मुंबई : कोरोना व्हायरसमुळे संपूर्ण देश लॉकडाऊन आहे. कोरोना व्हायरसचा प्रादुर्भाव होऊ नये यासाठी सगळ्यांना घरात राहावं लागत आहे. परंतु लॉकडाऊनमुळे घरात असणाऱ्या बऱ्याच लोकांमध्ये मानसिक आरोग्याच्या समस्या निर्माण होत आहेत. इतकंच नाही तर वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमने लॉकडाऊन हा जगातील सर्वात मोठा मानसशास्त्रीय प्रयोग असल्याचं म्हटलं आहे.
मानसिक आरोग्याविषयीच्या समस्यांचा सामना करण्यास मदत करण्यासाठी, भारतीय मनोचिकित्सक सोसायटी या भारतातील मानसोपचारतज्ज्ञांच्या राष्ट्रीय संघटनेने या अनिश्चित काळामध्ये एखाद्याच्या मानसिक आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी याविषयी टिप्स दिल्या आहेत. त्यासाठी त्यांनी टिकटॉकचा सुयोग्य वापर केला आहे. या व्हिडीओंमध्ये, देशातील विविध भागांतील नामांकित मानसशास्त्रज्ञ शारीरिक निरोगीपणा, प्रेरणा आणि चिंता यांचे महत्त्व आणि सकारात्मक मानसिक आरोग्य कसे टिकवून ठेवू शकतात याबद्दल बोलत आहेत.
तज्ज्ञांचं मार्गदर्शन
शारीरिक तंदुरुस्ती, एक महत्वाचा पैलू : डॉ. अलेम सिद्दीकी
एखाद्याच्या मानसिक आरोग्यासाठी शारीरिक तंदुरुस्ती कशी महत्त्वाची भूमिका बजावतात याबद्दल लखनौचे आयपीएस डायरेक्ट काऊन्सिल सदस्य डॉ. अलेम सिद्दीकी यांनी मार्गदर्शन केलं आहे. ते म्हणतात, "सध्याच्या परिस्थितीत मैदानी खेळ खेळणे कठीण आहे. त्यामुळे तुम्ही घरातच राहून शारीरिक व्यायामाचा शोध घ्यावा किंवा निवड करावी. दररोज एक तास नृत्य, योग किंवा ट्रेडमिल वापरणे यामुळे ताणतणावाचा सामना करणे चांगले, प्रतिकारशक्ती वाढवणे आणि झोपेची उत्तम पद्धत विकसित होण्यास मदत होते." तसंच शारीरिक आरोग्यामुळे मानसिक आरोग्य सुधारण्यास मदत होते आणि व्हायरसशी लढायला मदत होते ही वस्तुस्थिती त्यांनी अधोरेखित केली.
स्वत:ला प्रोत्साहित करा : डॉ. पीडी गर्ग
डॉ. पीडी गर्ग, विभागीय प्रतिनिधी, उत्तर विभाग, आयपीएस, अमृतसर सांगतात की, "आपला आत्मविश्वास आणि इच्छाशक्ती चांगली ठेवावी यासाठी लोकांनी स्वत:ला प्रोत्साहन दिलं पाहिजे. ते तरुणांना त्यांच्या आयुष्यात अधिकाधिक शिस्त आणण्याचा आणि योग्य गोष्टी खाऊन, शारीरिक कार्यासाठी दर्जेदार वेळ घालवून स्वतःची काळजी घेण्याचा सल्ला देतात. "या अनिश्चित काळात लढा देण्यासाठी तरुणांनी कोणत्याही प्रकारच्या अंमली पदार्थाचं सेवन टाळावं," असा सल्लाही डॉ. गर्ग यांनी दिला.
चिंता आणि पॅनीक हल्ल्यांचा सामना करणे : डॉ. सुजीत सरखेल
कोलकाता येथील पूर्व विभागीय विभागीय प्रतिनिधी डॉ. सुजीत सरखेल, कोविडच्या संबंधात चिंता आणि पॅनिक अटॅकविषयी चर्चा करतात. चिंता दूर करण्यासाठी, श्रवणीय संगीत ऐकणे, मित्र आणि कुटुंबियांकडे भावना व्यक्त करणे आणि पॅनिक अटॅकचा सामना करण्यासाठी परिस्थितीतून लक्ष अन्यत्र वळवणे यासारख्या टिप्स डॉ. सुजीत सरखेल देतात. भीती, हृदयविकाराचा झटका, घाबरुन जाण्याचा त्रास जाणवत आहे की नाही हे जाणून घेण्यासाठी श्वास घेण्यास अडचण यासारखी चिन्हे शोधण्यासाठी देखील मदत करतात. पॅनिक हल्ल्याचा सामना करत असल्यास, एखाद्याने स्वत: ला स्मरण करुन दिले पाहिजे की हे काही मिनिटांतच निघून जाईल आणि भावनातिरेकाने कोणतीही क्रिया करणे अनुचित ठरेल. गृहिणींनी नित्यक्रमांचे पालन केले पाहिजे ज्यात स्वत:ची काळजी घेणे समाविष्ट आहे
गृहिणींनी कुटुंबासोबत वेळ घालवावा : डॉ. शशी राय
लखनौ येथील आयपीएस डायरेक्ट काऊन्सिलचे मेंबर डॉ. शशी राय गृहिणींना दररोज घरातील कामे पूर्ण करण्यासाठी आणि धुणीभांडी करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांच्या अनुपस्थितीत कामाचा वाढीव बोजा हातावेगळा करण्यासाठी कुटुंबाची मदत कशी घ्यायची, याच्या सूचना देतात. ही कामे पूर्ण करण्यात सहभागी होण्यासाठी तिने लहान मुलांपासून कुटुंबातील वडीलधाऱ्यांपर्यंत प्रत्येकाच्या सहभागास प्रोत्साहन दिले पाहिजे. गृहिणींनी केवळ कामात बुडून न जाता कुटुंबासमवेत वेळ घालवला पाहिजे, छंद जोपासतानाच स्वतःची काळजी घ्यावी, पुस्तके वाचली पाहिजेत किंवा नियमित व्यायाम केले पाहिजे याविषयीही त्या महत्त्वाचे सल्ले देतात.
शारीरिक स्वच्छता ठेवा : डॉ. शुभांगी पारकर
केएमई रुग्णालयाच्या माजी डीन आणि शैक्षणिक डीन डॉ. शुभांगी पारकर यांनी व्हायरसचा प्रसार रोखण्यासाठी मास्क घालण्याची, हात धुण्यासाठी आणि सामाजिक अंतराचे पालन करण्यास प्रेरित करुन स्वच्छता राखण्याचे महत्त्व सांगितले आहे. नियमांचे काटेकोरपणे पालन केल्यावरच आपण स्वतःचे आणि आपल्या प्रियजनांचे संरक्षण करु शकते, यावर त्यांनी भर दिला.