Health : आजकालची बदलती जीवनशैली, व्यायामाचा अभाव, जंकफूडचे सेवन आणि कामाचा ताण या गोष्टींमुळे अनेकांना विविध आजारांनी ग्रासलंय. त्यासोबतच जगभरात अनेकांनाही कर्करोगासारख्या गंभीर आजाराने ग्रासले आहे. वेळेवर निदान आणि उपचार न मिळाल्याने अनेकांना जीव गमवावा लागतो. ब्लड कॅन्सर म्हणजेच रक्ताचा कर्करोग हा या एक धोकादायक प्रकार आहे. या कर्करोगाची जनजागृती करण्यासाठी दरवर्षी सप्टेंबर महिन्यात ब्लड कॅन्सर जागरूकता महिना साजरा केला जातो. त्याची लक्षणे आणि निदान पद्धती जाणून घ्या...
ब्लड कॅन्सर जागरूकता महिना
कर्करोग हा एक गंभीर आजार आहे, ज्याचे विविध प्रकार जगभरातील अनेक लोकांसाठी डोकेदुखी बनले आहेत. हा कर्करोग शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांवर परिणाम करतो. ब्लड कॅन्सर हा या आजाराचा एक गंभीर प्रकार आहे, ज्याला हेमेटोलॉजिक कॅन्सर असेही म्हणतात. हे अत्यंत धोकादायक आहे आणि म्हणूनच या आजाराबाबत जनजागृती करण्यासाठी दरवर्षी सप्टेंबर महिन्यात ब्लड कॅन्सर जागरूकता महिना साजरा केला जातो. या प्रसंगी, डॉ. विज्ञान मिश्रा, न्यूबर्ग डायग्नोस्टिक्स लॅब, नोएडाचे प्रमुख, ब्लड कॅन्सरची सुरुवातीची लक्षणे आणि त्याच्या निदानासाठी सामान्य चाचण्या सांगतात-
ब्लड कॅन्सरचे किती प्रकार आहेत?
रक्त कर्करोगामध्ये रक्त, अस्थिमज्जा आणि लिम्फॅटिक प्रणालींवर परिणाम करणारे विविध प्रकारचे कर्करोग समाविष्ट आहेत, जसे की ल्युकेमिया, लिम्फोमा आणि मायलोमा. या सर्व कर्करोगांची सुरुवातीची लक्षणे अनेकदा सारखीच असतात, जी अस्पष्ट दिसू शकतात किंवा इतर सामान्य रोगांसारखी असू शकतात, ज्यामुळे त्यांना लवकर ओळखणे कठीण होते. तुम्हालाही खालील लक्षणे दिसत असतील तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका.
कोणत्याही कारणाशिवाय थकवा - सतत थकवा हे ब्लड कॅन्सरच्या सुरुवातीच्या आणि सर्वात सामान्य लक्षणांपैकी एक आहे. हा थकवा बऱ्याचदा तीव्र असतो आणि विश्रांती घेऊनही जात नाही.
वारंवार संक्रमण - रक्त कर्करोग रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करते, ज्यामुळे वारंवार संक्रमण होते. यामुळे, व्यक्तीला वारंवार सर्दी, फ्लू किंवा इतर संक्रमण होण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे बरे होण्यास नेहमीपेक्षा जास्त वेळ लागतो.
जखम किंवा रक्तस्त्राव - सहजपणे जखम होणे, नाकातून किंवा हिरड्यांमधून वारंवार रक्त येणे ही देखील रक्ताच्या कर्करोगाची सुरुवातीची लक्षणे असू शकतात. रक्ताच्या गुठळ्या तयार करण्यासाठी जबाबदार असलेल्या प्लेटलेट्सच्या कमतरतेमुळे हे घडते.
सुजलेल्या लिम्फ नोडस् - वाढलेले लिम्फ नोड्स, विशेषत: मान, काखेत किंवा मांडीचा सांधा, लिम्फोमाचे लक्षण असू शकते,
हाडांचे दुखणे - काही रक्त कर्करोगामुळे हाडे दुखतात. ही वेदना विशेषतः पाठीच्या किंवा बरगड्यांमध्ये होते, कारण कर्करोगाच्या पेशी अस्थिमज्जाच्या आत वाढतात.
अशक्तपणा - रक्त कर्करोगामुळे लाल रक्तपेशींमध्ये लक्षणीय घट होते, ज्यामुळे अशक्तपणा होतो. यामुळे फिकट रंगाची त्वचा, श्वास घेण्यात अडचण किंवा चक्कर येऊ शकते.
ताप आणि रात्री घाम येणे - अचानक ताप येणे आणि रात्री घाम येणे ही देखील ब्लड कॅन्सरची सामान्य लक्षणे आहेत. ही लक्षणे वारंवार येतात आणि जातात आणि विशिष्ट संसर्गाशी जोडलेली नसू शकतात.
रक्ताचा कर्करोग शोधण्यासाठी चाचणी
जर तुम्हाला स्वतःमध्ये ब्लड कॅन्सरची सुरुवातीची लक्षणे दिसली आणि तुमच्या मनात काही शंका असेल, तर विलंब न करता त्याच्या निदानासाठी डॉक्टरांशी संपर्क साधा. डॉक्टर तुम्हाला काही चाचण्या (ब्लड कॅन्सर डायग्नोसिस टेस्ट) करण्याचा सल्ला देतील, त्यातील काही प्रमुख खालीलप्रमाणे आहेत-
संपूर्ण रक्त गणना (CBC) - रक्त कर्करोगाचा संशय असल्यास ही बहुतेकदा पहिली चाचणी असते. CBC रक्तातील लाल रक्तपेशी, पांढऱ्या रक्तपेशी आणि प्लेटलेट्सची पातळी मोजते. असामान्य संख्या रक्त कर्करोग दर्शवू शकते.
बोन मॅरो बायोप्सी - बोन मॅरो बायोप्सीमध्ये, कॅन्सरच्या पेशींची उपस्थिती तपासण्यासाठी सामान्यतः हिप बोनमधून बोन मॅरोचा एक छोटा नमुना काढला जातो. ल्युकेमिया, लिम्फोमा आणि मायलोमाच्या निदानासाठी ही चाचणी आवश्यक आहे.
फ्लो सायटोमेट्री - ही चाचणी रक्त किंवा अस्थिमज्जा नमुन्यातील पेशींच्या भौतिक आणि रासायनिक गुणधर्मांचे विश्लेषण करते. हे कर्करोगाच्या पेशींच्या पृष्ठभागावरील विशिष्ट चिन्हांची ओळख, निदान आणि वर्गीकरण करण्यास मदत करते.
इमेजिंग चाचण्या - एक्स-रे, सीटी स्कॅन किंवा पीईटी स्कॅनचा वापर शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांमध्ये लिम्फ नोड्समध्ये सूज, ट्यूमर किंवा कर्करोगाच्या इतर चिन्हे तपासण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
सायटोजेनेटिक चाचणी - ही चाचणी रक्ताच्या कर्करोगाची उपस्थिती दर्शवू शकणाऱ्या अनुवांशिक विकृती ओळखण्यासाठी रक्त किंवा पेशींच्या गुणसूत्रांची तपासणी करते.
हेही वाचा>>>
Women Health : काळजी घ्या, लहान वयातच मुलींना येतेय मासिक पाळी, पालकांची चिंता वाढली, काय आहे कारण?
(टीप : वरील सर्व गोष्टी माहिती म्हणून वाचकांपर्यंत पोहोचवत आहोत. एबीपी माझा यातून कोणताही दावा करत नाही. )