Dasara 2024 Travel: एकीकडे प्रभू रामाची भक्ती, तर भारतात 'या' ठिकाणी होते चक्क रावणाची पूजा! देवासमान मानतात..

महाराष्ट्रातील सांगोळा गावात रावण दहनऐवजी पूजा- दसऱ्यानिमित्त सर्वत्र रावणाचे दहन होत असतांना महाराष्ट्रातील अकोला जिल्ह्यातील सांगोळा गावात मात्र रावणाची विशेष पूजा होते. याला तब्बल 210 वर्षांची प्राचीन परंपरा लाभली आहे. या गावातील ग्रामस्थांच्या मते रावणामध्ये अनेक दुर्गुण होते, पण काही चांगले गुणही होते. याच गुणांमुळे अकोला जिल्ह्यातील सांगोळा गावात रावण दहनऐवजी पूजा केली जाते. इथे रावणाची पुरातन मूर्ती आहे. हे मंदिर या गावाचे श्रद्धस्थानही आहे. रावण या गावाचे दैवत असून ही मूर्ती स्थापन केल्यापासून गावावरील संकटे दूर झाल्याचे ग्रामस्थ सांगतात. दहा तोंडं, 20 डोळे, आयुधं असलेले 20 हात, अशी ही मूर्ती या मूर्तिकाराने घडवली. इथे भक्तिभावाने रावणाची पूजा केली जाते.

कर्नाटकातही रावणाची पूजा- कर्नाटकातील कोलारमध्येही रावणाची पूजा केली जाते. कोलारच्या मालवल्ली तहसीलमध्ये रावणाचे मंदिर आहे, ज्यामध्ये रावणाला भगवान शिवाचा सर्वात मोठा भक्त मानून त्याची पूजा केली जाते.

विदिशामध्ये 10 फुटांची मूर्ती असलेले रावणाचे मंदिर- मध्य प्रदेशातील विदिशा येथील रावणग्राम गावात रावणाचे मंदिर आहे, ज्यामध्ये 10 फूट लांब रावणाची मूर्ती आहे. रावणाची पत्नी मंदोदरी हिचा जन्म येथे झाला असा विदिशातील लोकांचा दावा आहे. येथे दसऱ्याच्या दिवशी रावणाच्या पुतळ्याचे दहन करण्याऐवजी विशेष पूजा केली जाते.

हिमाचल कांगडा- रावणाने भगवान शिवाला प्रसन्न केले - हिमाचल प्रदेशातील कांगडा येथेही रावणाची पूजा केली जाते. येथे असे मानले जाते की रावणाने बैजनाथ कांगडा येथे तपश्चर्या करून भगवान शिवाला प्रसन्न केले होते, ज्यातून शिव प्रकट झाले. या कारणास्तव कांगड्याचे लोक रावणाला महाशिवभक्त मानतात आणि त्याची पूजा करतात. रावणाचे दहन केल्यास त्याचा मृत्यू होतो, अशी येथे श्रद्धा आहे.

आंध्र प्रदेशातही रावणाचे मंदिर-आंध्र प्रदेशातील काकीनाडा येथेही रावणाचे मंदिर आहे, ज्याची स्थापना रावणानेच केली असे मानले जाते. असे मानले जाते की या मंदिरात स्थापित शिवलिंगाची स्थापना स्वतः रावणाने केली होती. येथे रावणाची शिवभक्ती दाखवण्यात आली आहे.

मंदसौर - रावण-मंदोदरीचे विवाहस्थळ - मध्य प्रदेशातील मंदसौरचे रहिवासी याला रावणाची पत्नी मंदोदरीचे माहेर म्हणतात. रावण आणि मंदोदरीचा विवाह इथेच झाला होता असे मानले जाते. मंदोदरीच्या नावावरून या ठिकाणाला मंदसौर असे म्हणतात. येथील लोक रावणाला आपला जावई मानतात. येथे रावणाचे मंदिर बांधले आहे, ज्यामध्ये त्याची रुंडी नावाने पूजा केली जाते.

कानपूरमध्ये रावणाच्या मंदिराचे दरवाजे केवळ दसऱ्यालाच उघडले जातात. - उत्तर प्रदेशातील कानपूरमधील शिवाला भागातील रावण मंदिराचे दरवाजे वर्षभरात केवळ दसऱ्याच्या दिवशीच उघडले जातात. दसऱ्याच्या दिवशी रावणाच्या मूर्तीला आंघोळ करून विधीप्रमाणे दुधाचा अभिषेक करून सजावट केली जाते आणि त्यानंतर पूजा-आरतीही केली जाते. असे मानले जाते की येथे तेलाचे दिवे लावल्याने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.

बिसराख - इथे आहे रावणाचे जन्मस्थान? - बिसराख हे गाव उत्तर प्रदेशच्या दिल्लीला लागून असलेल्या नोएडाच्या ग्रेटर नोएडा पश्चिम भागात आहे. बिसरख गावातील लोकांचा दावा आहे की हे रावणाचे जन्मस्थान होते. गावकऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, रावणाचे वडील विश्व मुनी यांच्या नावावरून गावाचे नाव पडले आहे. येथे विश्रवा ऋषी आणि त्यांचा पुत्र रावण भगवान शंकराची पूजा करत असे. सुमारे एक शतकापूर्वी उत्खननात खूप खोलवर सापडलेले अद्भुत शिवलिंग हे रावणाने पूजलेले शिवलिंग मानले जाते. येथे मंदिर बांधून या शिवलिंगाची स्थापना करण्यात आली असून, त्यामध्ये रावणाचीही पूजा केली जाते. बिसरख गावातील लोक दसऱ्याला रावणाच्या पुतळ्याचे दहन करत नाहीत.

जोधपूरमध्ये रावणाचे वंशज? - जोधपूर, राजस्थानचा गोधा श्रीमाली समाजही स्वतःला रावणाचे वंशज मानतो. त्यांचा असा विश्वास आहे की रावणाची पत्नी मंदोदरी हिचा जन्म जोधपूरच्या मंडोर भागात झाला होता आणि दोघांचाही विवाह येथे झाला होता. किला रोडवर असलेल्या अमरनाथ महादेव मंदिरात रावण आणि मंदोदरीची मंदिरे आहेत, जिथे त्यांची पूजा केली जाते. दसऱ्याच्या दिवशी गोधा श्रीमाळी समाज शोक व्यक्त करतो आणि रावण दहनानंतर स्नान करून पुन्हा पवित्र धागा धारण करतो. या समुदायाचा असा विश्वास आहे की, ते रावणाच्या लंकेतील हत्येनंतरच्या जिवंत वंशजांचा एक भाग आहेत, जे जोधपूरला स्थायिक झाले.

मेरठच्या रावणाच्या मंदिरात दसऱ्याला शोक व्यक्त होतो?- मेरठमध्ये बिल्वेश्वर महादेव मंदिरात रावणाची मूर्ती नसली तरी दसऱ्याच्या दिवशी येथेही शोक व्यक्त केला जातो. असे मानले जाते की मेरठचे प्राचीन नाव मयराष्ट्र होते आणि ते मंदोदरीचे वडील माया राक्षसाची राजधानी होती. मंदोदरीही शिवाची पूजा करण्यासाठी बिल्वेश्वर महादेव मंदिरात येत असे. याच कारणामुळे मेरठचे लोकही त्यांच्या शहराला रावणाचे सासर मानतात.