मुंबई : राज्यात मुंबई (Mumbai), पुणे (pune) या बड्या शहरातील वायू प्रदुषणात (air pollution) सातत्याने वाढ होत असल्याचं समोर आलं आहे. परंतु आता फक्त मुंबई, पुणे नाही तर राज्यातल्या अनेक शहरांमधील हवा गुणवत्ता (Air Quality) खालवल्याचं धक्कादायक चित्र समोर आले आहे. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या आकडेवारीवरून हे चित्र स्पष्ट झाले आहे. त्यानंतर राज्यातल्या हवेच्या प्रदूषणासंदर्भात राज्य सरकार ॲक्टिव्ह झाले आहे. राज्यातील वाढतं वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी राज्य सरकारकडून मार्गदर्शक तत्वे जारी करण्यात आली आहे.
राज्यातल्या अनेक शहरात प्रदूषक पीएम 2.5, पीएम 10 च्या धुलिकणांच्या मात्रेत वाढ झाल्याचं चित्र आहे. पुण्यात NO2 तर जालन्यात O3 प्रदूषकाची मात्रा वाढली आहे हवा गुणवत्ता सुधारण्यासाठी उपाययोजना करण्यास सुरुवात झालीय त्यानंतर मुंबईतील हवेच्या निर्देशांकात सुधारणा झाल्याचं चित्र दिसत आहे.
राज्य सरकारच्या पर्यावरण आणि हवामान बदल मंत्रालयाकडून मार्गदर्शक तत्वे जारी
- पालिका क्षेत्रातील बांधकाम प्रकल्पांच्या परिघाभोवती किमान 25 फूट उंच पत्र उभारत कामं करावीत, सोबतच पालिका बाहेरील क्षेत्रात किमान 20 फूट उंच पत्रे उभारत कामं होतील याची खात्री करावी
- निर्माणधीन सर्व इमारतींना सर्व बाजूंनी ओल्या हिरव्या कापडाने बंदिस्त करत कामं करावीत
- पाडकाम होत असलेल्या सर्व बांधकामांना ओल्या कपड्याने झाकावे, सोबतच पाडकामादरम्यान सतत पाण्याची फवारणी करावी
- बांधकामाच्या ठिकाणी साहित्य लोडिंग आणि अनलोडिंग दरम्यान वॉटर फॉगिंग केले जाईल याची खात्री केली जाईल
- बांधकाम सुरु असलेल्या साईट्सवर धुलीकण उडत असतात, अशात मलब्यांवर पाण्याची फवारणी करत राहावी
- बांधकाम साहित्य वाहून नेणारी सर्व वाहने पूर्णपणे झाकली जावीत जेणेकरून बांधकाम साहित्य किंवा भंगार वाहतुकीदरम्यान धुलीकण हवेत जाऊ नये, सोबतच वाहनातून कोणतीही गळती टाळण्यासाठी वाहने ओव्हरलोड केले जाऊ नये
- सर्व बांधकाम साइट्सने कामाच्या ठिकाणी सेन्सर-आधारित वायू प्रदूषण मॉनिटर्स लावणे गरजेचे आहे. मर्यादेपेक्षा जास्त प्रदूषण पातळी पाहात त्यावर त्वरित कारवाई करावी, सोबत हे मनपा अधिकार्‍यांना देखरेखीसाठी मागणीनुसार तपासणीसाठी उपलब्ध करून द्यावे
- सर्व कामाच्या ठिकाणी ग्राइंडिंग, कटिंग, ड्रिलिंग, सॉइंग आणि ट्रिमिंगची कामं बंदिस्त ठिकाणी करावी, हवेत धुलिकण उडल्यानंतर त्यावर पाण्याची फवारणी करत राहावी
- सर्व बांधकाम कर्मचाऱ्यांना व्यवस्थापकांनी गाॅगल्स, हेल्मेट उपलब्ध करुन द्यावे
- पूल आणि उड्डाणपूल यांसारख्या सर्व कामाच्या ठिकाणी किमान 20 फुटांचे बॅरिकेडिंग असावे
- जमिनीवरील मेट्रोची सर्व कामे 20 फूट उंचीच्या बॅरिकेडिंगने झाकली जातील. बांधकामाची जागा ताडपत्री / ओल्या हिरव्या कापडाने / ओल्या पाटाने झाकलेली असावी. स्मॉग गन/वॉटर स्प्रिंकलर्सचा वापर बांधकाम कामाच्या दरम्यान केलं जावं
