मुंबई: यंदाचं वर्ष हे राज्यातील आणि भारतातील राजकारणासाठी वेगवान घडामोडींचं वर्ष ठरलं. शिवसेनेपाठोपाठ राष्ट्रवादीमध्येही फूट पडली आणि अजित पवार हे भाजपसोबत सत्तेत सामील झाले. तसेच मोदी आडनावावरून टीका केल्यानंतर राहुल गांधींची खासदारकी गेली आणि नंतर ती परतही मिळाली. राज्यातल्या आणि देशातल्या या वर्षीच्या घडलेल्या महत्त्वाच्या घडामोडी पाहूयात,
1) NDA शी स्पर्धा करण्यासाठी I.N.D.I.A ची स्थापना
18 जुलै, 2023 रोजी, 26 विरोधी पक्षांनी युतीची घोषणा केली आणि 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत नरेंद्र मोदी यांच्या सरकारला सत्तेवरून हटवण्यासाठी I.N.D.I.A (इंडियन नॅशनल डेव्हलपमेंटल इन्क्लुझिव्ह अलायन्स) असे नाव दिले. मात्र, विधानसभा निवडणुकीत या आघाडीच्या सदस्यांमध्ये समन्वयाचा अभाव दिसून आला. अशा स्थितीत राजकीय पंडित युतीच्या भवितव्याबाबत सर्व प्रकारचे अंदाज बांधताना दिसून आले.
2) राज्यात विरोधी पक्षातील राष्ट्रवादी काँग्रेसमधील एक गट सत्तेत सहभागी झाला
2 मे रोजी शरद पवार यांचा रंगलेला राजीनामा नाट्य यावरून अजित पवार अस्पष्ट असल्याची राजकीय वर्तुळात चर्चा होती. अजित पवारांनी खासगीत राजीनामा द्यायचा नव्हता तर राजीनामा नाट्य कशाला घडवलं अशी चर्चा करायला सुरुवात केली. 2 जुलै 2023 रोजी अजित पवार आपल्या काही आमदारांसह सत्तेत सहभागी झाले. सत्तेत सहभागी होताना अजित पवार यांनी वरिष्ठांकडून होत असलेलं खच्चीकरण तसेच केवळ स्वतःसाठीच सर्व काही ही भूमिका असल्यामुळे आपण वेगळी भूमिका घेतल्याचं सांगण्यात आलं. अजित पवार यांच्यासोबत यावेळी एकूण नऊ जणांनी मंत्रीपदाची शपथ घेतली यामध्ये शरद पवारांचे अत्यंत विश्वासू दिलीप वळसे पाटील यांचा देखील सहभाग होता
3) राहुल गांधी संसदेसाठी अपात्र, पुन्हा परतले
काँग्रेसचे माजी अध्यक्ष आणि वायनाडचे लोकसभा खासदार राहुल गांधी यांना न्यायालयाच्या निर्णयानंतर संसद सदस्यत्वासाठी अपात्र ठरवण्यात आले आहे. 'मोदी आडनाव बदनामी प्रकरणी' राहुल गांधींना 2 वर्षांची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे. मात्र, नंतर सर्वोच्च न्यायालयाने या निर्णयाला स्थगिती दिली, त्यानंतर राहुल गांधी पुन्हा एकदा खासदार म्हणून पात्र ठरले.
4) शरद पवारांचा राजीनामा आणि पुन्हा माघार
2 मे 2023 रोजी वाय बी चव्हाण सेंटर येथे आयोजित एका कार्यक्रमात शरद पवार यांनी पक्षाचे अध्यक्ष पदाचा आपण राजीनामा देत असल्याचे जाहीर केला. तत्पूर्वी शरद पवार यांनी भाकरी फिरवण्याची घोषणा केली होती. शरद पवारांनी माहिती चव्हाण सेंटर येथील कार्यक्रमात नवीन चेहऱ्यांना संधी दिली गेली पाहिजे यासाठी आता आपण बाजूला होत असून नवीन कार्याध्यक्ष नेमला जावा अशी भावना व्यक्त केली होती परंतु त्याचवेळी कार्यकर्त्यांनी प्रचंड गोंधळ घालत शरद पवारांनी राजीनामा देऊ नये अशा भावना व्यक्त केल्या यावर शरद पवारांनी दोन दिवसाचा वेळ घेतला आणि त्यानंतर लोकांच्या आग्रहास्तव शरद पवार अध्यक्षपदी विराजमान झाले.
5) पंतप्रधान मोदींनी संसदेच्या नवीन इमारतीचे उद्घाटन केले
28 मे 2023 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नवीन संसद भवनाचे अधिकृतपणे उद्घाटन केले. तथापि, भारतीय इतिहासातील सर्वात गौरवशाली दिवसांपैकी एक हा वादांपासून अस्पर्श राहिला नाही. एकूण 20 विरोधी पक्षांनी उद्घाटन समारंभावर बहिष्कार टाकण्याचा निर्णय घेतला, पंतप्रधान मोदींनी या कार्यक्रमासाठी अध्यक्ष द्रौपदी मुर्मू यांना बाजूला करण्याचा निर्णय घेतल्याचा आरोप केला.
