Sunita Williams : भारतीय वंशाच्या अमेरिकन अंतराळवीर सुनीता विल्यम्स चार दिवसांनी म्हणजेच 19 मार्च रोजी आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावरून (ISS) पृथ्वीवर परतणार आहेत. प्रदीर्घ प्रतिक्षेनंतर शुक्रवारी एलॉन मस्क यांच्या स्पेस एजन्सी स्पेसएक्सचे रॉकेट फाल्कन ९ भारतीय वेळेनुसार दुपारी साडेचार वाजता प्रक्षेपित करण्यात आले. अमेरिकन स्पेस एजन्सी नासाने फ्लोरिडा येथील केनेडी स्पेस सेंटर येथून हे प्रक्षेपण केले. यामध्ये क्रू ड्रॅगन कॅप्सूलशी संलग्न चार सदस्यांची टीम आयएसएससाठी रवाना झाली. या मोहिमेला क्रू-10 असे नाव देण्यात आले आहे. सुनीता विल्यम्स आणि त्यांचे सहकारी बुच विल्मोर गेल्या नऊ महिन्यांपासून ISS वर अडकून पडले आहेत. त्याच्या अंतराळ यानात तांत्रिक बिघाड झाला, त्यामुळे तो वेळेवर परत येऊ शकले नाहीत.




क्रू-10 टीम क्रू-9 ची जागा घेईल


नवीन क्रूमध्ये नासाच्या ॲन मॅक्क्लेन आणि निकोल आयर्स, जपानी स्पेस एजन्सी JAXA चे ताकुया ओनिशी आणि रशियन स्पेस एजन्सी Roscosmos चे कॉस्मोनॉट किरिल पेस्कोव्ह यांचा समावेश आहे. हे चार अंतराळवीर ISS मध्ये पोहोचतील आणि सुनीता विल्यम्स, बुच विल्मोर आणि क्रू-9 च्या इतर दोन सदस्यांची जागा घेतील.  क्रू 10 अंतराळयान 15 मार्च रोजी ISS येथे डॉक करेल, जिथे ते काही दिवसांच्या समायोजनानंतर ऑपरेशन्स घेतील. त्यानंतर क्रू-9 मिशन 19 मार्चनंतर कधीही परत येईल.


8 दिवसांचा प्रवास 9 महिन्यांवर पोहोचला 


सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांनी बोईंगच्या स्टारलाइनर यानातून उड्डाण केले. हे मिशन केवळ 8 दिवसांचे होते, परंतु तांत्रिक अडचणींमुळे त्याला 9 महिने अंतराळात राहावे लागले. तथापि, स्टारलाइनर अंतराळयान नंतर कोणत्याही मोठ्या अतिरिक्त समस्यांशिवाय रिकामे परतले.




मस्क यांच्या SpaceX वर परत आणण्याची जबाबदारी


अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी स्पेसएक्सचे सीईओ एलोन मस्क यांना अंतराळात अडकलेल्या सुनीता विल्यम्स आणि त्यांचे सहकारी बुच विल्मोर यांना परत आणण्याचे काम दिले आहे. ट्रम्प यांनी जानेवारीमध्ये सोशल मीडियावर लिहिले होते की, मी मस्क यांना त्या दोन 'शूर अंतराळवीरांना' परत आणण्यास सांगितले आहे. बायडेन प्रशासनाने त्यांना अवकाशात सोडले आहे. ते अनेक महिन्यांपासून स्पेस स्टेशनवर थांबले आहेत.  मस्क लवकरच या कामात रुजू होणार आहे. आशा आहे की सर्वजण सुरक्षित आहेत. आम्ही तेच करू, असे मस्क यांनी उत्तरात सांगितले. हे भयंकर आहे की बिडेन प्रशासनाने त्यांना इतके दिवस तेथे सोडले आहे.


सुनीता आणि विल्मोर यांना स्पेस स्टेशनवर का पाठवण्यात आलं?


सुनीता आणि बुच विल्मोर बोइंग आणि नासाच्या संयुक्त 'क्रू फ्लाइट टेस्ट मिशन'वर गेले होते. यामध्ये सुनीता या यानाच्या पायलट होत्या. त्यांच्यासोबत बुच विल्मोर हा या मोहिमेचा कमांडर होता. आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात (ISS) 8 दिवसांच्या वास्तव्यानंतर दोघेही पृथ्वीवर परतणार होते. प्रक्षेपणाच्या वेळी, बोईंग डिफेन्स, स्पेस अँड सिक्युरिटीचे अध्यक्ष आणि सीईओ टेड कोलबर्ट यांनी याला अंतराळ संशोधनाच्या नवीन युगाची उत्तम सुरुवात म्हटले. अंतराळवीरांना अंतराळ स्थानकावर घेऊन जाण्याची आणि त्यांना परत आणण्याची अंतराळयानाची क्षमता सिद्ध करणे हा या मोहिमेचा मुख्य उद्देश होता. अंतराळवीरांनाही अवकाश स्थानकावर 8 दिवसात संशोधन आणि अनेक प्रयोग करावे लागले. सुनीता आणि विल्मोर हे पहिले अंतराळवीर आहेत ज्यांना ॲटलस-व्ही रॉकेट वापरून अंतराळ प्रवासासाठी पाठवण्यात आले होते. या मोहिमेदरम्यान त्यांना अंतराळयानही हाताने उडवावे लागले. उड्डाण चाचणीशी संबंधित अनेक उद्दिष्टेही पूर्ण करायची होती.


सुनीता आणि विल्मोर इतके दिवस अंतराळात कसे अडकले?


स्टारलाइनर अंतराळ यानाला प्रक्षेपण झाल्यापासून अनेक समस्या होत्या. यामुळे 5 जूनपूर्वीही अनेक वेळा प्रक्षेपण फेल झाले होते. प्रक्षेपणानंतरही अंतराळयानामध्ये समस्या असल्याच्या बातम्या येत होत्या. नासाने सांगितले की, अंतराळयानाच्या सर्व्हिस मॉड्यूलच्या थ्रस्टरमध्ये एक लहान हीलियम गळती आहे. अंतराळ यानामध्ये अनेक थ्रस्टर्स असतात. त्यांच्या मदतीने अंतराळयान आपला मार्ग आणि वेग बदलते. हेलियम वायूच्या उपस्थितीमुळे रॉकेटवर दाब निर्माण होतो. त्याची रचना मजबूत राहते, ज्यामुळे रॉकेटला त्याच्या उड्डाणात मदत होते. प्रक्षेपणानंतर 25 दिवसांत अंतराळयानाच्या कॅप्सूलमध्ये 5 हीलियम गळती झाली. 5 थ्रस्टर्सने काम करणे थांबवले होते.