Upa Vs Nda Adani Group : अब्जाधीश गौतम अदानी यांच्या नेतृत्वाखालील अदानी समूहाचा (Adani Group) गेल्या दोन दशकांत मोठ्या प्रमाणावर विस्तार झाला आहे. समूहाचा आकार 2000 च्या दशकाच्या सुरुवातीला सार्वजनिकरित्या सूचीबद्ध केलेल्या एका कंपनीवरून 2023 मध्ये 10 कंपन्यांपर्यंत कसा वाढला आहे. त्यामध्ये अलीकडेच विकत घेतलेल्या सिमेंट कंपनी एसीसी अंबुजा सिमेंट्स आणि एनडीटीव्ही यांचा समावेश आहे. 


समूहाचे परिवर्तन हे भारताच्या वाढीच्या कथेशी सुसंगत आहे. भारताचे सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP) 2004 मध्ये 709.15 अब्ज बिलियनच्या तुलनेत $3 ट्रिलियन पेक्षा जास्त आहे. नरेंद्र मोदी पंतप्रधान असताना देशाचा जीडीपी  2014 मध्ये 2.04 ट्रिलियन डॉलर होता.


पायाभूत सुविधा, ऊर्जा, विमानतळ, सिमेंट, मीडिया आणि FMCG यासह विविध क्षेत्रात अदानी समूहाचे अस्तित्व आहे. समूहाने 2004 पासून गुंतवणूकदारांसाठी प्रचंड संपत्ती निर्माण केली आहे. 'बिझनेस टुडे'ने याबाबतचे विशेष वृत्त प्रकाशित केले आहे. 


Upa Vs Nda Adani Group : यूपीए अंतर्गत 2,000% पेक्षा जास्त वाढ


'बिझनेस टुडे'ने दिलेल्या वृत्तानुसार, विशेष म्हणजे यूपीए सरकारच्या काळात अदानी समुहाचा समभाग अदानी एंटरप्रायझेस प्रचंड वाढला होता. मे 2004- मे 2014 दरम्यान, Ace इक्विटीकडे उपलब्ध असलेल्या डेटानुसार अदानी एंटरप्रायझेसचे शेअर्स 2,186 टक्क्यांनी वाढले. 2004 मध्ये अदानी एंटरप्रायझेस ही एकमेव सूचीबद्ध अदानी समूहाची फर्म होती. जवळपास तीन वर्षांनंतर अदानी पोर्ट्स (पूर्वी मुंद्रा पोर्ट म्हणून ओळखले जाणारे) नोव्हेंबर 2007 मध्ये सूचीबद्ध झाले. अदानी पॉवर ऑगस्ट 2009 मध्ये सूचीबद्ध झाली.


मे 2011 मध्ये समूहाने क्वीन्सलँड, ऑस्ट्रेलियामधील अॅबॉट पॉइंट पोर्ट 99 वर्षांच्या लीजवर 2 अब्ज डॉलर संपादन करण्याची घोषणा केली, ज्यामुळे भारताबाहेर कंपनीच्या व्यवसाय विस्ताराची सुरुवात झाली. 27 नोव्हेंबर 2007 ते 23 मे 2014 दरम्यान अदानी पोर्ट्सचे शेअर्स 18 टक्क्यांनी वाढले, तर अदानी पॉवर 20 ऑगस्ट 2009 आणि 23 मे 2014 दरम्यान 35 टक्क्यांनी घसरले. 2014 साली जेव्हा एनडीएची सत्ता आली तेव्हा अदानी समूहाचे एकत्रित बाजार भांडवल सुमारे 1.20 लाख रुपये होते. 


सध्या, 10-सूचीबद्ध अदानी समूहाचे एकूण बाजार भांडवल सुमारे 10 लाख कोटी रुपये आहे. या यादीत अदानी ट्रान्समिशन, अदानी ग्रीन एनर्जी, अदानी टोटल गॅस, अदानी एंटरप्रायझेस, अदानी पॉवर, अदानी पोर्ट्स, अदानी विल्मर, एसीसी, अंबुजा सिमेंट्स आणि एनडीटीव्ही यांचा समावेश आहे.




