Jewellery industry : भारतीयांचे सोने, चांदी आणि दागिन्यांवर किती प्रेम आहे हे, संपूर्ण जगाला माहीत आहे. भारत सोन्याच्या सर्वात मोठ्या आयातदारांपैकी एक देश आहे. पण आता काळ बदलत आहे. आता भारतात हिरा, पन्ना आणि इतर रत्नांची मागणी वाढत आहे. त्याचबरोबर त्याचा व्यवसायही वेगाने वाढत आहे. निर्यातीच्या बाबतीतही भारताची जगात मजबूत पकड होत आहे. भारत सोन्याचे उत्पादन करत नाही, तरीही वापराच्या बाबतीत जगातील अनेक देशांना मागे टाकतो.
भारतातील हिरे, रत्नांचे मुख्य व्यापार केंद्रे गुजरात आणि राजस्थानमध्ये आहेत. गुजरातमधील सुरत हे जगातील सर्वात मोठे हिरे बाजार केंद्र आहे. राजस्थानमधील जयपूर हे रत्न आणि रंगीत दगडांसाठी सर्वात मोठी बाजारपेठ आहे.
जगातील सर्वात मोठ्या निर्यातदारांपैकी एक
जगातील हिरे आणि दागिन्यांच्या एकूण निर्यातीत भारताचा वाटा 3.5 टक्के आहे. या बाबतीत भारताचा जगातील टॉप-7 निर्यातदारांमध्ये समावेश आहे. जर आपण फक्त हिऱ्यांबद्दल बोललो तर भारत जगात पहिल्या क्रमांकावर आहे. भारत जगातील 29 टक्के हिऱ्यांची निर्यात करतो. तर प्रयोगशाळेत उगवलेल्या हिरे आणि इतर मौल्यवान दगडांच्या बाबतीत, भारताचा निर्यातीत 32.7 टक्के वाटा आहे.
100 अब्ज डॉलरचा उद्योग निर्माण होईल
भारतात रत्ने आणि दागिन्यांचा व्यवसाय झपाट्याने वाढत आहे. जर आपण हिरे आणि इतर दागिने वगळले, तर केवळ मौल्यवान रंगीत दगडांचा (रत्ने) व्यवसाय देखील खूप मोठा आहे. सन 2023 मध्ये, भारतातील रत्नांचा व्यवसाय 70.78 कोटी डॉलर (सुमारे 6000 कोटी रुपये) इतका असेल. ते दरवर्षी 10 टक्क्यांहून अधिक दराने वाढत आहे. बाजाराच्या ट्रेंडनुसार, 2033 पर्यंत ते 191.69 कोटी डॉलर (सुमारे 15,675 कोटी) पर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे.
2027 पर्यंत रत्न आणि दागिन्यांच्या एकूण निर्यात 100 अब्ज डॉलर्सवर
जर आपण देशातील रत्न आणि दागिन्यांच्या एकूण व्यापारावर नजर टाकली तर 2027 पर्यंत त्यांची निर्यात 100 अब्ज डॉलर्स (सुमारे 8.33 लाख कोटी रुपये) पर्यंत पोहोचू शकते. भारत सरकारने यासाठी अनेक पावले उचलली आहेत. सरकारने UAE सोबत FTA वर स्वाक्षरी केली आहे ज्यामुळे अमेरिकेला निर्यात वाढण्यास मदत होईल. याशिवाय सरकारने कस्टम ड्युटी कमी करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे 7.5 टक्क्यांवरुन 5 टक्के आणि पॉलिश केलेले हिरे आणि मौल्यवान रंगीत दगडांवर शून्य केले आहे.
महत्त्वाच्या बातम्या: