Health Tips : लहानपणापासून ते वृद्धापकाळापर्यंत महिलांच्या शरीरात असे अनेक बदल होतात, ज्यामुळे त्यांच्या शरीरात अनेक हार्मोनल बदल होतात. हार्मोनल बदलांमुळे, शरीराच्या सामान्य कार्यामध्ये बदल होऊ शकतात. हे बदल कधीकधी हानिकारक असू शकतात. कधीकधी हार्मोन्समधील बदलांमुळे मौखिक आरोग्यावरही परिणाम होतो. हार्मोन्समधील बदलांमुळे महिलांच्या मौखिक आरोग्यावर मोठा परिणाम होतो. पण असं का होतं? मौखिक आरोग्याचा हार्मोन्सशी काय संबंध असू शकतो? महिलांमधील हार्मोनल बदलांचा तुमच्या मौखिक आरोग्यावर कसा परिणाम होतो ते जाणून घेऊयात.


सर्वसाधारणपणे, स्त्रियांच्या शरीरात जेव्हा हार्मोनल बदल होतात तेव्हा त्यांच्या आयुष्यात पाच टप्पे असतात. किशोरवयीन, मासिक पाळी, गर्भनिरोधक गोळ्यांचा वापर, गर्भधारणा आणि रजोनिवृत्ती हे ते पाच टप्पे आहेत. पण, कधीकधी PCOD, endometriosis सारख्या आजारांमुळे हार्मोन्समध्ये बदल देखील होऊ शकतो.


हार्मोन्स प्रत्येक टप्प्यावर मौखिक आरोग्यावर कसे परिणाम करतात?


किशोरवयीन


किशोरवयीन हा एक टप्पा आहे जेव्हा मुलींच्या शरीरात अनेक बदल होतात. ते बालपण सोडून पौगंडावस्थेकडे वाटचाल करतात. या काळात शरीरात इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनची पातळी वाढते, त्यामुळे हिरड्यांमध्ये रक्तप्रवाह वाढतो, त्यामुळे ब्रश करताना किंवा गुळण्या करताना हिरड्यांमधून रक्त येण्याची समस्या होऊ शकते.


मासिक पाळी


मासिक पाळी दरम्यान प्रोजेस्टेरॉनची पातळी वाढते, त्यामुळे हिरड्यांना सूज येण्याची शक्यता असते. या कारणास्तव, मासिक पाळीत हिरड्यांना आलेली सूज कधीकधी मासिक पाळी दरम्यान येऊ शकते, जी मासिक पाळीच्या एक किंवा दोन दिवसांनी आपसूकच बरी होते. याशिवाय लाळ ग्रंथीमध्ये सूज येणे, फोड येणे इत्यादी समस्याही होऊ शकतात.


गर्भनिरोधक गोळ्या


गर्भनिरोधक गोळ्यांमध्ये प्रोजेस्टेरॉन आणि इस्ट्रोजेन सारखे हार्मोन्स असतात, जे आपल्या तोंडाच्या आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकतात. त्यामुळे हिरड्या सुजतात.


गर्भधारणा


गर्भधारणेदरम्यान हार्मोनल बदलांमुळे गर्भधारणा हिरड्यांना आलेली सूज येऊ शकते. गर्भधारणेदरम्यान अनेक हार्मोनल बदल होतात, ज्यामुळे तुमच्या शरीराची बॅक्टेरियांना होणारी प्रतिक्रिया बदलू शकते. त्यामुळे दुसऱ्या ते आठव्या महिन्यापर्यंत हिरड्यांना सूज येण्याचा धोका वाढतो.


रजोनिवृत्ती


रजोनिवृत्तीच्या काळात महिलांच्या मौखिक आरोग्यामध्ये अनेक बदल होतात. कमी लाळेमुळे तोंड कोरडे पडणे, संवेदनशीलता वाढणे, दात कमकुवत होणे अशा अनेक समस्या उद्भवू शकतात. हे कमी इस्ट्रोजेन पातळीमुळे होते. याशिवाय PCOS सारख्या आजारांमुळे तोंडाच्या आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्याही उद्भवू शकतात. त्यामुळे या काळात मौखिक आरोग्याची काळजी घेणे गरजेचे आहे.


मौखिक आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी?



  • दिवसातून दोनदा ब्रश करा.

  • खाल्ल्यानंतर तोंड स्वच्छ धुवा.

  • मऊ ब्रिस्टल्ससह टूथब्रश वापरा.

  • दररोज नियमितपणे गुळण्या करा.

  • जास्त साखर असलेले पदार्थ खाणे टाळा.

  • हिरव्या भाज्या, फळे इत्यादींचा आहाराचा समावेश करा. 

  • दर सहा महिन्यांनी चेकअप करा.

  • भरपूर पाणी प्या.