Amalaki Ekadashi 2023 : आज, 3 मार्च, फाल्गुन महिन्यातील एकादशी तिथी आहे, याला पद्मपुराणात आमलकी एकादशी म्हटले आहे. आमलकी एकादशीबद्दल पुराणात म्हटले आहे की, फाल्गुन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील एकादशी अत्यंत पुण्यपूर्ण आहे, पद्मपुराणानुसार या संदर्भात जेव्हा युधिष्ठिराने भगवान श्रीकृष्णांना (Lord Krishna) प्रश्न विचारल्यावर त्यांनी सांगितले की, आमलकी एकादशी भगवान विष्णूला खूप प्रिय आहे. या एकादशीच्या पुण्याने मनुष्याला समस्या आणि पापांपासून मुक्ती मिळून मोक्ष प्राप्त होतो. जाणून घ्या पद्मपुराणानुसार व्रताचे महत्त्व
आमलकी एकादशीला आवळा वृक्षाची पूजा करण्याची पद्धत
पद्मपुराणानुसार, आमलकी एकादशीचे नाव आमला म्हणजेच आवळ्यावरून पडले. सृष्टीच्या प्रारंभी भगवान विष्णूंच्या तोंडातून थुंकी निघाली ज्याचे दैवी बीज बनले. त्याच बीजापासून आमलकी नावाच्या मोठ्या झाडाचा जन्म झाला. म्हणूनच आमलकीला सर्व झाडांमध्ये प्रमुख म्हटले जाते. ही घटना फाल्गुन महिन्यातील एकादशीला घडली, त्यामुळे आमलकी एकादशीला आवळा वृक्षाची पूजा करण्याचा नियम आहे.
पद्मपुराणात आवळा वृक्षाच्या स्त्रीचा उल्लेख
सृष्टीच्या प्रारंभी जेव्हा ऋषी-मुनींनी आवळा वृक्ष पहिल्यांदा पाहिला तेव्हा ते पाहून आश्चर्य वाटले आणि विचार करू लागले की, हे झाड कसे आहे, त्याचा महिमा काय आहे? त्याच वेळी भगवान विष्णूंची दिव्य वाणी प्रकट झाली आणि ऋषीमुनींची उत्सुकता शांत करून ते म्हणाले की, हे आवळा वृक्ष आहे जे माझ्यापासून उत्पन्न झाले आहे आणि मला खूप प्रिय आहे. या आवळा वृक्षाच्या मुळाशी माझा म्हणजेच भगवान विष्णूंचा वास आहे. त्यावर ब्रह्मदेव वास करतात आणि भगवान शिव मुळात राहतात. या झाडाच्या फांद्यांमध्ये ऋषी, देवता, पानांमध्ये वसू, फुलांमध्ये मरुद्गगण आणि फळांमध्ये सर्व प्रजापती वास करतात. आमलकी एक वैष्णव वृक्ष आहे ज्याच्या नुसत्या स्मरणाने गोदानाचे पुण्य प्राप्त होते. जो आवळ्याच्या झाडाला नियमितपणे स्पर्श करतो, तसेच आवळा सेवन करतो तो मोठ्या पुण्याचा भाग बनतो. आमलकी एकादशीचे व्रत करणार्‍याला एक हजार गाईंचे दान केल्याचे पुण्य मिळते आणि पुण्य प्रभावाने सर्वश्रेष्ठ जगात स्थान प्राप्त होते.
आमलकी एकादशी व्रताची पद्धत
आमलकी एकादशीच्या दिवशी म्हणजेच फाल्गुन शुक्ल एकादशीच्या दिवशी व्रत करणाऱ्याने सकाळी स्नान करून भगवान विष्णूचे स्मरण करून एकादशीचे व्रत करावे. भगवान श्रीकृष्णाने सांगितले आहे की, आमलकी व्रताच्या दिवशी आवळ्याच्या झाडाखाली कलश ठेवावा, त्यावर जवस किंवा तांदूळ ठेवावा, मग त्यावर परशुरामाची सोन्याची मूर्ती ठेवावी. सोन्याची मूर्ती नसल्यास मातीच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना करून भक्तीभावाने पूजा करावी. ओम केशवाय नमः, ओम विशोकाय नमः, ओम विश्वरूपिणे नमः, श्रीवत्सरूपिने नमः, ओम चक्रिणे नमः ओम गदिने नम: असे बोलून परमेश्वराची आराधना करा. त्यानंतर आवळा फळासह भगवान विष्णूला फळांचा नैवेद्य अर्पण करा. यानंतर आवळ्याच्या झाडाची प्रदक्षिणा करावी. रात्री जागरण करून भगवान विष्णूच्या कथा ऐकावी. त्यानंतर दुसऱ्या दिवशी ब्राह्मणाला आवळ्याचा समावेश असलेले जेवण द्यावे, मग स्वतः खावे. भगवान विष्णू सांगतात की, जो या आमलकी एकादशीला भक्तिभावाने व्रत करेल, तो निश्चितच पापमुक्त होऊन त्याला सर्व तीर्थांचे पुण्य प्राप्त करून देवाची प्राप्ती करेल.
आमलकी एकादशीचे व्रत करता येत नसेल तर...
जर तुम्हाला आमलकी एकादशीचे व्रत करता येत नसेल तर या दिवशी विष्णूला आवळा प्रसाद अर्पण करावा, द्वादशी तिथीला तो आवळा खावा. आमलकी एकादशीला जवळपास आवळ्याचे झाड असेल, तर किमान 28 परिक्रमा करा. यातून तुम्हाला पुण्यही मिळेल.
(टीप : वरील सर्व बाबी एबीपी माझा केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून एबीपी माझा कोणताही दावा करत नाही.)
इतर बातम्या