Dhanatrayodashi 2023 : धनत्रयोदशी हा कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षातील त्रयोदशीला साजरा केला जाणारा सण आहे. याला धनत्रयोदशी किंवा धन्वंतरी जयंती असेही म्हणतात. मान्यतेनुसार, या दिवशी आयुर्वेदिक औषधाचे जनक धन्वंतरी देव समुद्रमंथनातून अमृत कलशासह प्रकट झाले. म्हणून धनत्रयोदशीला धन्वंतरी जयंती असेही म्हणतात. असे मानले जाते की जेव्हा धन्वंतरी देव समुद्रमंथनातून बाहेर पडले तेव्हा त्यांच्या हातात अमृताने भरलेले भांडे होते. या कारणास्तव, धनत्रयोदशीच्या दिवशी भांडी खरेदी करण्याची परंपरा आहे. यावेळी धनत्रयोदशीचा सण शुक्रवार, 10 नोव्हेंबर रोजी साजरा होणार आहे.
धनत्रयोदशीचे महत्त्व
धनत्रयोदशीच्या सणापासून दिवाळीची सुरुवात होते. या दिवशी प्रदोष काळात देवी लक्ष्मी, भगवान गणेश, कुबेर आणि भगवान धन्वंतरी यांची पूजा केली जाते. धनत्रयोदशीच्या दिवशी लोक त्यांच्या क्षमतेनुसार सोने किंवा चांदी खरेदी करतात. धनत्रयोदशीचा सण भगवान धन्वंतरीची जयंती म्हणून साजरा केला जातो. पौराणिक मान्यतेनुसार, जेव्हा देव आणि दानवांनी मिळून समुद्रमंथन केले तेव्हा भगवान धन्वंतरी हातात अमृत पात्र घेऊन प्रकट झाले. तेव्हापासून धनत्रयोदशीचा सण साजरा केला जातो.
धनत्रयोदशीची पूजा पद्धत
धनत्रयोदशीला आयुर्वेदाची देवता धन्वंतरीची षोडशोपचार पूजा करण्याची परंपरा आहे. धनाची देवी लक्ष्मी मातेचीही या दिवशी पूजा केली जाते. या दिवशी आरोग्य, समृद्धी आणि कल्याणासाठी कामना केली जाते. धनत्रयोदशी किंवा धनत्रयोदशीला देवी लक्ष्मीची पूजा करून नवीन वस्तू आणल्याने सौभाग्य प्राप्त होते, असे मानले जाते. या दिवसापासून पाच दिवसीय दिव्यांचा उत्सव सुरू होतो. यानंतर नरक चतुर्दशी, महालक्ष्मी पूजन, गोवर्धन पूजन केले जाते. महापुण्यदायीनी रमा एकादशी धनत्रयोदशीच्या आधी येते.
भगवान यमासाठी दिवा दान करण्याची पद्धत
धनत्रयोदशीच्या संध्याकाळी घराच्या मुख्य प्रवेशद्वारावर आणि अंगणात दिवे लावावेत. या दिवशी संध्याकाळी भगवान यमासाठी दिवा दान केला जातो. असे केल्याने मृत्यूची देवता यमराजाच्या भयापासून मुक्ती मिळते असे मानले जाते. या दिवशी दक्षिण दिशेला मोठा दिवा लावल्यास अकाली मृत्यूची शक्यता टळते असे मानले जाते.
दिवाळी 5 दिवसांचा सण
दिवाळीचा सण पाच दिवस चालतो. या 5 दिवसांमध्ये वेगवेगळे सण साजरे केले जातात ज्यांना वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते, सणांची नावे, तारीख आणि शुभ काळ जाणून घ्या
धनत्रयोदशी 10 नोव्हेंबर 2023 शुक्रवार संध्याकाळी 05:47 ते संध्याकाळी 07:43
छोटी दिवाळी 11 नोव्हेंबर 2023 शनिवार संध्याकाळी 5.39 - रात्री 8.16
नरक चतुर्दशी, लक्ष्मीपूजन 12 नोव्हेंबर 2023 रविवार संध्याकाळी 05:39 - 07:35
बलिप्रतिपदा, गोवर्धन पूजा 13 नोव्हेंबर 2023 सोमवार 6:14 सकाळी - 8:35 सकाळी
भाऊबीज 14 नोव्हेंबर 2023 मंगळवार दुपारी 1:10 ते दुपारी 3:22