Water Fasting : अनेकदा उपवासाला फक्त पाण्याचे सेवन केले जाते. तसेच, काही जण वजन कमी करण्यासाठी फक्त पाणीच पितात. पण खरंच फक्त पाणी पिऊन वजन कमी करता येतं का? 'शिकागो इलिनॉय युनिव्हर्सिटी'च्या संशोधनानुसार, वॉटर फास्टिंगमुळे वजन झपाट्याने कमी होते. पण ते फार काळ प्रभावी ठरत नाही. काही दिवस पाणी उपवास करणे फायदेशीर असल्याचा दावाही या विद्यापीठाच्या संशोधकाने केला आहे. पण जर तुम्ही लठ्ठपणा कमी करण्यासाठी असे करत असाल तर ते दीर्घकाळासाठी चांगले नाही. या उपवासाची एक चांगली गोष्ट म्हणजे यामुळे पोट आणि पचनाशी संबंधित लहान-मोठे आजार दूर होतात. तसेच, काही प्रमाणात, वॉटर फास्टिंग रक्तदाब आणि कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित करण्यासाठी प्रभावी ठरतो.
कॅलरीज कमी होतात
जे लोक दररोज अशा प्रकारचे उपवास करतात त्यांच्यावर वॉटर फास्टिंगचा विशेष परिणाम होत नाही. तसेच, वैद्यकीय पर्यवेक्षणाशिवाय कोणीही पाच दिवसांपेक्षा जास्त उपवास करू नये यावर भर देण्यात आला आहे. वैद्यकीयदृष्ट्या पर्यवेक्षित उपवास युरोपमध्ये लोकप्रिय आहे. येथे लोक दिवसा फक्त थोड्या प्रमाणात ज्यूस किंवा सूप पितात.
संशोधकांना असे आढळून आले की, उपवासामुळे काही काळ वजन कमी होण्यास मदत होते. पाच दिवस उपवास करणाऱ्यांचे वजन 4 ते 6 टक्के कमी झाले. ज्यांनी सात ते दहा दिवस उपवास केला. त्यांचे वजन सुमारे 2 ते 10 टक्के कमी झाले आणि ज्यांनी 15 ते 20 दिवस उपवास केला. त्याचे वजन 7 ते 10 टक्के कमी झाले.
ज्या लोकांनी पाच दिवसांच्या पाण्याच्या उपवासात वजन कमी केले त्यांचे वजन तीन महिन्यांत सारखे राहिले. काही अभ्यास आणि संशोधनांमध्ये टाईप 1 आणि टाईप 2 मधुमेह असलेल्या सहभागींचा समावेश होता. ज्यांनी उपवास केला त्यांच्यावर कोणताही दुष्परिणाम झाला नाही, जरी त्यांचे बारकाईने निरीक्षण केले गेले आणि उपवास दरम्यान त्यांना इन्सुलिनचा डोस दिला गेला. या दीर्घ उपवासांचे देखील दुष्परिणाम आहेत, जसे की डोकेदुखी, निद्रानाश आणि भूक. मेटाबॉलिक ऍसिडोसिस किंवा मृत्यू यांसारख्या गोष्टी अभ्यासात घडल्या नाहीत. या दीर्घ उपवासांमध्ये सहभागी झालेल्या लोकांचे वजन कमी झाले. स्नायूंच्या तुलनेत चरबी कमी झाली.
संपूर्ण संशोधन निष्कर्ष
वॉटर फास्टिंगने वजन लवकर कमी होते पण जास्त काळ काम होत नाही, असा निष्कर्ष या संशोधनातून समोर आला आहे. अशा परिस्थितीत, संशोधकाचे असे मत आहे की, वॉटर फास्टिंग करण्याऐवजी, मधूनमधून उपवास करणे अधिक प्रभावी आहे आणि त्याचे परिणाम दीर्घकाळापर्यंत दिसून येतात.