RBI Tokenisation Rule : देशभरातील वाढत्या सायबर फसवणुकीच्या प्रकरणांना आळा घालण्यासाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) पुढील महिन्यापासून महत्त्वाचे बदल करणार आहे. 1 ऑक्टोबरपासून आरबीआय क्रेडिट कार्ड आणि डेबिट कार्ड वापरकर्त्यांसाठी कार्ड-ऑन-फाइल टोकनायझेशन नियम आणत आहे. आरबीआयच्या म्हणण्यानुसार, हा नियम लागू झाल्यानंतर कार्डधारकांना अधिक सुविधा मिळेल. 


या पूर्वी हा नियम 1 जानेवारी 2022 पासून लागू होणार होता, पण RBI ने ही मुदत सहा महिन्यांसाठी वाढवून 30 जून केली होती. नंतर आरबीआयने आपली अंतिम मुदत पुन्हा 1 ऑक्टोबर 2022 पर्यंत वाढवली. म्हणजेच टोकनायझेशन सुविधा पुढील महिन्याच्या 1 तारखेपासून लागू होणार आहे. आरबीआयने सर्व क्रेडिट आणि डेबिट कार्ड डेटा ऑनलाइन, पॉइंट-ऑफ-सेल आणि अॅप-मधील व्यवहार एकामध्ये एकत्र करून एक टोकन जारी करणार अलल्याचे सांगितले आहे. 


टोकनायझेशन म्हणजे काय?
जेव्हा तुम्ही एखाद्या व्यवहारासाठी तुमचे डेबिट किंवा क्रेडिट कार्ड वापरता तेव्हा व्यवहार 16-अंकी कार्ड क्रमांक, कार्डची मुदत, सीव्हीव्ही आणि ओटीपी नमूद करावा लागतो. जेव्हा ही सर्व माहिती योग्यरित्या भरली जाते तेव्हाच व्यवहार यशस्वी होतो. टोकनायझेशन कार्ड तपशील "टोकन" नावाच्या पर्यायी कोडमध्ये रूपांतरित करेल. हे टोकन कार्ड, टोकन विनंतीसाठी आणि डिव्हाइसवर अवलंबून असेल. 


कार्ड टोकनायझेशन सुरक्षित आहे का?
जेव्हा कार्ड तपशील एन्क्रिप्टेड पद्धतीने संग्रहित केले जातात तेव्हा फसवणूक होण्याचा धोका मोठ्या प्रमाणात कमी होतो. म्हणजेच जेव्हा तुम्ही तुमचे डेबिट/क्रेडिट कार्डची माहिती टोकन स्वरूपात शेअर करता तेव्हा तुमचा धोका कमी होतो. 


16-अंकी डेबिट, क्रेडिट कार्ड क्रमांक लक्षात ठेवण्याची गरज नाही
रिझव्‍‌र्ह बँकेने टोकन प्रणाली अंतर्गत प्रत्येक व्यवहारासाठी कार्ड तपशील इनपूट करण्याची गरज नसल्याचे म्हटले आहे. डिजिटल पेमेंट अधिक प्रभावी आणि सुरक्षित करण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेचे प्रयत्न सुरूच राहतील.


टोकनायझेशन कसे कार्य करेल?
या व्यवस्थेमध्ये तुमची कार्ड माहिती एका पर्यायी कोडमध्ये रूपांतरित केली जाईल. या कोडच्या मदतीने पेमेंट करणे शक्य होईल.या प्रक्रियेत तुम्हाला तुमच्या कार्डचा CVV नंबर आणि वन टाईम पासवर्ड देखील आवश्यक असेल. याशिवाय अतिरिक्त पडताळणीसाठीही संमती द्यावी लागेल. 


डिजिटल पेमेंट दरम्यान तुम्हाला टोकन क्रमांक निवडण्याचा पर्याय दिला जाईल.यावर क्लिक केल्यावर संबंधित कार्ड माहिती टोकन नंबरमध्ये रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया सुरू होईल. विनंती तुमच्या संमतीने पाठवली जाईल. यानंतर तुम्हाला कार्ड नंबरऐवजी टोकन नंबर दिला जाईल. याच्या मदतीने तुम्ही पैसे भरू शकाल. विशेष बाब म्हणजे वेगवेगळ्या वेबसाइट्ससाठी एकाच कार्डसाठी वेगवेगळे टोकन क्रमांक दिले जातील.