New York: भारतीय वंशाच्या संशोधकांच्या टीमने (IANS) एक रिअल-टाइम मॉनिटर विकसित केला आहे, जो एका खोलीतील SARS-CoV-2 विषाणूचे कोणतेही प्रकार सुमारे पाच मिनिटांत शोधू शकतो. कोरोनासाख्या विषाणूचे विविध प्रकार देखील हे उपकरण अगदी काही मिनिटांत ओळखू शकतं.
एरोसोल सॅम्पलिंग तंत्रज्ञान आणि अल्ट्रासेन्सिटिव्ह बायोसेन्सिंग तंत्रज्ञान एकत्रित करुन हा मॉनिटर विकसित केला गेला आहे. हे उपकरण इन्फ्लूएंझा (Influenza) आणि रेस्पिरेटरी सिंसिटिअल व्हायरस (RSV) सारख्या इतर श्वसन विषाणू एरोसोलचे देखील संभाव्यपणे निरीक्षण करू शकते. हे उपकरण रुग्णालयं आणि आरोग्य सेवा सुविधा, शाळा आणि सार्वजनिक ठिकाणी विषाणू अभ्यासण्यासाठी वापरले जाऊ शकते.
सेंट लुईसमधील वॉशिंग्टन युनिव्हर्सिटीच्या स्कूल ऑफ मेडिसिनमधील न्यूरोलॉजीचे प्राध्यापक जॉन सिरिटो म्हणाले, सध्याच्या घडीला एखादी खोली किती सुरक्षित आहे हे सांगणारं कोणतंही उपकरण नाही. जर तुम्ही 100 लोक उपस्थित असलेल्या एखाद्या खोलीत असाल आणि कोणाला एखादा संसर्ग असेल तर तुम्हीही आजारी पडता आणि चार-पाच दिवसांनंतर तुम्हाला त्या आजाराबद्दल समजतं. पण हे एक असं उपकरण आहे जे आपल्याला अगदी त्या वेळीच किंवा 5 मिनिटांत व्हायरसबद्दल किंवा संसर्गाबद्दल माहिती देऊ शकतं, असंही ते पुढे म्हणाले.
जर्नल नेचर कम्युनिकेशन्समध्ये प्रकाशित संशोधकांनी त्याला उपलब्ध सर्वात संवेदनशील व्हायरस डिटेक्टर म्हटलं आहे.
मॅकेल्वे स्कूल ऑफ इंजिनीअरिंगमधील सहयोगी प्राध्यापक राजन चक्रवर्ती आणि चक्रवर्तींचे पोस्ट-डॉक्टरल रिसर्च असोसिएट जोसेफ पुथुसेरी यांच्यासमवेत क्रिटो यांनी हे डिटेक्टर उपकरण विकसित केलं आहे.
या दोघांनी अशी नॅनोबॉडी विकसित केली जी आकाराने लहान आहे. पुनरुत्पादित आणि सुधार करण्यास सोपी आणि बनवण्यासाठी स्वस्त आहे. त्यांनी बायोसेन्सरला एअर सॅम्पलरमध्ये रुपांतरित केलं जे चक्रीवादळ तंत्रज्ञानावर आधारित आहे.
हे उपकरण सुरू केल्यास हवा खूप वेगाने सॅम्पलरमध्ये प्रवेश करते आणि तळाला जाऊन बसते, ज्यामुळे विषाणू एरोसोलमध्ये अडकतात. या सॅम्पलरमध्ये एक स्वयंचलित पंप आहे जो विषाणू गोळा करतो आणि इलेक्ट्रोकेमिस्ट्रीचा वापर करून विषाणूचा शोध घेण्यासाठी बायोसेन्सरकडे पाठवतो.
चक्रवर्ती म्हणाले, एअरबोर्न एरोसोल डिटेक्टर्सचं आव्हान हे आहे की घरातील हवेतील विषाणूची पातळी इतकी पातळ असते की गवताच्या गंजीमध्ये सुई शोधण्यासारखं हे काम आहे.
पुथुसेरीने सांगितलं की, बहुतेक व्यावसायिक बायोएरोसोल सॅम्पलर तुलनेने कमी प्रवाह दराने काम करतात, तर त्यांच्या मॉनिटरचा प्रवाह दर सुमारे 1,000 लिटर प्रति मिनिट आहे, ज्यामुळे ते उपलब्ध उच्च प्रवाह-दर उपकरणांपैकी एक बनले आहे.
हे उकरण 1 फूट रुंद आणि 10 इंच लांब आहे, जेव्हा एखादा व्हायरस आढळतो तेव्हा ते उजळते, खोलीत हवा प्रवाह किंवा रक्ताभिसरण वाढवण्यासाठी प्रशासकांना सतर्क करते.
हेही वाचा:
India: आता टाटा कंपनी बनवणार iPhone! ठरणार भारतातील पहिले आयफोन उत्पादक