- जिल्हाधिकारी / आयुक्त रात्री उशिरा अवैध सी आणि डी डम्पिंग रोखण्यासाठी विशेष पथके तैनात करतील
- जिल्हाधिकारी / आयुक्त वायू प्रदूषण कमी करण्याच्या अंमलबजावणीसाठी विशेष पथके तैनात करतील. पथकाचे नेतृत्व प्रभाग/तालुक्यातील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याकडे असेल
- अंमलबजावणी पथक परिसराला भेट देईल आणि कार्यस्थळाचा व्हिडिओग्राफी करेल. नियमांचे पालन न केल्यास कठोर कारवाई केली जाईल
- परिपत्रक जारी केल्यापासून स्प्रिंकलरच्या खरेदीसाठी 15 दिवसांची आणि स्मॉग गनच्या खरेदीसाठी 30 दिवसांची मुदत असेल. सर्व प्रकल्प प्रस्तावक/कंत्राटदारांनी न चुकता वरील वेळेचे पालन करावे लागणार
- बांधकाम साहित्य किंवा C & D साहित्य वाहून नेणारी वाहने, त्यांच्यावर वाहन ट्रॅकिंग यंत्रणा बसवलेली आहे, नियमांचे पालन करत नसेल तर, RTO/पोलीस विभागाकडून जप्त करण्यात येईल आणि जप्त करण्यात येईल
- परिवहन विभाग ओव्हरलोड वाहनांवर कारवाई करेल, उघडी वाहने, रस्त्यांवर बांधकाम साहित्य सांडणारी वाहने. आयुष्याच्या शेवटच्या वाहनांसाठी वाहन स्क्रॅपेज धोरणास प्रोत्साहन दिले जाईल
- साहित्य वाहून नेणाऱ्या सर्व वाहनांकडे वैध PUC प्रमाणपत्रे असतील आणि ती अधिकार्‍यांच्या मागणीनुसार सादर केले जातील याची खात्री घ्यावी
- MPCB महामंडळ क्षेत्रात असलेल्या उद्योगांमधून उत्सर्जित होणाऱ्या वायू प्रदूषणावर लक्ष ठेवेल
- माती, वाळू, बांधकाम साहित्य आणि कोणत्याही प्रकारचे आणि प्रमाणातील मोडतोड सीमांकित / समर्पित क्षेत्रामध्ये आणि योग्यरित्या बॅरिकेड केलेले, पूर्णपणे झाकलेले / ताडपत्रीने संरक्षित केले जावे.
- वाहनांचे टायर धुण्याची सुविधा बांधकाम स्थळांच्या सर्व बाहेर पडण्याच्या ठिकाणी पुरविली जाईल. व्हॅक्यूम स्वीपिंग किंवा पाणी शिंपडणे, घासणे वापरून धूळ काढण्यासाठी प्रमुख रस्त्यांची दैनंदिन स्वच्छता केली जाते याची खात्री केली जाईल.
- कोठेही उघड्यावर जाळण्यावर पूर्णपणे बंदी असेल, विशेषतः कचरा डंपिंग ग्राउंड आणि कचरा जाळण्याची संभाव्य ठिकाणे.
- महानगरपालिका/नगरपरिषद क्षेत्रांतर्गत सर्व रस्त्यांना पक्के फूटपाथ दिले जातील
- बेकरीमध्ये इलेक्ट्रिक ओव्हन, पीएनजी किंवा इतर पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी दिशानिर्देश जारी करण्याच्या सूचना
- स्मशानभूमीच्या सुविधांचे इलेक्ट्रिक किंवा इतर ठिकाणी संक्रमण करण्यासाठी सक्रिय पावले उचला पर्यावरणास अनुकूल अंत्यसंस्कार पद्धती वापरली जावी
- एमपीसी बोर्डाने स्थापित केलेली सतत हवा गुणवत्ता देखरेख केंद्रे असतील नगरपालिका प्राधिकरणाद्वारे नियमितपणे तपासले / निरीक्षण केली जातील, सोबतच हवा गुणवत्ता निरीक्षण केंद्र वाढवतील
- नियमित जनजागृती मोहिमा राबवल्या जातील
हे ही वाचा :