6) ब्रृजभूषण शरण सिंग यांच्याविरोधात कुस्तीगीरांचा निषेध
2023 ची सुरुवात भारतीय कुस्ती संघटनेचे अध्यक्ष आणि भाजप खासदार ब्रृजभूषण शरण सिंग यांच्यावर खेळाडूंनी लैंगिक शोषणाच्या गंभीर आरोपांनी केली. एकीकडे बजरंग पुनिया, विनेश फोगट आणि साक्षी मलिक या स्टार कुस्तीपटूंनी आंदोलन करून WFI अध्यक्षांवर गंभीर आरोप केले, तर दुसरीकडे ब्रृजभूषण हे सर्व आरोप फेटाळत राहिले. अखेर न्यायालयाच्या हस्तक्षेपानंतर या प्रकरणी एफआयआर नोंदवण्यात आला आणि खेळाडूंचा संप मिटला. सध्या हे प्रकरण न्यायालयात असून निर्णयाची प्रतीक्षा आहे.
7) I.N.D.I.A विरुद्ध भारत वाद
भारताचे 'भारत' असे नामकरण सुरू झाले जेव्हा G20 साठी आमंत्रण पाठवले गेले, नेहमीच्या 'भारताचे राष्ट्रपती' ऐवजी 'भारताचे राष्ट्रपती' या नावाने पाठवले गेले, ज्यामुळे भारताचे नाव बदलले जात असल्याची चर्चा सुरू झाली. विरोधकांनी कथित नामांतराचा निषेध केला आणि त्याला "हल्ला" म्हटले, तर सत्ताधारी भारतीय जनता पक्षाने (भाजप) या बदलाचे स्वागत केले. 20 व्या आसियान-भारत शिखर परिषदेसाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या इंडोनेशिया दौऱ्यावरील सरकारी पुस्तिकेत त्यांना ‘भारताचे पंतप्रधान’ असे संबोधण्यात आल्याने हा वाद नुकताच सुरू झाला होता.
8) दक्षिणेतून भाजपचा सुपडा साफ, तेलंगणा, कर्नाटकमध्ये काँग्रेसचे मुख्यमंत्री
दक्षिण भारतातील महत्त्वाचे राज्य असलेल्या कर्नाटक आणि तेलंगाना मध्ये विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसने दणदणीत विजय नोंदवला आणि भाजपला सत्तेतून बाहेर काढले. काँग्रेसने कर्नाटका विधानसभेच्या 224 पैकी 135 जागा जिंकून प्रचंड बहुमताने आपले सरकार स्थापन केले. कर्नाटक निवडणुकीतील पराभवाने दक्षिण भारतातील भाजपचा बलाढ्य बालेकिल्ला कर्नाटक ढासळला. तसच रेवंता रेड्डी यांच्या नेतृत्वात कांग्रेस ने 15 वर्षानंतर तेलंगानामध्ये सत्ता स्थापन केली.
9) शिवसेना नेमकी कोणाची या लढाईत सर्वोच्च न्यायालयाने आपले निरीक्षण नोंदवताना आमदार अपात्रतेचा निर्णय हा विधानसभा अध्यक्ष यांना घ्यावा लागेल आणि तो विशिष्ट कालावधीत घ्यावा लागेल असं नमूद केलं आणि अपात्रतेची सुनावणी राहूल नार्वेकर यांच्या अध्यक्षतेखाली सूरू झाली
10) संसदेत गॅलरी मधून उड्या टाकून धूर कांड्या पेटवल्याची घटना घडली. यामुळे खासदारांच्या सुरक्षेचा मुद्दा ऐरणीवर आला तर दुसरीकडे याच घटनेवरून सरकारला प्रश्न विचारला असता तब्बल 141 खासदारांचे निलंबन करण्यात आलं
11) दिल्लीचे उपमुख्यमंत्री मनीष सिसोदिया यांना अटक
दिल्लीचे उपमुख्यमंत्री मनीष सिसोदिया यांना २६ फेब्रुवारी रोजी सीबीआयने अटक केली होती. सिसोदिया यांची ही अटक दारू धोरणाशी संबंधित प्रकरणात करण्यात आली होती. अटक झाल्यानंतर सिसोदिया यांनी 1 मार्च 2023 रोजी दिल्लीच्या उपमुख्यमंत्री पदाचा राजीनामा दिला होता. 'आप'चे खासदार संजय सिंह आणि माजी मंत्री सत्येंद्र जैन यांच्यावरही कायद्याचा बडगा उगारण्यात आला आहे.
12) महुआ मोईत्रा यांची लोकसभेतून हकालपट्टी
तृणमूल काँग्रेसच्या खासदार महुआ मोईत्रा यांना 'पैशासाठी प्रश्न विचारल्या' प्रकरणी लोकसभेच्या नीतिशास्त्र समितीच्या अहवालाच्या आधारे 'अनैतिक आणि असभ्य वर्तन' केल्याबद्दल सभागृहाच्या सदस्यत्वातून 8 डिसेंबर रोजी हकालपट्टी करण्यात आली. तत्पूर्वी, लोकसभेच्या आचार समितीच्या अहवालावर चर्चा केल्यानंतर सभागृहात तो मंजूर करण्यात आला, ज्यामध्ये मोईत्रा यांची हकालपट्टी करण्याची शिफारस करण्यात आली होती. महुआ यांनी 2019 मध्ये करीमनगर लोकसभा मतदारसंघातून निवडणूक जिंकून संसदेत प्रवेश केला होता.
13) अतिक अहमद खून
समाजवादी पक्षाचे माजी खासदार आणि गुंडाने हाय-प्रोफाइल खून प्रकरणांसह गुन्हेगारी कारवायांमध्ये सहभाग घेतल्याबद्दल लक्ष वेधले. या प्रकरणाने राजकारण आणि गुन्हेगारी यांच्यातील संबंधांबद्दल चिंता व्यक्त केली, न्यायालयीन सुधारणा आणि राजकीय उत्तरदायित्वाची गरज यावर वादविवाद सुरू केले.
ही बातमी वाचा :