Vidur Niti : महात्मा विदुर (Mahatma Vidur) हे महाभारत काळातील महान विचारवंत मानले जात होते. कुशाग्र बुद्धी असण्यासोबतच ते उत्तम विचारवंत आणि दूरदर्शीही होते. महात्मा विदुर, धृतराष्ट्र आणि पांडू यांच्याप्रमाणेच ऋषीही वेदव्यासाचे पुत्र होते, परंतु त्यांचा जन्म दासीच्या पोटी झाला होता, त्यामुळे ते राजा होऊ शकला नाही. ते हस्तिनापूरचे सरचिटणीस होते. विदुरजींबद्दल असे म्हटले जाते की ते वेळेपूर्वी परिस्थितीचा अंदाज घेऊ शकले. महाभारताच्या युद्धापूर्वीच विदुरजींनी महाराज धृतराष्ट्र यांना युद्धाच्या परिणामाची जाणीव करून दिली होती. विदुरजी आणि महाराज धृतराष्ट्र यांच्यातील संवादाला विदुर नीती असे म्हणतात. महात्मा विदुर यांनी सांगितलेल्या गोष्टी आजच्या काळातही तेवढ्याच समर्पक आहेत जितक्या त्या काळी होत्या. जीवनात महात्मा विदुर यांच्या नीतींचे पालन केले तर अनेक प्रकारच्या समस्या टाळता येतात तसेच जीवन आनंदी बनवता येते. विदुर नीतीमध्ये अशा काही लोकांना सांगण्यात आले आहे, ज्यांच्यापासून दूर राहणे केव्हाही चांगले. याशिवाय विदुर नीतीतील ज्ञानी पुरुषाची ओळख, पैशांचा गैरवापर, गैरवापर अशा विषयांवरही महत्त्वाची माहिती देण्यात आली आहे. चला तर मग याविषयी जाणून घेऊया.
अशा प्रकारे ज्ञानी व्यक्तीला ओळखा
विदुर नीतीमध्ये सांगितले आहे की, माणूस विचारल्याशिवाय व्यर्थ बोलत नाही. त्याची सर्व कृती आणि निर्णय पूर्ण झाल्यानंतरच दुसऱ्याला कळवतो. जो इतरांचे म्हणणे संयमाने ऐकतो आणि विषय शिकण्याचा प्रयत्न करतो. चुकीच्या प्रकाराने किंवा इच्छेने काम पूर्ण करण्याऐवजी आपल्या बुद्धीने पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करणारी व्यक्ती ज्याला ज्ञानी असे म्हणतात.
या लोकांपासून दूर राहा
विदुर नीतीमध्ये अशा काही लोकांबद्दल सांगण्यात आले आहे, ज्यांच्यापासून नेहमी दूर राहावे. बेफिकीर, आळशी, रागीट, अनैतिक, लोभी, भयभीत, वासनांध अशा लोकांपासून दूर राहणे चांगले, असे लोक स्वतः पुढे तर जात नाहीतच पण तुम्हालाही पुढे जाऊ देत नाहीत. हे सर्व तुम्हाला विनाशाकडे घेऊन जातात. जे लोक अशा लोकांचा सहवास करतात, त्यांना त्यांच्या जीवनात संकटांचा सामना करावा लागतो आणि यश कधीच मिळत नाही.
या लोकांचे स्थान स्वर्गाच्या वर
विदुर नीतिमध्ये अशा दोन व्यक्तींबाबत सांगण्यात आलं आहे, ज्यांचे स्थान स्वर्गाच्या वर आहे. विदुर सांगतात की, जो व्यक्ती शक्तिशाली असूनही त्यात क्षमा करण्याची क्षमता असते आणि जो गरीब असूनही दान देतो. अशा व्यक्तींचे स्थान स्वर्गाच्या वर असते.
हे गुण असलेली व्यक्ती स्तुतीस पात्र असते
विदुरनीतीमध्ये आठ गुण सांगितले आहेत. ज्या व्यक्तीमध्ये हे गुण आहेत, तो कौतुकास पात्र आहे. शहाणपण, विनयशीलता, मृदुभाषी, ज्ञान, शौर्य, कमी बोलणारा, इतरांची उपकार लक्षात ठेवणे, दानधर्म करणे. या आठ गुणांनी युक्त व्यक्ती नेहमीच कौतुकास पात्र असतो.
(टीप : वरील सर्व बाबी एबीपी माझा केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून एबीपी माझा कोणताही दावा करत नाही.)
महत्वाच्या बातम्या