Red Ant Chutney  GI Tag : भारत हा विविधतेने (India) नटलेला देश आहे. त्यात भारतीय खाद्यसंस्कृती ही वैशिष्यपूर्ण आहे. भारतातील प्रत्येक भागात वेगवेगळ्या प्रकराचं खाद्य प्रसिद्ध आहे. मात्र सध्या ओडिशातील मयूरभंज जिल्ह्यातील लाल मुंग्यांच्या चटणीची सध्या चांगलीच चर्चा सुरु आहे. ओडिशातील आदिवासींची ओळख असलेल्या या लाल मुंग्यांच्या (Red Ant Chutney) चटणीला आता GI टॅग (  GI Tag) मिळाला आहे. 2 जानेवारी 2024 रोजी या चटणीला त्याच्या अनोख्या चवीसाठी हा GI टॅग देण्यात आला आहे. मात्र या लाल मुंगीच्या चटणीचं वैशिष्ट्य काय? त्याचे आरोग्यदायी फायदे आहे का?आदिवासी समाजाच्या खाद्यसंस्कृतीत तिला काय स्थान आहे? पाहुयात...


'काई चटणी'देखील म्हणतात...


ओडिशातील मयूरभंज जिल्हा आपल्या समृद्ध संस्कृती आणि सुंदर नैसर्गिक दृश्यांसाठी ओळखला जातो. इथल्या आदिवासी लोकांची स्वतःची वेगळी परंपरा आणि पाककृती आहेत. लाल मुंग्यांपासून बनवलेली 'काई चटणी' किंवा लाल मुंगीची चटणी ही जिल्ह्याची खास डिश आहे. हे विचित्र वाटेल पण हे खरे आहे. ही चटणी खूप चविष्ट असते.  त्याचबरोबर आरोग्यासाठीही हे खूप फायदेशीर आहे. 


लाल मुंग्यांची चटणी कशी बनवली जाते?


मयूरभंज जिल्ह्यातील जंगलात या मुंग्या आढळतात. मुंग्या आणि मुंग्यांची अंडी त्यांच्या बिळातून गोळा करून स्वच्छ केली जातात. त्यानंतर लोक ते बारीक करून वाळवतात. नंतर त्यात लसूण, आलं, मिरची आणि मीठ घालून पुन्हा एकत्र मिक्स करुन वाटून घेतात. आदिवासी लोकांमध्ये ही लाल रंगाची मुंगीची चटणी खाल्ली जाते. मात्र आता या परिसरात येणाऱ्या पर्यटकांनादेखील ही चटणी आवडू लागली आहे. 


लाल मुंग्यांच्या चटणीचे आरोग्यदायी फायदे कोणते?


-लाल मुंग्यांच्या चटणीचे सेवन केल्याने अनेक आजार बरे होतात.
-अॅनिमिया, वजन वाढणे, हृदयरोग, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि कर्करोग यासारख्या गंभीर आजारांशी लढण्याबरोबरच सर्दी आणि खोकल्यासारख्या समस्यांपासून मुक्त होण्यास मदत होते. 
-या चटणीमध्ये भरपूर प्रमाणात पोषक घटक असतात जे आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर असतात. 
-कॅल्सियुम, पोटॅशियम, सोडियम, डेमिर, ए, बी 1, बी 2 आणि सी व्हिटॅमिन व्हिटॅमिन व्हिटॅमिन आहे. 
-हे सर्व घटक शरीराला आतून निरोगी ठेवतात. ते हाडे आणि स्नायू मजबूत बनवतात. रोगप्रतिकारशक्ती वाढते आणि रोगांशी लढण्याची क्षमता वाढते. रक्ताची कमतरता दूर करते. 
-मलेरिया, कावीळ आणि इतर तापापासून सुटका मिळवण्यासाठी स्थानिक आदिवासी लोक लाल मुंग्यांच्या बिळाजवळ जात असतात. मुंगी चावल्याने तापाचे तापमान कमी होते आणि चटणी खाल्ल्याने ताप कमी होण्यास ही मदत होते, असं म्हटलं जातं.
-लाल मुंगीची चटणी शरीराला ताकद देते आणि निरोगी ठेवते. 


काय आहे जीआय टॅग? 

वर्ल्ड इंटलॅक्चुअल प्रॉपर्टी ऑर्गनाइजेशननुसार, जीआय टॅग एकप्रकारचा लेबल आहे. जो कोणत्याही उत्पादनाच्या भौगोलिक ओळखीच्या रुपात दिला जातो. हा टॅग एखाद्या खास मॅन्युफॅक्चर्ड प्रॉडक्टला किंवा कोणत्याही खास पिकाला किंवा नैसर्गिक उत्पादनाला दिला जातो. त्याची नोंद सरकार दरबारी घेतली जाते. 



 


इतर महत्वाची बातमी-


AI Surgery : देशात पहिल्यांदाच रक्ताच्या गुठळ्यांवर AI शस्त्रक्रिया, 62 वर्षीय रुग्णाला जीवदान