय आहे?
- MPOX साठी अद्याप कोणतेही विशिष्ट उपचार नाही.
- जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) वेदना आणि ताप यांसारख्या लक्षणांवर औषध देण्याची शिफारस करते.
- जर एखाद्या रुग्णाची प्रतिकारशक्ती चांगली असेल,
- त्याला त्वचारोग नसेल तर तो कोणत्याही उपचाराशिवाय बरा होऊ शकतो.
- त्याला फक्त योग्य काळजीची गरज आहे
हेही वाचा>>>
Health : पुन्हा नवं संकट? आफ्रिकन देशांमध्ये Mpox आजाराचा कहर, WHO चा इशारा, 'ही' लक्षणं तुम्हाला तर नाही ना?
(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. )