Impact of Loan Settlement : अडचणीत असताना किंवा काही महत्त्वाच्या कामांसाठी अनेक जण कर्ज (Loan) घेतात. अशा कठीण काळात हा एकच सोप पर्याय असतो. त्याशिवाय नवीन व्यवसाय (Business) सुरू करण्यासाठी किंवा व्यवसाय वाढवण्यासाठीही अनेक जण कर्ज घेतात. मात्र, काही वेळी घेतलेलं कर्ज चुकवण्यात अडथळे येतात. नोकरी गमावणे, व्यवसायात नुकसान किंवा आजारपणासारख्या परिस्थितीमुळे कर्जाचे हप्ते फेडण्यात अडचणी येतात. कर्जाचे हप्ते चुकविल्यामुळे कर्जदारावरील व्याज आणि दंड वाढतो. अशा परिस्थितीत लोक कर्ज सेटल (Loan Settlement) करण्याचा पर्याय निवडतात. यामुळे काही समस्या तात्पुरती सुटतं असली तरी नंतर त्याचे वाईट परिणाम समोर येतात.


अर्थ मंत्रालयाचे निर्देश


अलिकेड अर्थ मंत्रालयाने खाजगी बँकांना 20 लाख रुपयांपासून 1 कोटी रुपयांपर्यंतच्या कर्ज थकबाकीदारांकडून परस्पर संमतीने वन टाईम सेटलमेंट करण्याचे निर्देश दिले आहेत. यामुळे छोट्या-छोट्या अडकलेल्या कर्जांतून सुटका करता येईल. अनेक वेळी बँका कर्जदाराला त्यांच्या वतीने लोन सेटलमेंट करण्याचा पर्याय देते. तसेच, अनेक प्रकरणांमध्ये, कर्जदार स्वतः सेटलमेंटसाठी बँकेत जाऊन सेटलमेंटद्वारे दिलासा देण्याची मागणी करतात. दोन्ही प्रकरणांमध्ये तात्पुरती सुटका होत असली तरी, शेवटी कर्जदारालाच याचा तोटा सहन करावा लागतो.


कोणत्या परिस्थितीत बँका ऑफर देतात?


जेव्हा एखादी व्यक्ती 90 दिवसांपेक्षा जास्त म्हणजे 3 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ कर्जाचे हप्ते (EMI) भरत नाही, तेव्हा बँका किंवा संबंधित वित्त संस्था कर्जदाराला EMI न भरण्याचं कारण विचारतात. बँका किंवा वित्त कंपन्या त्या व्यक्तीच्या दाव्याची बारकाईने तपासणी करतात. जर त्यांना वाटत असेल की, कर्जदाराकडे कर्जाची परतफेड करण्याची क्षमता नाही, तर कर्जदाराला लोन सेटलमेंट ऑफर केली जाते.


लोन सेटलमेंट कशी होते?


वन टाईम लोन सेटलमेंटमध्ये, बँक किमान मूळ रक्कम एकाच पेमेंटमध्ये जमा करून लोन सेटल करण्याचा प्रयत्न करते. या परिस्थितीत बँका कर्जदाराला व्याज, दंड किंवा कायदेशीर खर्च माफ करतात. कर्जदाराची परतफेड करण्याची क्षमता आणि परिस्थिती लक्षात घेऊन सेटलमेंट रक्कम ठरवली जाते. सेटलमेंट रक्कम भरल्यानंतर, बँक एकूण थकबाकी रक्कम आणि सेटलमेंट रक्कम यांच्यातील फरक लिहून कर्जाचं खातं बंद (Loan Settle) करते.


क्रेडिट स्कोर खराब होईल


लोन सेटलमेंटमुळे तात्काळ आराम मिळतो, पण त्यानंतर याचे वाईट परिणाम समोर येतात. लोन सेटलमेंट केल्यावर, कर्ज खात्याची स्थिती 'बंद' ऐवजी 'सेटल' दर्शवते. कर्ज वेळेवर भरून कर्ज बंद केल्यावर कर्ज खात्याची स्थिती 'बंद' म्हणून दर्शविली जाते. वित्तीय संस्थांकडून ही माहिती क्रेडिट रेटिंग एजन्सीकडे जाते. सेटल खाते हे सामान्यपणे बंद केलेलं खातं नसतं, म्हणून ते निगेटिव्ह रेटिंग मानलं जातं. यामुळे तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर वाईट परिणाम होतो आणि पुढील अनेक वर्षे तुम्हाला कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड मिळवण्यात अनेक अडचणींना सामोरं जावं लागू शकतं.


लोन सेटल करण्याआधी 'हे' पर्याय वापरून पाहा


कर्झ भरण्यात अडचणी येत असल्यास लोन सेटलमेंट हा शेवटचा पर्याय असावा. याशिवाय इतर काही मार्ग आहेत, ज्याच्या मदतीने तुम्ही कर्जाच्या सापळ्यातून बाहेर पडू शकता. तुमच्याकडे काही बचत किंवा गुंतवणूक असल्यास, संपूर्ण कर्जाची परतफेड करण्यासाठी त्याचा वापर करा. नातेवाईक किंवा मित्रांकडून व्याजमुक्त कर्ज घेऊन बँकेची थकबाकी भरण्याचा प्रयत्न करा. लोन सेटलमेंट करण्याऐवजी कर्जाची परतफेड करण्यासाठी बँकेकडे आणखी काही कालावधी मागा.