UPA Vs NDA Adani Group : एनडीए अंतर्गत 4,500% पर्यंत वाढ


अदानी एंटरप्रायझेसचे शेअर्स 21 डिसेंबर 2022 रोजी 756 टक्क्यांनी वाढून 4,189.55 रुपयांवर पोहोचले, जे 26 मे 2014 रोजी 489 रुपये होते. परंतू 24 जानेवारी 2023 रोजी हिंडेनबर्ग संशोधन अहवालानंतर कंपनीच्या समभागांची प्रचंड विक्री झाली. एनडीए सरकारच्या काळात आजपर्यंत (26 मे 2014-8 फेब्रुवारी 2023) शेअर्स 341 टक्क्यांनी वर आहेत. याच कालावधीत अदानी पॉवर आणि अदानी पोर्ट्सने अनुक्रमे 199 टक्के आणि 169 टक्के वाढ केली आहे.


कंपनीच्या 2021-22 च्या वार्षिक अहवालानुसार अदानी पॉवर ही भारतातील सर्वात मोठी खाजगी औष्णिक उर्जा उत्पादक कंपनी आहे ज्याची 13,610 मेगावॅट, औष्णिक ऊर्जा प्रकल्प आणि 40 मेगावॅट सौर ऊर्जा प्रकल्पासह 13,650 मेगावॅट वीजनिर्मिती क्षमता आहे.


दरम्यान 2015 मध्ये सूचीबद्ध झालेल्या अदानी ट्रान्समिशनने आजपर्यंत 4,536 टक्क्यांनी वाढ केली आहे. अदानी टोटल गॅस आणि अदानी ग्रीन एनर्जी यांनी 2018 मध्ये शेअर बाजारात सूचिबद्ध झाल्यानंतर 1,000 टक्क्यांहून अधिक वाढ केली आहे. अदानी विल्मार फेब्रुवारी 2022 मध्ये सूचीबद्ध झाल होते, त्यांनी सूचीच्या तारखेच्या बंद किंमतीच्या तुलनेत गुंतवणूकदारांना जवळपास 60 टक्के परतावा दिला आहे. DRHP दाखल करताना भारतातील सर्व ब्रँडेड खाद्यतेल कंपन्यांमध्ये त्यांचे वितरण नेटवर्क सर्वात मोठे असल्याचं कंपनीने सांगितले.


8 फेब्रुवारी 2023 रोजी अदानी एंटरप्रायझेसचे मार्केट कॅप 2.46 लाख कोटी रुपये होते. त्यानंतर अदानी टोटल गॅस (रु. 1.53 लाख कोटी), अदानी ट्रान्समिशन (1.47 लाख कोटी), अदानी पोर्ट्स (1.29 लाख कोटी), अदानी यांचा क्रमांक लागतो. ग्रीन एनर्जी (रु. 1.27 लाख कोटी), अंबुजा सिमेंट्स (रु. 76318 कोटी), अदानी पॉवर (रु. 70, 196 कोटी), अदानी विल्मर (रु. 54502 कोटी), ACC (रु. 37,057 कोटी) आणि NDTV (रु. 1468 कोटी).


UPA Vs NDA Adani Group : अदानी समूह: रिपोर्ट कार्ड


गेल्या 20 वर्षांत समूहाचा महसूल आणि नफा अनेक पटींनी वाढला आहे. अदानी एंटरप्रायझेसचा स्टँडअलोन महसूल FY2004 मधील 7,078.35 कोटींवरून FY14 मध्ये 11,699.54 कोटी रुपयांवर पोहोचला. मार्च 2022 रोजी संपलेल्या आर्थिक वर्षात, अदानी एंटरप्रायझेसचा स्वतंत्र महसूल 26,824.05 कोटी रुपये होता. त्याचप्रमाणे, कंपनीचा स्वतंत्र निव्वळ नफा 31 मार्च 2022 पर्यंत 720.70 कोटी रुपयांवर पोहोचला आहे, जो आर्थिक वर्ष 2014 मध्ये 178.69 कोटी रुपयांच्या तोट्यात होता. आर्थिक वर्ष 2004 मध्ये कंपनीला 124.09 कोटी रुपयांचा नफा झाला होता.


