Afghanistan : भारतानंतर सिंधू जलकरार (Indus Water Treaty) मोडित काढल्यानंतर आता अफगाणिस्तानही पाकिस्तानकडे जाणारा पाण्याचा प्रवाह रोखण्यासाठी धरण बांधण्याची तयारी करत आहे. तालिबान सरकारचे लष्करी जनरल मुबीन यांनी कुनार नदीवर बांधल्या जाणाऱ्या धरणाची पाहणी केली. बलुच नेते मीर यार बलोच यांनी सोशल मीडियावर जनरल मुबीन (Taliban regime's army Gen. Mubin) यांच्या भेटीचा व्हिडिओ शेअर केला. जनरल मुबीन यांनी तालिबान सरकारला हे धरण बांधण्यासाठी निधी उभारण्याचे आवाहन केले. ते म्हणाले की, हे पाणी आमचे रक्त आहे आणि आम्ही आमचे रक्त आमच्या नसांमधून वाहू देऊ शकत नाही. आम्हाला आमचे पाणी थांबवावे लागेल. यामुळे आमच्या विजेच्या गरजा पूर्ण होतील आणि आम्ही ते आमच्या शेतीत वापरून उत्पन्न वाढवू.

दीड लाख एकर शेतीला पाणी मिळेल

तालिबानचे पाणी आणि ऊर्जा मंत्रालयाचे प्रवक्ते मतिउल्लाह आबिद म्हणतात की या धरणाचे सर्वेक्षण आणि डिझाइन तयार करण्यात आले आहे, परंतु ते बांधण्यासाठी पैशांची आवश्यकता आहे. तालिबान सरकारचा दावा आहे की जर हा प्रकल्प पूर्ण झाला तर त्यातून 45 मेगावॅट वीज निर्मिती होईल आणि सुमारे दीड लाख एकर शेतीला सिंचनासाठी पाणी मिळेल. यामुळे अफगाणिस्तानातील ऊर्जा संकट आणि अन्नसुरक्षा सुधारेल.

कुनार नदीवर पाक-अफगाण यांच्यात कोणताही करार नाही

480 किमी लांबीची कुनार नदी अफगाणिस्तानच्या हिंदूकुश पर्वतांमधून उगम पावते आणि पाकिस्तानमधील जलालाबादजवळ काबुल नदीला मिळते. ती पाकिस्तानचा एक महत्त्वाचा जलस्रोत आहे. काबुल नदी आणि तिच्या उपनद्यांच्या पाणीवाटपाबाबत पाकिस्तान आणि अफगाणिस्तानमध्ये कोणताही औपचारिक द्विपक्षीय करार नाही. पाकिस्तानने अफगाणिस्तानच्या धरण प्रकल्पांवर आधीच चिंता व्यक्त केली आहे, कारण यामुळे त्याच्या भागात येणारा पाणीपुरवठा कमी होऊ शकतो.

काबुल नदीचा पाण्याचा प्रवाह 16-17 टक्के कमी होऊ शकतो

पाकिस्तानी माध्यमांनुसार, कुनार नदीवर धरण बांधल्याने काबुल नदीचा पाण्याचा प्रवाह 16-17 टक्के कमी होऊ शकतो. याचा पाकिस्तानच्या शेती आणि पाणीपुरवठ्यावर मोठा परिणाम होईल. सिंधू पाणी करार स्थगित झाल्यामुळे आणि चिनाब नदीवरील धरणाचे स्लूइस गेट बंद झाल्यामुळे पाकिस्तान आधीच भारताच्या दबावाखाली आहे. अशा परिस्थितीत, जर हे धरण कुनार नदीवर बांधले गेले तर त्याला अधिक अडचणींना तोंड द्यावे लागेल. भारताने अफगाणिस्तानातील शाहतूत आणि सलमा धरणासारख्या प्रकल्पांना आर्थिक आणि तांत्रिक मदत दिली आहे. हे प्रकल्प काबूल नदीवर आहेत आणि त्यामुळे पाकिस्तानला होणाऱ्या पाणीपुरवठ्यावर परिणाम होऊ शकतो.

जयशंकर यांनी तालिबानच्या परराष्ट्रमंत्र्यांशी फोनवर चर्चा केली

भारताचे परराष्ट्रमंत्री एस. जयशंकर यांनी 15 मे रोजी तालिबानच्या परराष्ट्रमंत्र्यांशी फोनवर चर्चा केली. या दरम्यान, भारताने काबूल नदीवरील शाहतूत धरण प्रकल्प पुढे नेण्याबाबत चर्चा केली. हा जलविद्युत आणि सिंचन प्रकल्प आहे. यासाठी भारत 2020 कोटी रुपयांची (236 दशलक्ष डॉलर्स) आर्थिक मदत देत आहे. हा प्रकल्प तीन वर्षांत पूर्ण होईल आणि 4 हजार हेक्टर जमिनीला सिंचन देईल, तसेच 20 लाख लोकांना पिण्याचे पाणी पुरवेल. भारत आणि अफगाणिस्तानने फेब्रुवारी 2021 मध्ये शाहतूत धरणासाठी करार केला. यापूर्वी, भारताने 2016 मध्ये अफगाणिस्तानात सलमा धरण बांधले होते, ज्याचे उद्घाटन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि तत्कालीन अफगाणिस्तानचे अध्यक्ष अशरफ घनी यांनी केले होते. पहलगाम हल्ल्यानंतर, भारताने एक शिष्टमंडळ अफगाणिस्तानला पाठवले. या शिष्टमंडळाने शाहतूत धरण आणि इतर प्रकल्पांचे काम जलद करण्यावर चर्चा केली.

इतर महत्वाच्या बातम्या