मुंबई: ईडीनं महाराष्ट्रात रासपचे माजी आमदार रत्नाकर गुट्टे यांची 255 कोटी रुपयांची संपत्ती ताब्यात घेतली आहे. जप्तीची कारवाई त्यांच्यावर डिसेंबर 2020 मध्येच झाली होती. त्यात आता  635 कोटी रुपयांच्या घोटाळा प्रकरणात ईडीनं हे पुढचं कडक पाऊल टाकलंय. गेल्या वर्षभरात एकट्या महाराष्ट्रातच ईडीनं इतक्या धडक कारवाया केल्यात की यातल्या जप्तीचा आकडा पाहिल्यानंतर कुणीही थक्क होईल.  एकट्या महाराष्ट्रात ईडीनं गेल्या वर्षभरात ज्या धडक कारवाया केल्यात त्यात तब्बल 2167 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त केलीय.


ईडीचा फेरा आला की राजकारण्यांना धडकी भरते, आरोप-प्रत्यारोपांच्या फैरी झडतात. ईडी अर्थात एन्फोर्समरेंट डिरेक्टोरेट, मराठीत अंमलबजावणी संचालनालय. नाव थोडसं किचकट वाटत असलं तरी ही संस्था आणि तिचं काम आता सर्वांना चांगलंच माहिती झालंय.


तब्बल 2167 कोटी, तेही केवळ महाराष्ट्रात. प्रताप सरनाईक, एकनाथ खडसे, अनिल देशमुख यांच्यासारख्या अनेक नेत्यांच्या संपत्तीचा यात समावेश आहे. तर पीएमसी बँक घोटाळा, एचडीआयएल, डीएचएफएल अशी काही कॉर्पोरेट उद्योगातली नावंही यात आहेत.


गेल्या वर्षभरात ईडीच्या काही प्रमुख कारवायांवर नजर टाकूया


ईडीकडून एकट्या महाराष्ट्रात 2167 कोटी संपत्ती गेल्या वर्षभरात जप्त



  • ईडीनं रत्नाकर गुट्टे यांच्या जप्त संपत्तीचा मंगळवारी ताबा घेतला. डिसेंबर 2020 मध्ये ही कारवाई करण्यात आली होती.  त्यांच्यावर 635 कोटी रुपयांच्या बँक घोटाळ्याचा आरोप आहे. जवळपास 255 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त केली आहे. 

  • 27 ऑगस्ट 21- एकनाथ खडसे यांची 5.73 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त, यात 4.86 कोटी रुपयांची अचल संपत्ती आणि 86.28 लाख रुपयांच्या बँक बँलन्सचा समावेश. लोकप्रतिनिधींच्या गुन्हेगारी वर्तनाचं प्रकरण.

  • 17 ऑगस्ट 21- माजी आमदार विवेकानंद शंकर पाटील यांची 234 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त, बँक घोटाळा प्रकरणात कर्नाळा नागरी सहकारी बँकशी संबंधित.

  • 16 जुलै 21- भ्रष्टाचार प्रकरणात अनिल देशमुख यांची 4 कोटी 20 लाख रुपयांची संपत्ती जप्त.

  • 2 जुलै 21- जरंडेश्वर सहकारी साखर कारखाना प्रकरणात 65 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त, यात उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांचा आणि त्यांच्या काही जवळच्या व्यक्तीच्या सहभागाचाही आरोप आहे.

  • 26 नोव्हेंबर 21- भावना गवळी- यांचे कथित सहकारी सईद खान यांची दक्षिण मुंबईतली 3.75 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त केली ईडीनं. महिला उत्कर्ष प्रतिष्ठानचे एक संचालक सईद खान आणि भावना गवळी यांचे सहकारी. या प्रतिष्ठानमधून पैशांची अफरातफर केल्याचा आरोप.

  • 10 जानेवारी 2021 मागच्या वर्षी जानेवारीत  प्रताप सरनाईक यांचे 112 प्लॉट जप्त केलेत. टिटवाळ्यातले नॅशनल स्पॉट एक्सचेंज लिमिटेड 5600 कोटी रुपयांच्या घोटाळ्याचा आरोप.


ही झाली केवळ राजकीय नावं. याशिवाय काहींवर ईडीच्या चौकशीची वक्रदृष्टी वळली आहे. त्यात शिवसेनेचे माजी खासदार आनंदराव अडसूळ यांचंही नाव आहे. 980 कोटी रुपयांच्या सिटी को ऑपरेटिव्ह बँक घोटाळा प्रकरणात चौकशी सुरु आहे. या प्रकरणात ईडीविरोधात अडसूळ वरच्या कोर्टात गेलेत.


ईडीप्रमाणेच काही केसेसमध्ये आयकर खात्यानंही स्वतंत्र कारवाया करुन संपत्ती जप्त केली आहे. नोव्हेंबर 2021 मधे आयकर खात्यानं पुणे, मुंबई, दिल्ली गोवा इथं छापे टाकत जवळपास 1400 कोटी रुपयांची संपत्ती केली होती. यात अजित पवारांशी निगडीत काही संपत्ती असल्याचीही चर्चा होती. राष्ट्रवादीकडून मात्र हे आरोप फेटाळले गेले होते. 


ईडीच्या कारवाया बँक घोटाळे आणि कॉर्पोरेट क्षेत्रातही. एकट्या महाराष्ट्रातल्याच या कारवाया पाहा.



  • 11 नोव्हेंबर 21- नागपूरमधल्या एम्प्रेस मॉल, 483 कोटी रुपयांच्या संपत्तीचा ताबा, बँक फ्रॉड, तायल ग्रुप ऑफ कंपनीज.

  • 28  सप्टेंबर वाधवान ग्लोबल कॅपिटलची 578 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त. कपिल वाधवान आणि धीरज वाधवान यांच्या डीएचएफएल-यूपीपीसीएल फ्रॉड केसमध्ये.

  • 2 सप्टेंबर 21- पीएमसी बँक घोटाळा प्रकरणात 233 कोटी रुपयांचे प्रेफरेन्शियल शेअर एचडीआयएल ग्रुपचे जप्त केलेत.

  • 27 मे 21- Varron ग्रुप ची 166 रुपयांची संपत्ती जप्त, मुंबई, पुणे, रत्नागिरी बँक फ्रॉड प्रकरणात.

  • 17 मार्च 21- फक्त राठी, बॉक्स सिनेमा आणि महा मूव्ही यांची टीआरपी स्कॅममध्ये 32 कोटी रुपयांची बँक खाती गोठवली.

  • 8 मार्च 21- अनिल भोसले यांच्यासह चौघांना अटक, शिवाजी भोसले सहकारी बँक घोटाळ्याचं प्रकरण.

  • 1 जानेवारी 21- प्रविण राऊत यांची 72 कोटी रुपयांची संपत्ती जप्त, पीएमसी बँक घोटाळा.


ईडी मधल्या या कारवाया बहुतांश पीएमएलए अँक्टशी संबंधित आहेत. 2002 मध्ये हा कायदा आला आणि नंतर यूपीएच्या काळात ईडीला अधिक अधिकार मिळाले. पण आता ईडी ही एक राजकीय अस्त्र बनल्याचा आरोप विरोधकांकडून होत असतो. गेल्या काही दिवसातल्या या कारवायांचा वेग थक्क करणारा आहे. यातली किती न्यायालयात शेवटपर्यंत टिकतात यावर ईडीची गुणवत्ता मोजायला हवी. 


महत्त्वाच्या बातम्या :