FY2014 मध्ये कंपनीचा स्टँडअलोन ऑपरेटिंग नफा रु. 1,809.31 कोटी, FY2014 मध्ये रु. 457.93 कोटी आणि FY2004 मध्ये रु. 171.26 कोटी होता.


दरम्यान, अदानी पोर्ट्सचा स्वतंत्र निव्वळ नफा आर्थिक वर्ष 2014 मध्ये 2,016.17 कोटी रुपयांच्या तुलनेत FY22 मध्ये 297.56 कोटी रुपयांवर घसरला. FY2004 मध्ये कंपनीने 187 कोटी रुपयांचा निव्वळ नफा कमावला. दुसरीकडे, अदानी पॉवरने आर्थिक वर्ष 2014 मध्ये रु. 596.26 कोटी आणि आर्थिक वर्ष 2009 मध्ये रु. 170.80 कोटी नफ्याच्या तुलनेत FY22 मध्ये रु. 182.23 कोटींचा स्वतंत्र निव्वळ तोटा नोंदवला.


अदानी विल्मरने FY22 मध्ये रु. 52,361.01 कोटींच्या एकूण विक्रीवर 807.94 कोटी रुपयांचा स्वतंत्र निव्वळ नफा नोंदवला. दुसरीकडे अदानी ट्रान्समिशनने FY22 मध्ये 739.81 कोटी रुपयांच्या टॉप लाइनवर 64.61 कोटी रुपयांचा तोटा नोंदवला. अदानी टोटल गॅसने FY22 मध्ये अनुक्रमे रु. 504.66 कोटी आणि रु. 3,206.36 कोटी निव्वळ नफा आणि एकूण विक्री नोंदवली, Ace Equity कडे उपलब्ध डेटा दर्शवितो.


म्युच्युअल फंड एक्सपोजर


गेल्या 20 वर्षात अदानी शेअर्समध्ये तेजी दिसून आली असली तरी समूह कंपन्यांमध्ये सध्या बहुतांश म्युच्युअल फंडचे किरकोळ एक्सपोजर आहे. फिस्डम रिसर्चनुसार, डिसेंबर 2022 पर्यंत, म्युच्युअल फंड उद्योगात अदानी समूहाच्या कंपन्यांमध्ये 0.64 टक्के नगण्य एक्सपोजर आहे. त्यापैकी 0.18 टक्के निष्क्रिय मार्गाने होते, जेथे निधी व्यवस्थापकाकडे स्टॉकमध्ये गुंतवणूक करण्याशिवाय पर्याय नव्हता.


अदानी एंटरप्रायझेस आणि अदानी पोर्ट्स आणि स्पेशल इकॉनॉमिक झोन निफ्टी 50 बकेट्सचा एक भाग बनवतात ज्याचे एकूण  वेटएज 1 टक्क्यांच्या जवळपास आहे. या दोन समभागांसह, अदानी ट्रान्समिशन आणि अदानी ग्रीन एनर्जी निफ्टी 100 बकेटचा एक भाग बनवतात ज्यांचे एकूण वेटएज 2.1 टक्के आहे. अदानी समुहाच्या समभागांमध्ये 100 हून अधिक निष्क्रिय योजना आणि 200 हून अधिक सक्रिय योजना आहेत. फंड व्यवस्थापकाचे निष्क्रिय फंडांवर फारच कमी किंवा कोणतेही नियंत्रण नसते कारण ते निर्देशांकांची प्रतिकृती बनवतात, असे फिस्डम रिसर्चने एका अहवालात म्हटले आहे.