Navratri Ghatsthapana 2023 : आजपासून शारदीय नवरात्रौत्सवाला सुरूवात झाली आहे. नवरात्रीमध्ये (Navratri 2023) घटस्थापनेचे विशेष महत्त्व असल्याचे ज्योतिषी सांगतात. कलश स्‍थापनाला घट स्थापना देखील म्हणतात. नवरात्रीची सुरुवात घटस्थापनेने होते. घटस्थापना हे शक्तीच्या देवीचे आवाहन आहे. शास्त्रात सांगितल्याप्रमाणे, रात्री आणि अमावस्येच्या दिवशी घटस्थापना करण्यास मनाई आहे. चुकीच्या वेळी घटस्थापना केल्याने देवी मातेचा कोप होतो, असे मानले जाते.
घटस्थापनेसाठी सर्वात शुभ मुहूर्त
घटस्थापनेसाठी सर्वात शुभ मुहूर्त प्रतिपदेचा एक तृतीयांश निघून गेल्यावर असतो. जर काही कारणास्तव तुम्हाला त्या वेळी घट बसवता येत नसेल, तर तुम्ही तो अभिजीत मुहूर्तावरही स्थापित करू शकता. प्रत्येक दिवसाच्या आठव्या मुहूर्ताला अभिजीत मुहूर्त म्हणतात. साधारणपणे 40 मिनिटांचा असतो. मात्र, यावेळी घट घटस्थापनेसाठी अभिजीत मुहूर्त उपलब्ध नाही. घटस्थापनेचा
शास्त्रानुसार सकाळी घटस्थापना आणि देवीपूजन करण्याची परंपरा आहे. मात्र यात चित्रा नक्षत्र आणि वैधृती योग निषिद्ध मानले जातात. पंचांगानुसार, आज चित्रा नक्षत्र संध्याकाळी 6 वाजून 12 मिनिटांनी सुरू होईल. वैधृती योग सकाळी 10 वाजून 24 मिनिटांनी असेल. विशेष परिस्थितीत चित्रा नक्षत्र आणि वैधृती योग यांचे दोन चरण निघून गेल्यावर घटस्थापना करता येईल
घटस्थापना सामग्री
ज्योतिषांच्या माहितीनुसार की देवीला विशेषत: लाल रंग आवडतो, म्हणून लाल रंगाचे आसन अवश्य खरेदी करा. याशिवाय कलशाची स्थापना करण्यासाठी मातीचे भांडे, धान्य, बिया, जव, माती, पाण्याने भरलेला कलश, वेलची, लवंग, कापूर, गंध, अख्खी सुपारी, तांदूळ, नाणी, अशोकाची पाच पाने किंवा आंबे, नारळ, लाल कपडा, सिंदूर, फळे, फुले, हार आणि श्रृंगाराचे सामान देखील आवश्यक आहेत.
घटस्थापना कशी करावी?
ज्योतिषांच्या माहितीनुसार नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी म्हणजे प्रतिपदेला सकाळी स्नान करावे.
मंदिराची स्वच्छता केल्यानंतर प्रथम गणेशाचे नाव घ्या
उत्तर आणि ईशान्य दिशा म्हणजेच ईशान्य हे पूजेसाठी सर्वोत्तम स्थान मानले जाते.
नंतर देवी दुर्गेच्या नावाने अखंड ज्योत प्रज्वलित करा.
कलशाची स्थापना करण्यासाठी मातीच्या भांड्यात माती टाका आणि त्यात धान्य बिया पेरा.
आता तांब्याच्या भांड्यावर कुंकूने स्वस्तिक बनवा.
आता हे भांडे पाण्याने भरा आणि त्यात गंगाजलाचे काही थेंब टाका.
नंतर त्यात 1.25 रुपये, सुपारी, अत्तर आणि अक्षता घाला.
यानंतर कलशात पाच अशोक किंवा आंब्याची पाने टाका.
आता एक नारळ लाल कपड्यात गुंडाळा.
कलशाच्या वर नारळ ठेवा.
आता हा कलश मातीच्या घटाच्या मध्यभागी ठेवा
घटाभोवती मिठाई, प्रसाद इत्यादी ठेवा.
कलशाच्या स्थापनेसोबतच नवरात्रीचे नऊ उपवास करण्याचा संकल्प केला जातो.
तुमची इच्छा असेल तर कलश बसवण्यासोबतच तुम्ही देवीच्या नावाने अखंड ज्योतही पेटवू शकता.
(टीप : वरील सर्व बाबी एबीपी माझा केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून एबीपी माझा कोणताही दावा करत नाही.)
महत्त्वाच्या बातम्या