मुंबई : मुंबई लालबागचा राजा (Lalbaugcha Raja) गणपती हा केवळ महाराष्ट्रातच नाही तर संपूर्ण देश आणि जगात श्रद्धेचे स्थान आहे. दरवर्षी लाखो भाविक बाप्पाच्या दर्शनासाठी येथे येतात. यावेळी गर्दी 1 कोटींहून अधिक लोक दर्शनासाठी येण्याचा अंदाज आहे. त्यामुळं सुरक्षेचा प्रश्न आणि गर्दीचे नियोजन मुद्दा उपस्थित झाला आहे. यंदा मुंबई पोलिसांनी (Mumbai Police) 272 हाय-टेक सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवले आहेत. हे सामान्य कॅमेरे नाहीत, तर त्यात आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस (एआय) सॉफ्टवेअर समाविष्ट केले आहे. या कॅमेऱ्यांचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते केवळ रेकॉर्ड करत नाहीत तर सुरक्षा धोक्यांबाबत सूचना देखील देतात. गर्दीची परिस्थिती आणि संशयास्पद हालचालींचे वास्तविक वेळेत विश्लेषण करून, ते ताबडतोब पोलिसांना अलर्ट पाठवतात.
हॉटस्पॉट एनालिसिस
गणपती दर्शनाच्या वेळी, एकाच ठिकाणी मोठी गर्दी जमते. आतापर्यंत, ही परिस्थिती तिथे धक्काबुक्की सुरू झाल्यावरच कळत होती. पण आता एआय कॅमेरे लगेचच सूचित करतील की एखाद्या ठिकाणी अपेक्षेपेक्षा जास्त लोक जमले आहेत. ही माहिती मिळताच, पोलिस आणि सुरक्षा कर्मचारी तात्काळ पोहोचतील आणि गर्दी नियंत्रित करतील. यामुळे चेंगराचेंगरीसारख्या घटना टाळता येतील
फुटफॉल एनालिसिस
गर्दीचा अंदाज घेणे नेहमीच कठीण काम राहिले आहे. बऱ्याचदा, कमी संख्येने पोलिस तैनात केले जातात आणि नंतर भाविकांच्या प्रचंड गर्दीमुळे गोंधळ निर्माण होतो. परंतु एआय तंत्रज्ञानाच्या मदतीने, आता कोणत्याही वेळी किती लोक रांगेत आहेत याची अचूक संख्या कळेल. जर गर्दीने निर्धारित मर्यादेपेक्षा जास्त गर्दी केली तर अतिरिक्त पोलिस दल आणि स्वयंसेवक तात्काळ तैनात केले जातील. या तंत्रामुळे प्रशासनाला गर्दीवर चांगले नियंत्रण ठेवण्याची शक्ती मिळते.
सुरक्षा कर्मचाऱ्यांवरही देखरेख
हे कॅमेरे केवळ भाविकांवर लक्ष ठेवणार नाहीत तर पोलिस आणि मंडळाच्या स्वयंसेवकांच्या उपस्थितीवरही लक्ष ठेवतील. जर सुरक्षा कर्मचारी किंवा स्वयंसेवक एखाद्या विशिष्ट ठिकाणी उपस्थित नसतील तर ही प्रणाली अलर्ट देईल. याचा अर्थ असा की भाविकांना सर्वत्र त्वरित मदत आणि सुरक्षा मिळेल.
गुन्हेगारांसाठी आव्हान - चेहरा ओळखण्याचे तंत्रज्ञान
गणेशोत्सवासारख्या प्रसंगी चोरी आणि खिसे चोरण्याचे प्रकार सामान्य होतात. गुन्हेगार गर्दीच्या ठिकाणी सहजपणे प्रवेश करतात. पण यावेळी चेहरा ओळखण्याचे कॅमेरे त्यांना ओळखतील. या कॅमेऱ्यांच्या डेटाबेसमध्ये केवळ संपूर्ण महाराष्ट्रातील गुन्हेगारांचा डेटा नाही तर शेजारील राज्ये आणि अगदी दिल्ली-एनसीआरमधील गुन्हेगारांची माहिती देखील त्यात भरण्यात आली आहे. जर कोणताही चोर, गुन्हेगार किंवा हवा असलेला व्यक्ती मंडप परिसरात आला तर कॅमेरे ताबडतोब पोलिसांना सतर्क करतील. यामुळे गुन्हेगारांचे कंबरडे मोडेल आणि भाविक सुरक्षित राहतील.
अचानक होणाऱ्या बदलांवर लक्ष - वर्तन विश्लेषण
लाखो लोक दर्शनासाठी लांब रांगेत उभे असतात. पण जर अचानक कोणाची तब्येत बिघडली, कोणाचे सामान चोरीला गेले किंवा कोणत्याही कारणास्तव रांग तुटली तर हे कॅमेरे ते लगेच लक्षात घेतील. एआय सिस्टम गर्दीतील अचानक होणाऱ्या बदलांची ओळख पटवेल आणि स्थानासह अलर्ट पाठवेल. यामुळे त्वरित मदत मिळेल.
भाविकांसाठी सोपे दर्शन आणि विश्वसनीय सुरक्षा
लालबागचा राजा हा केवळ एक धार्मिक कार्यक्रम नाही तर तो मुंबईची सांस्कृतिक आणि सामाजिक ओळख देखील आहे. प्रत्येक वर्ग, प्रत्येक समुदाय आणि प्रत्येक धर्माचे लोक बाप्पाचे आशीर्वाद घेण्यासाठी येथे येतात. यावेळी मंडळाने तंत्रज्ञान आणि श्रद्धा एकत्र आणली आहे.
महत्वाच्या बातम्या:
लालबागचा राजा परिसरात अग्निशमन बंबास दिवसाला सव्वा लाख भाडे, बैठकीत मुद्दा; मुख्यमंत्र्यांकडून कमी करण्याचं आश्वासन