Health Tips : गर्भधारणेदरम्यान आईच्या आणि आपल्या बाळाच्या निरोगी आरोग्यासाठी लसीकरण फार महत्त्वाची भूमिका बजावतात. यामुळे आईची प्रतिकारशक्ती उत्तम तर राहतेच पण त्याचबरोबर बाळाचेही इतर आजारांपासून संरक्षण होते.
याच संदर्भात डॉ. सुश्रुता मोकादम, स्त्रीरोग आणि प्रसूती तज्ज्ञ यांनी महत्त्वाची माहिती दिली आहे. डॉ. सुश्रुता मोकादम यांच्या म्हणण्यानुसार, "गर्भवती मातांनी लसीकरण करणे हे निरोगी संततीकरिता नक्कीच फायदेशीर ठरते. प्रत्येक गर्भवती महिलेला लसीकरणाबद्दल माहिती असणे आवश्यक आहे. लस वेळेवर मिळणे हे आई आणि बाळ दोघांच्याही आरोग्यासाठी महत्त्वाचे आहे. गरोदर असताना आवश्यक असलेल्या लसीकरणांचा लाभ घेणे आवश्यक आहे."
लसीकरणाचे एकूण तीन प्रकारांत वर्गीकरण केले जाते.
1. जिवंत विषाणू 2. मृत विषाणू 3. टॉक्सॉइड्स. यामध्ये गर्भवती महिलांनी एकत्रित गोवर, गालगुंड आणि रुबेला लस (एमएमआर) सारख्या थेट विषाणू लसीकरण टाळले पाहिजे कारण त्यांच्या न जन्मलेल्या बाळाला इजा होण्याची शक्यता असते. मृत व्हायरस लसीकरण, जसे की फ्लू शॉट, आणि पॅथोजेन अँटीबॉडीज, जसे की टिटॅनस/डिप्थीरिया/पेर्ट्युसिस (Tdap) लस, सुरक्षित आहेत.
गर्भधारणेपूर्वी लसीकरण कसे कराल?
सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे एखादी महिला गरोदर होण्यापूर्वी त्यांनी त्यांच्या सर्व चाचण्यांची खात्री करून घ्यावी. कारण गर्भधारणेदरम्यान काही लसीकरण केले जाऊ शकत नाही. जसे की, गोवर, गालगुंड आणि रुबेला (MMR) लसीकरण. गर्भधारणेदरम्यान रुबेला संसर्गामुळे गर्भपात होऊ शकतो आणि जन्माजात विकृती होऊ शकतात. त्यामुळे महिलांना या लशी दिल्या जात नाहीत.
गर्भधारणेदरम्यान लसीकरण
प्रत्येक गर्भधारणेदरम्यान, गर्भवती महिलांना पेर्ट्युसिस (डांग्या खोकला) लसीकरण तसेच इन्फ्लूएंझा (फ्लू) लस घेणे आवश्यक आहे.
गर्भधारणेदरम्यान लसीकरणाचे महत्त्व
गर्भधारणेदरम्यान लसीकरण ही आई आणि मूल दोघांनाही काही आजारांपासून वाचवण्याची एक सुरक्षित आणि सोपी पद्धत आहे. कारण गर्भधारणेदरम्यान महिलांच्या रोगप्रतिकारक शक्तीमध्ये अनेक बदल घडतात. ज्यामुळे अधिक विनाशकारी परिणामांची शक्यता वाढते. गरोदर महिलांनी गर्भधारणेदरम्यान लसीकरण केले तर मातेचं लस-प्रतिबंधित आजारांपासून संरक्षण देऊ शकते. तसेच, गरोदरपणात लसीकरण केल्याने गर्भ आणि बाळाचे थेट आईकडून गर्भाला ऍन्टीबॉडी हस्तांतरणाद्वारे संरक्षण होऊ शकते. म्हणूनच प्रसूतीपूर्व या सर्वच लसी खूप महत्वाच्या ठरतात.
जन्मपूर्व लसीकरण हे भारतातील गर्भधारणेचे परिणाम सुधारण्यासाठी उत्तम तंत्र आहे. गरोदरपणात निष्क्रिय व्हायरल, बॅक्टेरियम किंवा टॉक्सॉइडसह लसीकरण वाढत्या गर्भाला धोका निर्माण करतो. असे असले तरी थेट लसीकरण वाढत्या गर्भाला संभाव्य धोका निर्माण करते. तसेच लसीच्या सुरक्षिततेबद्दल गर्भवती महिलांना माहिती असणे गरजेचे आहे.