Digital Payment : नुकत्याच प्रसिद्ध झालेल्या वर्ल्डलाइनच्या अहवालानुसार, 2022 च्या पहिल्या तिमाहीत भारताचा देशांतर्गत युनायटेड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) हा पेमेंटचा सर्वात पसंतीचा प्रकार राहिला. 'इंडिया डिजिटल पेमेंट्स रिपोर्ट' Q1 2022 या शीर्षकाच्या अहवालात पहिल्या तिमाहीत (जानेवारी - मार्च 2022) सार्वजनिक डेटाबेसमध्ये उपलब्ध व्यवहारांचे तसेच त्यांच्याद्वारे प्रक्रिया केलेल्या व्यवहारांचे विश्लेषण करण्यात आले आहे. 


यामध्ये दिलेल्या अहवालानुसार असे सांगण्यात आले आहे की, या कालावधीत भारतात प्रक्रिया केलेल्या 10.25 ट्रिलियन रुपयांच्या एकूण 9.36 अब्ज व्यवहारांपैकी UPI चे व्यापारी (P2M) व्यवहारांना दिलेले पेमेंट व्हॉल्यूममध्ये 64 टक्के आणि मूल्याच्या दृष्टीने 50 टक्के होते.


इतर पेमेंट पद्धतींमध्ये डेबिट आणि क्रेडिट कार्ड आणि प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट्स (PPI), जसे की मोबाईल वॉलेट्स आणि प्रीपेड कार्ड समाविष्ट आहेत. असे म्हटले आहे की, क्रेडिट कार्डचा, जरी व्हॉल्यूमच्या बाबतीत 7 टक्के व्यवहारांचा वाटा असला तरी मूल्याच्या बाबतीत 26 टक्के वाटा आहे, अशा प्रकारे ग्राहकांनी पेमेंटच्या इतर पद्धतींपेक्षा उच्च मूल्याच्या व्यवहारांसाठी क्रेडिट कार्डला प्राधान्य दिल्याचे सूचित होते. दुसरीकडे, डेबिट कार्डे व्यवहारात 10 टक्के, तर मूल्याच्या दृष्टीने 18 टक्के आहेत, असे अहवालात म्हटले आहे.


2021 च्या Q1 च्या तुलनेत व्हॉल्यूममध्ये सुमारे 90 टक्क्यांहून अधिक वाढ 


अहवालात असे म्हटले आहे की, UPI ने मागील वर्षाच्या तुलनेत व्हॉल्यूम आणि मूल्य या दोन्ही बाबतीत आपले व्यवहार दुप्पट केले आहेत, 2021 च्या Q1 च्या तुलनेत व्हॉल्यूममध्ये सुमारे 99 टक्के आणि मूल्यात 90 टक्क्यांहून अधिक वाढ झाली आहे.


Q1 2022 मध्ये, स्टेट बँक ऑफ इंडिया, एचडीएफसी बँक, बँक ऑफ बडोदा, युनियन बँक आणि पेटीएम पेमेंट्स बँक या सर्वाधिक पैसे पाठवणाऱ्या बँका होत्या, तर सर्वाधिक लाभार्थी बँका पेटीएम पेमेंट्स बँक, स्टेट बँक ऑफ इंडिया, येस बँक, अॅक्सिस बँक आणि आयसीआयसीआय होत्या. 


Q1 2022 पर्यंत, व्हॉल्यूमच्या बाबतीत शीर्ष UPI अॅप्स PhonePe, Google Pay, Paytm Payments Bank App, Amazon Pay, Axis banks App होते, तर PSP UPI प्लेयर्स हे येस बँक, अॅक्सिस बँक, स्टेट बँक ऑफ इंडिया, HDFC बँक होते. आणि पेटीएम पेमेंट बँक. 


मार्च 2022 पर्यंत टॉप UPI अॅप्समध्ये Phone Pe, Google Pay आणि Paytm चा वाटा UPI व्यवहारांच्या व्हॉल्यूमच्या 94.8 टक्के आणि UPI व्यवहार मूल्याच्या 93 टक्के होता, असे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.


यावर्षीच्या तिमाहीच्या तुलनेत P2M व्यवहारांमध्ये Q1 2022 मध्ये 24 टक्के वाढ


अहवालात पुढे म्हटले आहे की, वर्षभरापूर्वीच्या याच तिमाहीच्या तुलनेत P2M व्यवहारांमध्ये Q1 2022 मध्ये 24 टक्के वाढ झाली आहे.  


अहवालानुसार, किराणा दुकाने, रेस्टॉरंट्स, कपडे आणि परिधान, फार्मसी आणि वैद्यकीय, हॉटेल्स, दागिने किरकोळ, विशेष किरकोळ, घरगुती उपकरणे आणि विभागीय स्टोअर्सचा वाटा 60 टक्क्यांहून अधिक आणि मूल्याच्या बाबतीत सुमारे 58 टक्के आहे. UPI व्यवहारांचे.


ऑनलाइन स्पेसमध्ये, ई-कॉमर्स, गेमिंग, उपयुक्तता, वित्तीय सेवांचा व्हॉल्यूमच्या दृष्टीने 85 टक्क्यांहून अधिक आणि मूल्याच्या बाबतीत 47 टक्के योगदान आहे.


महाराष्ट्र, तामिळनाडू, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, केरळ, गुजरात, दिल्ली, उत्तर प्रदेश, तेलंगणा आणि पश्चिम बंगाल ही सर्वोच्च राज्ये होती. टॉप-10 शहरांमध्ये हैदराबाद, बेंगळुरू, चेन्नई, मुंबई, पुणे, दिल्ली, कोलकाता, कोईम्बतूर, अहमदाबाद आणि वडोदरा ही शहरे होती, असे अहवालात म्हटले आहे.


महत्वाच्या बातम्या :