Monsoon Rainfall: गेल्या काही दशकांमध्ये देशाच्या काही भागात मान्सूनच्या पावसात (Monsoon Rainfall) घट झाली आहे. दिल्ली-आधारित ऊर्जा पर्यावरण आणि पाणी परिषदेने (CEEW) 40 वर्षांमध्ये मान्सूनमधील बदलांचे मूल्यांकन केले आहे. यामध्ये मिळालेल्या माहितीनुसार, इंडो-गंगेचे मैदान, ईशान्य भारत आणि हिमालयीन प्रदेशात गेल्या दशकात मान्सूनच्या पावसात 10 टक्क्यांची घट झाली आहे. अहवालानुसार, गेल्या 40 वर्षांमध्ये देशातील 30 टक्के जिल्ह्यांमध्ये वर्षानुवर्षे कमी पाऊस झाला आहे. नवी दिल्ली, बेंगळुरू, निलगिरी, जयपूर, कच्छ आणि इंदूरसह किमान 23 टक्के जिल्ह्यात अतिवृष्टी झाली आहे.
40 वर्षांमध्ये मान्सूनमधील बदलांचे मूल्यांकन
ऊर्जा पर्यावरण आणि पाणी परिषदेने (CEEW) 40 वर्षांत मान्सूनमधील बदलांचे मूल्यांकन केले आहे. दरम्यान, जून-सप्टेंबरमध्ये नैऋत्य मोसमी पावसात पावसाचे प्रमाण कमी झाल्याने 40 वर्षांत तालुक्यांमध्ये सुमारे 11 टक्के पाऊस झाला आहे. तर, सिंधू-गंगेच्या मैदानातील तहसील आणि विभागांमध्ये, ईशान्य भारत आणि हिमालयीन प्रदेशात, 2012-2022 या दशकात 1982-2011 च्या हवामान आधारभूत रेषेच्या तुलनेत 10 टक्के घट दिसून आली आहे.
जून आणि जुलै महिन्यात मान्सूनच्या पावसात घट
देशातील अंदाजे 68 टक्के तालुक्यांमध्ये मान्सूनच्या पावसाच्‍या पावसामध्‍ये घट झाली आहे. झाले. तर, 87 टक्के लोकांनी जून आणि जुलै या महत्त्वाच्या महिन्यांत मान्सूनच्या पावसात घट नोंदवली आहे. देशातील सर्व तालुक्यांपैकी जवळपास 64 टक्के तालुक्यांमध्ये गेल्या दशकात अतिवृष्टीच्या दिवसांमध्ये दरवर्षी 115 टक्के वाढ झाली आहे. हा नमुना सर्वाधिक देशांतर्गत उत्पादन असलेल्या राज्यांमध्ये, महाराष्ट्र, तामिळनाडू, गुजरात आणि कर्नाटकमध्ये ठळकपणे दिसून आला आहे.
गेल्या 40 वर्षांतील 29 वर्षांत जून ते सप्टेंबरमध्ये सामान्य पाऊस
देशात गेल्या 40 वर्षांतील 29 वर्षांत जून-सप्टेंबरमध्ये 'सामान्य' पाऊस राहिला आहे. तर 9 वर्षांत 'सामान्यपेक्षा जास्त' आणि 3 वर्षांत 'सामान्यपेक्षा कमी' पाऊस पडला आहे. या कालावधीत, अंदाजे 30 टक्के जिल्ह्यांमध्ये वर्षानुवर्षे कमी पाऊस झाला आहे. तर 38 टक्के जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात वर्षानुवर्षे अतिवृष्टी झाली. नवी दिल्ली, बंगळुरु, निलगिरी, जयपूर, कच्छ आणि इंदूरसह किमान 23 टक्के जिल्ह्य़ांमध्ये अतिवृष्टी झाली आहे. गेल्या दशकातील हवामान बेसलाइन 2012-2022 दरम्यान, 55 टक्के तहसीलमध्ये 10 टक्के वाढ दिसून आली आहे. तर, राजस्थान, गुजरात, मध्य महाराष्ट्र आणि तामिळनाडूच्या काही भागात पावसाचे प्रमाण कमी झाले.
'या' राज्यात मान्सूनचा पाऊस वाढला
ईशान्य मोसमी पावसात 2012 ते 2022 मध्ये तामिळनाडूच्या सुमारे 80 टक्के तालुक्यांमध्ये 10 टक्क्यांहून अधिक वाढ झाली आहे. तेलंगणामध्ये 44 टक्के अधिक आणि आंध्र प्रदेशमध्ये 39 टक्के अधिक पाऊस झाला आहे. पश्चिम किनार्‍यावरील महाराष्ट्र आणि गोवा आणि पूर्व किनार्‍यावरील ओडिशा आणि पश्चिम बंगाल या तालुक्यांमध्ये ऑक्टोबर-डिसेंबरमध्ये पावसाचे प्रमाण वाढले आहे. मासिक तफावतीचे विश्लेषणानुसार, देशातील सुमारे 48 टक्के तालुक्यांमध्ये ऑक्टोबरमध्ये 10 टक्क्यांपेक्षा जास्त पाऊस झाला आहे. कारण दक्षिण-पश्चिम मान्सून आधीच्या विलंबाने मागे घेतला आहे.
महत्त्वाच्या बातम्या: